Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 12: Cơ chế xác định giới tính

Tieỏt 12: Cễ CHEÁ XAÙC ẹỊNH GIễÙI TÍNH MUẽC TIEÂU: HS phaỷi: Kieỏn thửực: Moõ taỷ ủửụùc moọt soỏ ủaởc ủieồm cuỷa NST giụựi tớnh Trỡnh baứy ủửụùc cụ cheỏ NST xaực ủũnh giụựi tớnh ụỷ ngửụứi Phaõn tớch ủửụùc aỷnh hửụỷng cuỷa caực yeỏu toỏ moõi trửụứng trong moõi trửụứng ngoaứi ủeỏn sửù phaõn hoựa giụựi tớnh Kú naờng: Phaựt huy kú naờng phaõn tớch keõnh hỡnh Thaựi ủoọ: Coự thaựi ủoọ ủuựng ủaộn vaứ giaỷi thớch ủửụùc quan nieọm sai laàm trong nhaõn daõn veà vaỏn ủeà sinh con trai, sinh con gaựi PHệễNG TIEÄN DAẽY HOẽC: Chuaồn bũ cuỷa GV: Tranh phoựng to H12.1; H12.2 sgk Phieỏu hoùc taọp (ghi baứi taọp) Chuaồn bũ cuỷa HS:Hoùc baứi cuỷ, xem baứi mụựi HOAẽT ẹOÄNG DAẽY HOẽC: Ktbc: Sửù phaựt sinh giao tửỷ ủửùc coự gỡ khaực so vụựi sửù phaựt sinh giao tửỷ caựi? (6ph) Baứi mụựi: Vaỏn ủeà quyeỏt ủũnh tớnh ủửùc caựi ủaừ ủửụùc loaứi ngửụứi quan taõm ủeỏn tửứ laõu. Nhieàu giaỷ thieỏt ủửa ra, trong ủoự thuyeỏt NST xaực ủũnh giụựi tớnh giaỷi thớch khaự roừ vỡ sao nhieàu loaứi SV soỏ caự theồ ủửùc caựi sinh ra vụựi tổ leọ xaỏp xổ 1:1 à vaứo vaứi Hoaùt ủoọng 1: NST giụựi tớnh (10 ph) Hoaùt ủoọng cuỷa GV Hoaùt ủoọng cuỷa HS -Yeõu caàu HS nghieõn cửựu thoõng tin muùc I sgk vaứ quan saựt H12.1 tỡm hieồu traỷ lụứi caõu hoỷi ?Trong TB lửụừng boọi cuỷa ngửụứi coự maỏy loaùi NST ?ẹaởc ủieồm cuỷa NST thửụứng (soỏ lửụùng vaứ hỡnh thaựi) giửừa gioỏng ủửùc vaứ caựi? -Goùi HS neõu yự kieỏn -GV nhaọn xeựt vaứ tieỏp tuùc ủaởc caõu hoỷi ?NST thửụứng khaực gỡ so vụựi NST giụựi tớnh ?Kớ hieọu NST thửụứng vaứ NST giụựi tớnh -Goùi HS traỷ lụứi -GV nhaọn xeựtà ủaởt caõu hoỷi ?Vai troứ cuỷa caởp NST XX or XY? -GV boồ sung thoõng tin Moọt soỏ loaứi NST giụựi tớnh ụỷ caự theồ ủửùc laứ: +Ruoài daỏm, ẹV coự vuự: caự theồ ủửùc coự NST giụựi tớnh laứ XY. Caự theồ caựi laứ XX +Chim, boứ saựt, eỏch nhaựi, caự àủửùc laứ XX, caựi laứ XY +Boù xớt, chaõu chaỏu, reọpàẹửùc laứ X0, caựi laứ XX +Boù nhaỷy,..àẹửùc laứ XX, caựi laứ X0 GV yeõu caàu HS nhaộc laùi sửù khaực nhau giửừa NST thửụứng vaứ NST giụựi tớnh -HS nghieõn cửựu thoõng tin keỏt hụùp quan saựt H12.1 suy nghú traỷ lụứi caõu hoỷi +Coự 2 loaùi NST (NST thửụứng vaứ NST giụựi tớnh) -Gioỏng ủửùc vaứ caựi ủeàu coự 22 caởp nhửng khaực nhau veà hỡnh thaựi -HS traỷ lụứi àHS khaực nhaọn xeựt -HS suy nghú traỷ lụứi caõu hoỷi +NST thửụứng coự 22 caởp (Toàn taùi thaứnh tửứng caởp tửụng ủoàng)à 22A +NST giụựi tớnh coự 1 caởp (Toàn taùi thaứnh caởp tửụng ủoàng XX or khoõng tửụng ủoàng XY) -HS traỷ lụứi àHS khaực boồ sung +Quy ủũnh giụựi tớnh (nam; nửừ) -HS *) Keỏt luaọn: +ẹaởc ủieồm: -Coự 1 caởp NST trong TB lửụừng boọi qui ủũnh sửù khaực nhau giửừa gioỏng ủửùc vaứ caựi -Toàn taùi tửứng caởp tửụng ủoàng XX hoaởc khoõng tửụng ủoàng XY +Chửực naờng: -Mang gen quy ủũnh giụựi tớnh vaứ caực tớnhtraùng lieõn quan ủeỏn giụựi tớnh Hoaùt ủoọng 2: Cụ cheỏ NST giụựi tớnh (25ph) Hoaùt ủoọng cuỷa GV Hoaùt ủoọng cuỷa HS -GV boồ sung theõm kớ hieọu vaứo H12.2 -Yeõu caàu HS quan saựt H12.2 thaỷo luaọn nhoựm traỷ lụứa caõu hoỷi ?Coự maỏy loaùi trửựng vaứ tinh truứng ủửụùc taùo ra qua giaỷm phaõn/ ?Sửù thuù tinh giửừa tinh truứng vaứ tửựng nhử theỏ naứo ủeồ taùo con trai vaứ con gaựi? ?Giaỷi thớch taùi sao tổ leọ con trai, con gaựi laứ xaỏp xổ 1:1 -Goùi HS neõu keỏt quaỷ -GV nhaọn xeựt boồ sung -GV ủaởt caõu hoỷi: ?ẹieàu kieọn naứo ủaỷm baỷo tổ leọ ủửùc caựi xaỏp xổ laứ 1:1 ?ễÛ loaứi giao phoỏi giụựi tớnh xaực ủũnh kh naứo? ?Cụ cheỏ naứo xaực ủũnh giụựi tớnh ?Quan nieọn sinh con trai, con gaựi laứ do phuù nửừ ủửựng hay sai? Vỡ sao? -GV keỏt laùi ND ghi baỷng -GV boồ sung thoõng tin Tuoồi àbaứo thaià nam 114: Nửừ 100 Tuoồi àSụ sinh ànam 105:nửừ 100 Tuoồi à 10à nam 100 nửừ 100 Giaứ àNam < Nửừ Sửù bieỏn ủoồi tổ leọn nam nửừ theo yeỏu toỏ naứo? -GV lieõn heọ tổ leọ nam nửừ ủeồ phaựt trieồn daõn soỏ hụùp lớ -HS thaỷo luaọn nhoựm thoỏng nhaỏt caõu traỷ lụứi Qua giaỷm phaõn: +Meù cho ra 1 trửựng 22A + X +Boỏ sinh ra 2 loaùi tinh truứng: 22A + X vaứ 22A + Y Thuù tinh: Tinh truứng X + trửựng àCon gaựi Tinh truứng Y + trửựng à Con trai +Vỡ Tổ leọ tinh truứng X vaứ Y laứ 50% :50% -HS ủaùi dieọn nhoựm neõu keỏt quaỷ àHS khaực nhaọn xeựt,boồ sung -HS traỷ lụứi caõu hoỷi à nhaọn xeựt *) Keỏt luaọn: +ễÛ loaứi giao phoỏi, giụựi tớnh ủu75c xaực ủũnh trong quựa trỡnh thuù tinh VD; ụỷ ngửụứi -Qua giaỷm phaõn: .Meù sinh ra 1 loaùi trửựng 22A +X .Boỏ sing ra 2 loaùi tinh truứng 22A +X vaứ 22A + Y -Khi thuù tinh .Tinh truứng 22A +Y keỏt hụùp vụựi trửng 22A+ X à Con trai +Sửù phaõn ly vaứ toồ hụùp cuỷa caởp NST giụựi tớnh trong quaự trỡnh phaựt sinh giao tửỷ vaứ thuù tinh laứ cụ cheỏ xaực ủũnh giụựi tớnh TOÅNG KEÁT – ẹAÙNH GIAÙ(7ph) Chửực naờng cuỷa NST giụựi tớnh laứ: Mang gen quy ủũnh giụựi tớnh vaứ caực tớnh traùng lieõn quan ủeỏn giụựi tớnh Mang gen quy ủũnh tớnh traùng thửụứng Caỷ a vaứ b ễÛ loaứi giao phoỏi tớnh traùng ủửụùc xaực ủũnh: Trửụực luực thuù tinh Trong quaự trỡnh thuù tinh Sau quaự trỡnh thuù tinh 3. Taùi sao tổ leọ nam nửừ khi sinh ra xaỏp xổ 1:1 HOAẽT ẹOÄNG NOÁI TIEÁP Hoùc sinh hoùc baứi Traỷ lụứi caõu hoỷi sgk Nghieõn cửựu baứi di truyeàn lieõn keỏt Xem laùi pheựp lai cuỷa Menủen