Chương trình giáo dục phổ thông Môn Địa lí - Bộ giáo dục và đào tạo

ích đ−ợc vai trò, tình hình phát triển vμ sự thay đổi trong cơ cấu của nội th−ơng, ngoại th−ơng. − Phân tích đ−ợc các tμi nguyên du lịch ở n−ớc ta : tμi nguyên tự nhiên, tμi nguyên nhân văn. − Phân tích cơ cấu xuất nhập khẩu của ngoại th−ơng. − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc tình hình phát triển ngμnh du lịch, sự phân bố của các trung tâm du lịch chính ; mối quan hệ giữa phát triển du lịch vμ bảo vệ môi tr−ờng. Kĩ năng : − Vẽ vμ phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về các ngμnh nội th−ơng, ngoại th−ơng, du lịch. − Sử dụng bản đồ, Atlat để nhận biết vμ phân tích sự phân bố của các trung tâm th−ơng mại vμ du lịch. − Trung tâm du lịch : Hμ Nội, TP. Hồ Chí Minh, Huế, Đμ Nẵng. − Tp. Hồ Chí Minh, Hμ Nội, Huế,… 125 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú IV. Địa lí các vùng 1. Vấn đề khai thác thế mạnh ở Trung du vμ miền núi Bắc Bộ Kiến thức : − Phân tích đ−ợc ý nghĩa của vị trí địa lí đối với sự phát triển kinh tế − xã hội của vùng. − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc các thế mạnh vμ hạn chế của điều kiện tự nhiên, dân c−, cơ sở vật chất − kĩ thuật của vùng. − Phân tích việc sử dụng các thế mạnh để phát triển các ngμnh kinh tế của vùng ; một số vấn đề đặt ra vμ biện pháp khắc phục. − Biết đ−ợc sự phát triển kinh tế của vùng có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí của vùng, nhận xét vμ giải thích sự phân bố một số ngμnh sản xuất nổi bật. − Vẽ vμ phân tích biểu đồ, số liệu thống kê liên quan đến kinh tế của vùng Trung du vμ miền núi Bắc Bộ. − Giáp Trung Quốc, có vùng biển Đông Bắc. − Nơi sinh sống của nhiều dân tộc ít ng−ời ; trình độ lao động còn hạn chế. − Công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản, thuỷ điện ; trồng cây công nghiệp, d−ợc liệu, rau quả có nguồn gốc cận nhiệt vμ ôn đới ; chăn nuôi gia súc lớn ; nuôi trồng, chế biến thuỷ sản ; du lịch. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Hoμ Bình, Thái Nguyên, Điện Biên. 126 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú 2. Vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngμnh ở Đồng bằng sông Hồng Kiến thức : − Phân tích đ−ợc tác động của các thế mạnh vμ hạn chế của vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân c−, cơ sở vật chất − kĩ thuật tới sự phát triển kinh tế ; những vấn đề cần giải quyết trong phát triển kinh tế − xã hội. − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế vμ các định h−ớng chính. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, nhận xét vμ giải thích sự phân bố của một số ngμnh sản xuất đặc tr−ng của vùng Đồng bằng sông Hồng. − Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ để nhận biết sự thay đổi trong dân số, cơ cấu kinh tế ở Đồng bằng sông Hồng − Mật độ dân số cao nhất cả n−ớc, nguồn lao động dồi dμo vμ thị tr−ờng tiêu thụ lớn. − Quỹ đất nông nghiệp đang bị thu hẹp, sức ép về việc lμm. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Hμ Nội, Hải D−ơng, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình. 3. Vấn đề phát triển kinh tế − xã hội ở Bắc Trung Bộ Kiến thức : − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc những thuận lợi vμ khó khăn của tự nhiên đối với việc phát triển kinh tế − xã hội của vùng. − Lãnh thổ kéo dμi ; vùng biển mở rộng ; điều kiện tự nhiên khá đa dạng ; nhiều thiên tai : bão, lũ, khô hạn. 127 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú − Phân tích đ−ợc sự hình thμnh cơ cấu nông − lâm − ng− nghiệp, cơ cấu công nghiệp vμ xây dựng cơ sở hạ tầng của vùng. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí của vùng, nhận xét vμ giải thích sự phân bố một số ngμnh kinh tế đặc tr−ng của vùng. − Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ để thấy đ−ợc tình hình phát triển kinh tế của vùng. − Nêu đ−ợc lí do vμ hiện trạng một số ngμnh kinh tế nổi bật. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Thanh Hoá, Vinh, Huế. 4. Vấn đề phát triển kinh tế − xã hội ở Duyên hải Nam Trung Bộ Kiến thức : − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc những thuận lợi vμ khó khăn về mặt tự nhiên để phát triển kinh tế − xã hội ở Duyên hải Nam Trung Bộ. − Trình bμy đ−ợc vấn đề phát triển tổng hợp kinh tế biển vμ tầm quan trọng của vấn đề phát triển công nghiệp, cơ sở hạ tầng đối với sự phát triển kinh tế − xã hội của vùng. Kĩ năng : − Sử dụng Atlat địa lí Việt Nam để trình bμy về hiện trạng vμ sự phân bố các ngμnh kinh tế ở Duyên hải Nam Trung Bộ. − Sử dụng tổng hợp các nguồn tμi liệu : bản đồ, số liệu thống kê để so sánh sự phát triển ngμnh thuỷ sản ở Bắc Trung Bộ vμ Duyên hải Nam Trung Bộ. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Đμ Nẵng, Nha Trang, Quy Nhơn. 128 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú 5. Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên Kiến thức : − Biết đ−ợc ý nghĩa của việc phát triển kinh tế ở Tây Nguyên. − Trình bμy đ−ợc những thuận lợi vμ khó khăn về tự nhiên, dân c−, cơ sở vật chất − kĩ thuật đối với phát triển kinh tế. − Hiểu đ−ợc thực trạng phát triển cây công nghiệp ; khai thác vμ chế biến lâm sản, bảo vệ rừng ; phát triển chăn nuôi gia súc lớn ; phát triển thuỷ điện, thuỷ lợi vμ những vấn đề của vùng, biện pháp giải quyết những vấn đề đó. − So sánh đ−ợc sự khác nhau về trồng cây công nghiệp lâu năm vμ chăn nuôi gia súc lớn giữa Trung du vμ miền núi Bắc Bộ với Tây Nguyên. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn của Tây Nguyên ; nhận xét vμ giải thích sự phân bố một số ngμnh sản xuất nổi bật. − Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ kinh tế của Tây Nguyên. − ý nghĩa đối với an ninh quốc phòng vμ phát triển kinh tế đất n−ớc. − Tμi nguyên đất, rừng ; mùa khô kéo dμi. Nơi c− trú của nhiều dân tộc ít ng−ời với trình độ lao động ch−a cao, thiếu cơ sở hạ tầng. − Vấn đề khai thác có hiệu quả thế mạnh của vùng : trồng cμ phê, cao su ; phát triển thuỷ điện kết hợp thuỷ lợi. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Plây Ku, Buôn Ma Thuột, Đμ Lạt. 6. Vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông Nam Bộ Kiến thức : − Phân tích đ−ợc các thế mạnh nổi bật vμ những hạn chế đối với việc phát triển kinh tế ở Đông Nam Bộ. − Vị trí địa lí, tμi nguyên đất, n−ớc ; cơ sở hạ tầng vμ lao động có trình độ. Hạn hán vμo mùa khô. 129 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú − Chứng minh vμ giải thích đ−ợc sự phát triển theo chiều sâu trong công nghiệp, nông nghiệp của Đông Nam Bộ. − Giải thích đ−ợc sự cần thiết phải khai thác tổng hợp kinh tế biển vμ bảo vệ môi tr−ờng. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn vμ nhận xét, giải thích sự phân bố một số ngμnh kinh tế tiêu biểu của Đông Nam Bộ. − Phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về vùng Đông Nam Bộ để nhận biết vấn đề kinh tế của vùng. − Có trình độ phát triển cao nhất so với các vùng khác trong cả n−ớc. − Phát triển kinh tế theo chiều sâu cần lực l−ợng lao động có trình độ cao ; phát triển các ngμnh có kĩ thuật tiên tiến. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Biên Hoμ, TP. Hồ Chí Minh, Vũng Tμu, Thủ Dầu Một. 7. Vấn đề sử dụng hợp lí vμ cải tạo tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long Kiến thức : − Phân tích đ−ợc những thuận lợi, khó khăn về thiên nhiên, con ng−ời, cơ sở vật chất − kĩ thuật đối với việc phát triển kinh tế của vùng. − Hiểu vμ trình bμy đ−ợc một số biện pháp cải tạo, sử dụng tự nhiên, tình hình vμ các biện pháp để tăng c−ờng sản xuất l−ơng thực, thực phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long. − Mùa lũ, mùa khô hạn ; đất nhiễm mặn, phèn hoá. − Khai thác hợp lí vμ bảo vệ môi tr−ờng. 130 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí của Đồng bằng sông Cửu Long ; nhận xét vμ giải thích sự phân bố của sản xuất l−ơng thực, thực phẩm trong vùng. − Phân tích biểu đồ, số liệu thống kê để hiểu sự phát triển kinh tế của Đồng bằng sông Cửu Long. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam : Cần Thơ, Cμ Mau, Long Xuyên, Vĩnh Long. 8. Vấn đề phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng ở Biển Đông vμ các đảo, quần đảo Kiến thức : − Hiểu vùng biển Việt Nam, các đảo vμ quần đảo lμ một bộ phận quan trọng ở n−ớc ta. Đây lμ nơi có nhiều tμi nguyên, có vị trí quan trọng trong an ninh quốc phòng, cần phải bảo vệ. − Trình bμy đ−ợc tình hình vμ biện pháp phát triển kinh tế của vùng biển Việt Nam, các đảo vμ quần đảo. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, phạm vi lãnh hải của vùng biển Việt Nam, các đảo vμ quần đảo chính của n−ớc ta. − Điền trên bản đồ khung các đảo lớn của Việt Nam. − Khai thác phải đi đôi với bảo vệ tμi nguyên, môi tr−ờng. − Điền vμ ghi đúng trên l−ợc đồ Việt Nam các đảo : Phú Quốc, Côn Đảo, Cát Bμ, Bạch Long Vĩ, Cái Bầu, Phú Quý, Lí Sơn ; các quần đảo : Hoμng Sa, Tr−ờng Sa. 9. Các vùng kinh tế trọng điểm Kiến thức : − Biết phạm vi lãnh thổ, vai trò, đặc điểm chính, thực trạng phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm : Bắc Bộ, miền Trung, Nam Bộ. 131 Chủ đề Mức độ cần đạt Ghi chú − Trình bμy đ−ợc các thế mạnh của từng vùng kinh tế trọng điểm đối với việc phát triển kinh tế − xã hội. Kĩ năng : − Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn của các vùng kinh tế trọng điểm ở Bắc Bộ, miền Trung, Nam Bộ ; nhận biết vμ giải thích đ−ợc sự phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm. − Vẽ vμ phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về các vùng kinh tế trọng điểm. − So sánh 3 vùng kinh tế trọng điểm. V. Địa lí địa ph−ơng (tỉnh / thμnh phố) Kiến thức : Tìm hiểu địa lí địa ph−ơng theo chủ đề : − Chủ đề 1 : Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ vμ sự phân chia hμnh chính. − Chủ đề 2 : Đặc điểm tự nhiên vμ tμi nguyên thiên nhiên. − Chủ đề 3 : Đặc điểm dân c− vμ lao động. − Chủ đề 4 : Đặc điểm kinh tế − xã hội. − Chủ đề 5 : Địa lí một số ngμnh kinh tế chính. Kĩ năng : − Xác định trên bản đồ vị trí, giới hạn các đơn vị hμnh chính của tỉnh/thμnh phố. − S−u tầm t− liệu, xử lí thông tin. − Phân tích bản đồ, biểu đồ, bảng số liệu của tỉnh/thμnh phố. − Viết vμ trình bμy báo cáo theo chủ đề. Bộ tr−ởng Bộ giáo dục vμ đμo tạo Nguyễn Minh Hiển