Giáo án Sinh học Lớp 9 - Chương trình cả năm (Chuẩn kiến thức)

3. Cñng cè - LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng ban hµnh nh»m môc ®Ých g×? - B¶n th©n em ®· chÊp hµnh luËt nh­ thÕ nµo? 4. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc tr­íc vµ chuÈn bÞ bµi thùc hµnh. TuÇn 33 TiÕt 65 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 62: Thùc hµnh VËn dông luËt b¶o vÖ m«i tr­êng vµo viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng I. Môc tiªu - Häc sinh vËn dông ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng vµo t×nh h×nh cô thÓ cña ®i¹ ph­¬ng. - N©ng cao ý thøc cña HS trong viÖc b¶o vÖ m«i r­êng ë ®Þa ph­¬ng. II. §å dïng d¹y vµ häc - GiÊy tr¾ng khæ lín dïng khi th¶o luËn. - Bót d¹ nÐt ®Ëm viÕt trªn khæ giÊy lín. III. C¸ch TiÕn hµnh 1. Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: Tr×nh bµy s¬ l­îc 2 néi dung vÒ phßng chèng suy tho¸i, « nhiÔm m«i tr­êng, kh¾c phôc sù cè m«i tr­êng cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng ViÖt Nam? 2. Chän chñ ®Ò th¶o luËn - Ng¨n chÆn hµnh vi ph¸ rõng bÊt hîp ph¸p. - Kh«ng ®æ r¸c bõa b·i. - Kh«ng g©y « nhiÔm nguån n­íc. - Kh«ng sö dông ph­¬ng tiÖn giao th«ng cò n¸t. 3. TiÕn hµnh Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - GV chia líp thµnh 8 nhãm nhá. - 2 nhãm cïng th¶o luËn 1 chñ ®Ò - Mçi chñ ®Ò th¶o luËn 15 phót. Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo khæ giÊy lín. - Nh÷ng hµnh ®éng nµp hiÖn nay ®ang vi ph¹m LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng? HiÖn nay nhËn thøc cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vÒ vÊn ®Ò ®ã ®· ®óng nh­ luËt - Mçi nhãm: + Chän 1 chñ ®Ò + Nghiªn cøu kÜ néi dung luËt + Nghiªn cøu c©u hái + Liªn hÖ thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng + Thèng nhÊt ý kiÕn, ghi vµo giÊy khæ lín. - VD ë chñ ®Ò: Kh«ng ®æ r¸c bõa b·i, b¶o vÖ m«i tr­êng quy ®Þnh ch­a? - ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ nh©n d©n cÇn lµm g× ®Ó thùc hiÖn tèt luËt b¶o vÖ m«i tr­êng? - Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn luËt b¶o vÖ m«i tr­êng lµ g×? Cã c¸ch nµo kh¾c phôc? - Tr¸ch nhiÖm cña mçi HS trong viÖc thùc hiÖn tèt luËt b¶o vÖ m«i tr­êng lµ g×? - GV yªu cÇu c¸c nhãm treo tê giÊy cã viÕt néi dung lªn b¶ng ®Ó tr×nh bµy vµ c¸c nhãm kh¸c tiªn theo dâi. - GV nhËn xÐt phÇn th¶o luËn theo chñ ®Ò cña nhãm vµ bæ sung (nÕu cÇn). - T­¬ng tù nh­ vËy víi 3 chñ ®Ò cßn l¹i. yªu cÇu: + NhiÒu ng­êi vøt r¸c bõa b·i ®Æc biÖt lµ n¬i c«ng céng. + NhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ vÊn ®Ò nµy cßn thÊp, ch­a ®óng luËt. + ChÝnh quyÒn cÇn cã biÖn ph¸p thu gän r¸c, ®Ò ra quy ®Þnh ®èi víi tõng hé, tæ d©n phè. + Khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn luËt b¶o vÖ m«i tr­êng lµ ý thøc cña ng­êi d©n cßn thÊp, cÇn tuyªn truyÒn ®Ó ng­êi d©n hiÓu vµ thùc hiÖn. + HS ph¶i tham gia tÝch cùc vµo viÖc tuyªn truyÒn, ®i ®Çu trong ciÖc thùc hiÖn luËt b¶o vÖ m«i tr­êng. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c theo dâi vµ nhËn xÐt, ®Æt c©u hái ®Ó cïng th¶o luËn. 4. KiÓm tra - ®¸nh gi¸ - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh vÒ ­u nh­îc ®iÓm cña c¸c nhãm. - §¸nh gi¸ ®iÓm cho HS. 5. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ - ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo nhãm. - HS «n l¹i néi dung: Sinh vËt vµ m«i tr­êng, giao cho c¸c nhãm thùc hiÖn c¸c b¶ng trong bµi 63. TiÕt 66 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 63: ¤n tËp phÇn Sinh vËt vµ m«i tr­êng I. Môc tiªu - Häc sinh hÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ sinh vËt vµ m«i tr­êng. - BiÕt vËn dông lÝ thuyÕt vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. - TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng t­ duy lÝ luËn, trong ®ã chñ yÕu lµ kÜ n¨ng so s¸nh, tæng hîp, hÖ thèng ho¸. II. §å dïng d¹y vµ häc - Phim trong in néi dung b¶ng 63.1; 63.2; 63.3; 63.4; 63.5 SGK vµ giÊy th­êng. - M¸y chiÕu, bót d¹. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh tæ chøc - KiÓm tra sÜ sè. 2.KiÓm tra 3.Bµi míi Ho¹t ®éng 1: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - GV cã thÓ tiÕn hµnh nh­ sau: - Chia 2 HS cïng bµn lµm thµnh 1 nhãm - Ph¸t phiÕu cã néi dung c¸c b¶ng nh­ SGK (GV ph¸t bÊt k× phiÕu cã néi dung nµo vµ phiÕu trªn phim trong hay trªn giÊy tr¾ng) - Yªu cÇu HS hoµn thµnh - GV ch÷a bµi nh­ sau: + Gäi bÊt k× nhãm nµo, nÕu nhãm cã phiÕu ë phim trong th× GV chiÕu lªnm¸y, cßn nÕu nhãm cã phiÕu trªn giÊy th× HS tr×nh bµy. - C¸c nhãm nhËn phiÕu ®Ó hoµn thµnh néi dung. - L­u ý t×m VD ®Ó minh ho¹. - Thêi gian lµ 10 phót. - C¸c nhãm thùc hiÖn theo yªu cÇu cña GV. - C¸c nhãm bæ sung ý kiÕn nÕu cÇn vµ cã thÓ hái thªm c©u hái kh¸c trong néi + GV ch÷a lÇn l­ît c¸c néi dung vµ gióp HS hoµn thiÖn kiÕn thøc nÕu cÇn. - GV th«ng b¸o ®¸p ¸n trªn m¸y chiÕu ®Ó c¶ líp theo dâi. dung cña nhãm ®ã. - HS theo dâi vµ söa ch÷a nÕu cÇn. Néi dung kiÕn thøc ë c¸c b¶ng: B¶ng 63.1- M«i tr­êng vµ c¸c nh©n tè sinh th¸i M«i tr­êng Nh©n tè sinh th¸i (NTST) VÝ dô minh ho¹ M«i tr­êng n­íc NTST v« sinh NTST h÷u sinh - ¸nh s¸ng - §éng vËt, thùc vËt, VSV. M«i tr­êng trong ®Êt NTST v« sinh NTST h÷u sinh - §é Èm, nhiÖt ®é - §éng vËt, thùc vËt, VSV. M«i tr­êng trªn mÆt ®Êt NTST v« sinh NTST h÷u sinh - §é Èm, ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é - §éng vËt, thùc vËt, VSV, con ng­êi. M«i tr­êng sinh vËt NTST v« sinh NTST h÷u sinh - §é Èm, nhiÖt ®é, dinh d­ìng. - §éng vËt, thùc vËt, con ng­êi. B¶ng 63.2- Sù ph©n chia c¸c nhãm sinh vËt dùa vµo giíi h¹n sinh th¸i Nh©n tè sinh th¸i Nhãm thùc vËt Nhãm ®éng vËt ¸nh s¸ng - Nhãm c©y ­a s¸ng - Nhãm c©y ­a bãng - §éng vËt ­a s¸ng - §éng vËt ­a tèi. NhiÖt ®é - Thùc vËt biÕn nhiÖt - §éng vËt biÕn nhiÖt - §éng vËt h»ng nhiÖt §é Èm - Thùc vËt ­a Èm - Thùc vËt chÞu h¹n - §éng vËt ­a Èm - §éng vËt ­a kh«. B¶ng 63.3- Quan hÖ cïng loµi vµ kh¸c loµi Quan hÖ Cïng loµi Kh¸c loµi Hç trî - QuÇn tô c¸ thÓ - C¸ch li c¸ thÓ - Céng sinh - Héi sinh C¹nh tranh (hay ®èi ®Þch) - C¹nh tranh thøc ¨n, chç ë. - C¹nh tranh trong mïa sinh s¶n - ¡n thÞt nhau - C¹nh tranh - KÝ sinh, nöa kÝ sinh - Sinh vËt nµy ¨n sinh vËt kh¸c. B¶ng 63.4- HÖ thèng ho¸ c¸c kh¸i niÖm Kh¸i niÖm VÝ dô minh ho¹ - QuÇn thÓ: lµ tËp hîp nh÷ng c¸c thÓ cïng loµi, sèng trong 1 kh«ng gian nhÊt ®Þnh, ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, cã kh¶ n¨ng sinh s¶n. - QuÇn x·: lµ tËp hîp nh÷ng quÇn thÓ sinh vËt kh¸c loµi, cïng sèng trong 1 kh«ng gian x¸c ®Þnh, cã mèi quan hÖ g¾n bã nh­ mét thÓ thèng nhÊt nªn cã cÊu tróc t­¬ng ®èi æn ®Þnh, c¸c sinh vËt trong quÇn x· thÝch nghi víi m«i tr­êng sèng. - C©n b»ng sinh häc lµ tr¹ng th¸i mµ sè l­îng cs thÓ mçi quÇn thÓ trong quÇn x· dao ®éng quanh vÞ trÝ c©n b»ng nhê khèng chÕ sinh häc. - HÖ sinh th¸i bao gåm quÇn x· sinh vËt vµ khu vùc sèng cña quÇn x·, trong ®ã c¸c sinh vËt lu«n t¸c ®éng lÉn nhau vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nh©n tè v« sinh cña m«i tr­êng t¹o thµnh mét hÖ thèng hoµn chØnh vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. - Chuçi thøc ¨n: lµ mét d·y nhiÒu loµi sinh vËt cã mèi quan hÖ dinh d­ìng víi nhau, mçi loµi lµ mét m¾t xÝch, võa lµ m¾t xÝch tiªu thô m¾t xÝch phÝa tr­íc, võa bÞ m¾t xÝch phÝa sau tiªu thô. - L­íi thøc ¨n lµ c¸c chuçi thøc ¨n cã nhiÒu m¾t xÝch chung. VD: QuÇn thÓ th«ng §µ L¹t, cä Phó Thä, voi Ch©u Phi... VD; QuÇn x· ao, quÇn x· rõng Cóc Ph­¬ng... VD: Thùc vËt ph¸t triÓn " s©u ¨n thùc vËt t¨ng " chim ¨n s©u t¨ng " s©u ¨n thùc vËt gi¶m. VD: HÖ sih th¸i rõng nhiÖt ®íi, rõng ngËp mÆn, biÓn, th¶o nguyªn... Rau " S©u " Chim ¨n s©u " §¹i bµng " VSV. B¶ng 63.5- C¸c ®Æc trwng cña quÇn thÓ C¸c ®Æc tr­ng Néi dung c¬ b¶n ý nghÜa sinh th¸i TØ lÖ ®ùc/ c¸i - PhÇn lín c¸c quÇn thÓ cã tØ lÖ ®ùc: c¸i lµ 1:1 - Cho thÊy tiÒm n¨n sinh s¶n cña quÇn thÓ Thµnh phÇn nhãm tuæi QuÇn thÓ gåm c¸c nhãm tuæi: - Nhãm tuæi tr­íc sinh s¶n - Nhãm tuæi sinh s¶n - Nhãm sau sinh s¶n - T¨ng tr­ëng khèi l­îng vµ kÝch th­íc quÇn thÓ - QuyÕt ®Þnh møc sinh s¶n cña quÇn thÓ - Kh«ng ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn cña quÇn thÓ. MËt ®é quÇn thÓ - Lµ sè l­îng sinh vËt trong 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch hay thÓ tÝch. - Ph¶n ¸nh c¸c mèi quan hÖ trong quÇn thÓ vµ ¶nh h­ëng tíi c¸c ®Æc tr­ng kh¸c cña quÇn thÓ. B¶ng 63.6 – C¸c dÊu hiÖu ®iÓn h×nh cña quÇn x· (B¶ng 49 SGK). Ho¹t ®éng 2: C©u hái «n tËp Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - GV cho HS nghiªn cøu c¸c c©u hái ë SGK trang 190, th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi: - NÕu hÕt giê th× phÇn nµy HS tù tr¶ lêi. - C¸c nhãm nghiªn cøu c©u hái, th¶o luËn ®Ó tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. 4. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ - Hoµn thµnh c¸c bµi cßn l¹i - ChuÈn bÞ kiÓm tra häc k× II vµo tiÕt sau. TiÕt 68 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Bµi 64: Tæng kÕt ch­¬ng tr×nh toµn cÊp I. Môc tiªu - Häc sinh hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc sinh häc vÒ c¸c nhãm sinh vËt, ®Æc ®iÓm c¸c nhãm thùc vËt vµ c¸c nhãm ®éng vËt. - Häc sinh n¾m ®­îc sù tiÕn ho¸ cña giíi ®éng vËt, sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña thùc vËt. - BiÕt v©n dông lÝ thuyÕt vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. - RÌn kÜ n¨ng t­ duy lÝ luËn, trong ®ã chñ yÕu lµ kÜ n¨ng so s¸nh tæng hîp, hÖ thèng ho¸. II. §å dïng d¹y vµ häc - M¸y chiÕu, bót d¹. - Phim trong cã in s½n néi dung c¸c b¶ng 64.1 ®Õn 64.5. - Tê giÊy khæ to cã in s½n néi dung b¶ng 64.4. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh tæ chøc - KiÓm tra sÜ sè. 2.kiÓm tra 3.Bµi míi Ho¹t ®éng 1: §a d¹ng sinh häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - GV chia líp thµnh 6 nhãm - Giao viÖc cho tõng nhãm: mçi nhãm hoµn thµnh 1 b¶ng trong 15 phót. - GV ch÷a bµi b»ng c¸ch chiÕu phim cña c¸c nhãm. - GV ®Ó c¸c nhãm tr×nh bµy lÇn l­ît nh­ng sau mçi néi dung cña nhãm, GV ®­a ra ®¸nh gi¸ vµ ®­a kÕt qu¶ ®óng. - C¸c nhãm tiÕn hµnh th¶o luËn néi dung ®­îc ph©n c«ng. - Thèng nhÊt ý kiÕn, ghi vµo phim trong hoÆc khæ giÊy to. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy ý kiÕn trªn m¸y chiÕu hoÆc trªn giÊy khæ to. - C¸c nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung hoÆc hái thªm vÊn ®Ò ch­a râ. Néi dung kiÕn thøc ë c¸c b¶ng nh­ SGV:. Ho¹t ®éng 2: Sù tiÕn ho¸ cña thùc vËt vµ ®éng vËt Môc tiªu: HS chØ ra ®­îc sù tiÕn ho¸ cña giíi ®éng vËt vµ sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña thùc vËt. Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS - GV yªu cÇu HS: + Hoµn thµnh bµi tËp môc s SGK trang 192 + 193. - GV ch÷a bµi b»ng c¸ch gäi ®¹i diÖn tõng nhãm lªn viÕt b¶ng. - Sau khi c¸c nhãm th¶o luËn vµ tr×nh bµy, GV th«ng b¸o ®¸p ¸n. - GV yªu cÇu HS lÊy VD vÒ ®éng vËt vµ thùc vËt ®¹i diÖn cho c¸c ngµnh ®éng vËt vµ thùc vËt. - C¸c nhãm tiÕp tôc th¶o luËn ®Ó hoµn thµnh 2 bµi tËp SGK. - §¹i diÖn 2 nhãm lªn viÕt kÕt qu¶ lªn b¶ng ®Ó líp theo dâi vµ bæ sung ý kiÕn. - C¸c nhãm so s¸nh bµi víi kÕt qu¶ GV ®­a ra vµ tù söa ch÷a. - HS tù lÊy VD.