Giáo án Ngữ Văn Lớp 9 - Tuần 21 - Năm học 2009-2010 - Phạm Thị Bích Liên

mà được dùng để diễn đạt thái độ của người nói, cách đánh giá của người nói đ/với việc được nói đến trong câu hoặc đối với người nghe.(Nói cách # t/p biệt lập là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu) 2.Các thành phần biệt lập a, Thành phần tình thái Từ in đậm: chắc, có lẽ. -> Từ chắc là nhận định của người nói đ/v sự việc được nói đến trong câu, thể hiện độ tin cậy cao. -> có lẽ là nhận định của người nói đ/v sự việc được nói đến trong câu, thể hiện độ tin cậy thấp hơn. -> Đó là thành phần tình thái. * Kết luận: T/p tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đ/v sự việc được nói đến trong câu. Lưu ý:- yếu tố tình thái gắn với độ tin cậy của sự việc: + Chỉ độ tin cậy cao: chắc chắn, chắc hẳn, chắc là... + Chỉ độ tin cậy thấp: hình như, dường như, có vẻ như... yếu tố tình thái gắn với ý kiến của người nói: theo tôi, ý ông ấy, theo anh.. yếu tố tình chỉ thái độ của người nói đối với người nghe: à, ạ, hả, hử, nhé, đây, ấy...(đứng cuối câu) ** Ghi nhớ: (SGK) b, Thành phần cảm thán. - ồ, trời ơi-> không chỉ sự vật hay sự việc -> Nhờ phần câu tiếp theo sau những tiếng đó.Chính những phần câu tiếp theo sau đã giải thích cho người nghe biết tại sao người nói thể hiện tâm lí của mình. -> Không dùng để gọi ai cả mà giúp người nói giãi bày nỗi lòng mình ( vui, tiếc rẻ)-> Đó là thành phần cảm thán. * Kết luận: Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận...) **Ghi nhớ (SGK) II.Luyện tập Bài tập 1.Tìm các t/p cảm thán, tình thái a, Có lẽ b, Chao ôi c, Hình như d, Chả nhẽ Bài tập 2. Dường như, hình như, có vẻ như, có lẽ, chắc là, chắc hẳn, chắc chắn. Bà tập 3. -Từ có độ tin cậy cao nhất: chắc chắn, -Từ có độ tin cậy thấp nhất: hình như. T/g dùng từ chắc vì: niềm tin vào sự việc có thể diễn ra theo tình cảm huyết thống -> sự việc đó sẽ phải xảy ra. Do thời gian & ngoại hình có thể diễn ra khác 1 chút. 4. Củng cố - Thế nào là t/p biệt lập . - Phân biệt t/p tình thái & t/p biệt lập? 5. Hướng dẫn về nhà: - Học bài, làm bài tập SGK, SBT - Chuẩn bị tiếp bài học phần sau. Tiết 99 Soạn: 6 / 01/ 2010 Giảng: 14 / 01 / 2010 Nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống. A. Mục tiêu bài dạy: - Giúp học sinh hiểu một hình thức nghị luận phổ biến trong đời sống: nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. - Rèn kỹ năng viết văn bản nghị luận xã hội B. Chuẩn bị: - Giáo viên: sưu tầm ngữ liệu, bài văn mẫu - Học sinh : tìm hiểu ngữ liệu SGK C. Tiến trình lên lớp: 1. Tổ chức: Lớp Ngày dạy sĩ số Ghi chú 9A /25 9B /28 9C /27 2. Kiểm tra: - Thế nào là nghị luận? Đặc trưng cơ bản của văn bản nghị luận? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Trong cuộc sống nhiều khi chúng ta được chứng kiến nhiều hiện tượng xảy ra trong đời sống: một vụ đánh nhau, quay cóp khi kiểm tra, đam mê điện tử bỏ bê việc học tập...nhưng ít khi có dịp suy nghĩ, phân tích đúng- sai, tốt- xấu, lợi - hại. Trước mỗi hiện tượng ấy quan điểm của chúng ta như thế nào? Ngữ liệu & phân tích ngữ liệu Trong văn bản trên, tác giả bàn luận về hiện tượng gì trong đời sống? Biểu hiện của hiện tượng đó? Cách trình bày hiện tượng trong văn bản có nêu được vấn đề hiện tượng bệnh lề mề không? Tác giả chỉ ra nguyên nhân tạo nên hiện tượng đó? Tác hại của bệnh lề mề được tác giả phân tích ntn? Tác giả đưa ra giải pháp ntn? N xét về bố cục của bài viết? Vậy thế nào lạ nghị luận về một sự việc, hiện tượng? Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này cần nêu rõ được những gì? Theo em về hình thức cần đạt được yêu cầu gì? HS thảo luận. Nêu các sự việc, hiện tượng tốt đáng biểu dương... Đọc yêu cầu bài tập 2? I.Bài học 1. Tìm hiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống - Hiện tượng lề mề trong giờ giấc. - Biểu hiện: sai hẹn, đi chậm, không coi trọng giờ giấc. - Nêu đựơc vấn đề: chỉ ra các biểu hiện của nó trong đời sống hàng ngày. - Nguyên nhân: + Vô trách nhiệm, coi thường việc chung. + Không có lòng tự trọng, thiếu tôn trọng người khác. - Tác hại: Làm phiền mọi người, làm mất thì giờ, làm nảy sinh đối phó, tạo ra một thói quen kém văn hoá.(t/g phân tích cụ thể, rõ ng, đánh giá sát thực) - Giải pháp: Phải kiên quýêt chữa bệnh lề mề, cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau, hợp tác với nhau. - > Bài viết mạch lạc: nêu hiện tượng -> phân tích các nguyên nhân và tác hại của căn bệnh -> nêu giải pháp để khắc phục. * Kết luận: - Nghị luận về 1 sự việc, hiện tượng đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với đời sống xã hôi, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ. - Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận này là phải nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề; phân tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại của nó; chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết. - Về hình thức, bố cục bài viết phải có bố cục mạch lạc; có luận điểm rõ ràng, luậncứ xác thực, phép lập luận phù hợp; lời văn chính xác, sống động. * Ghi nhớ (SGK) II.Luyện tập 1. Bài tập 1. Gợi ý: - Giúp bạn học tốt, giúp bạn trong học tập. - Góp ý phê bình khi bạn có khuyết điểm. - Bảo vệ cây xanh. - Giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ. - Giúp em nhỏ qua đường. - Trả lại của rơi. 2 Bài tập 2. Gợi ý: - Đáng để viết bài nghị luận, vì: + Hiện tượng đó liên quan đến sức khoẻ của mỗi cá nhân người hút, sức khoẻ cộng đồng, nòi giống. +Liên quan đến bảo vệ môi trường. + Gây tốn kém tiền bạc. 4. Củng cố -Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đ/sống? -Y/cầu về nội dung& hình thức của bài NL... 5.Hướng dẫn về nhà: - Hoàn chỉnh BT2. - Chuẩn bị bài: Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đ/sống Tiết 100 Soạn: 7 / 01 / 2010 Giảng: 14/ 01 / 2010 Cách làm bài Nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống. A. Mục tiêu bài dạy: - Giúp học sinh vận dụng kiến thức kỹ năng đã học để làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. - Rèn kỹ năng viết văn bản nghị luận xã hội B. Chuẩn bị: - Giáo viên: sưu tầm ngữ liệu, bài văn mẫu - Học sinh : tìm hiểu ngữ liệu SGK C. Tiến trình lên lớp: 1. Tổ chức: Lớp Ngày dạy sĩ số Ghi chú 9A /25 9B /28 9C /27 2. Kiểm tra: - Thế nào là nghị luận về một sự việc 3. Bài mới: * Giới thiệu bài: Nghị luận về 1 sự việc, hiện tượng đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với đời sống xã hôi, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ. Vậy cách làm bài nghị luận này ra sao? Ngữ liệu & phân tích ngữ liêụ HS đọc đề bài SGK Các đề bài này có điểm gì giống nhau? Hãy chỉ ra các điểm giống nhau đó? HS đọc đề bài SGK Hãy tìm hiểu đề cho đề bài theo các bước đã học? Nghĩa làm những việc gì? Những việc làm của Nghĩa chứng tỏ Nghĩa là người ntn? Vì sao thành Đoàn thành phố HCM phát động phong trào học tập bạn Nghĩa? Nhắc lại dàn ý chung của bài nghị luận? Rút ra dàn ý của bài nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống? Em hãy viết từng phần và trình bày trước lớp? Tại sao phải đọc lại bài viết? Cần sửa những lỗi gì? Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống phải làm gì? Đọc lại đề 4 phần I MB cần giới thiệu những gì? I. Bài học 1. Các dạng đề nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. Giống nhau: - Cấu tạo: gồm 2 phần: + Nêu một sự việc, hiện tượng đời sống. + Mệnh lệnh làm bài. - Phần 1: Nêu một sự việc, hiện tượng. Có hiện tượng tốt cần ca ngợi biểu dương, có sự việc, hiện tượng không tốt cần lưu ý phê phán, nhắc nhở. Có đề cung cấp sẵn sự việc, hiện tượng dưới dạng 1 truyện kể (đề 4), một mẩu tin (đề 2), có đề không cung cấp nội dung sẵn ( VD: Bệnh lười học trong học sinh) chỉ gọi tên, người làm bài phải trình bày mô tả sự việc, hiện tượng đó. - Phần 2: Thường là nêu suy nghĩ của mình, nêu nhận xét, nêu ý kiến, bày tỏ thái độ. 2. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. a. Tìm hiểu đề, tìm ý. *Tìm hiểu đề: - Dạng đề: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đ/sống. - Nội dung: Gương ngưòi tốt việc tốt. - Yêu cầu : Nêu suy nghĩ về hiện tượng *Tìm ý: - Nghĩa biết giúp mẹ việc đồng áng, Nghĩa là người biết thương mẹ. - Nghĩa là người biết kết hợp học và hành.. - Nghĩa là người biết sáng tạo: làm tời để mẹ kéo nước cho đỡ mệt. -> Học tập Nghĩa là học tập yêu cha mẹ, học lao động, học cách kết hợp học với hành, học sáng tạo, làm những việc nhỏ mà có ý nghĩ lớn. * Lập dàn bài: A. Mở bài: Giới thiệu sự việc hiện tượng có vấn đề. B. Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá nhận định. (Hình dung rõ sự việc, hiện tượng cần nghị luận, gọi tên, kể ra các biểu hiện của nó, mức độ phổ biến của nó đến đâu. việc gọi tên sự viêc, hiện tượng đòi hỏi phải có năng lực quan sát nhất định. Phân tích, đánh giá tốt xấu, lợi hại, hay dở của sự việc hiện tượng, chỉ ra nguyên nhân của sự việc hiện tượng đó và bày tỏ thái độ đồng tình hay biểu dương, hay lên án, phê phán...). C. Kết bài: Kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên. *Viết bài: * Đọc lại bài viết và sửa chữa: - Sửa lỗi chính tả, lỗi dùng từ, lỗi ngữ pháp. - Chú ý liên kết, mạch lạc giữa các câu trong đ/văn & giữa các phần của bài văn. ** Ghi nhớ(SGK) Lưu ý: Chọn góc độ riêng để viết: Có thể lấy tư cách chung, có thể lấy tư cách cá nhân liên hệ với bản thân mình hoặc liên hệ với các hiện tượng khác để viết. II. Luyện tập Lập dàn bài cho đề 4 phần I Mở bài: - Giới thiệu hiện tượng Nguyễn Hiền . - Sơ lược về ý nghĩa tấm gương Nguyễn Hiền. B. Thân bài: - Hoàn cảnh của Nguyễn Hiền. - Phân tích tinh thần ham học và chủ động học tập của Nguyễn Hiền. - ý thức tự trọng của Nguyễn Hiền. C. Kết bài: - Khái quát ý nghĩa của tấm gương Nguyễn Hiền. - Rút ra bài học cho bản thân. 4 Củng cố: - Các bước tiến hành làm 1 bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống ? - Dàn bài chung của bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đờisống? 5. Hướng dẫn về nhà - Viết hoàn chỉnh đề 4. - Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương.