Sáng kiến kinh nghiệm - Trường THCS Trung Sơn - Nguyễn Thị Thu Hiền

i vÏ h×nh th× ®a sè c¸c em nÕu thùc hiÖn theo tr×nh tù c¸c b­íc th× h×nh vÏ th­êng v­ît ra khái bè côc ®· ph¸c, hoÆc nhá h¬n m dÉn ®Õn h×nh vÏ kh«ng c©n ®èi VÒ mµu s¾c Mµu s¾c lµ yÕu tè ®Æc biÖt t¹o ®­îc høng thó nhÊt cho häc sinh. phÇn lín do mµu s¾c lµ yÕu tè t¸c ®éng m¹nh ®Õn canh thÞ gi¸c cña con ng­êi, nhÊt lµ løa tuæi häc sinh THCS ®¹i ®a sè c¸c em thÝch vÏ mµu, ®Æc biÖt lµ ë ph©n m«n vÏ tranh, phÇn vÏ h×nh vÏ ®­êng nÐt ®­îc c¸c em vÏ nhanh, vµ c¸c em dµnh phÇn lín thêi gian ®Ô vÏ mµu. VÏ mµu kÜ , nh÷ng mµu s¾c sÆc së, b¾t m¾t th­êng lµ nh÷ng mµu ®­îc c¸c em sö dông nhiÒu nhÊt, mét sè häc sinh cã c¸ch nh×nh mµu rÊt tèt, sù c¶m thô mµu hÕt søc nh¹y c¶m. C¸c em ®· b¾t ®Çu cã sù suy nghÜ t×m tßi, ®Çu t­ vÒ mµu s¾c trong bµi vÏ cña m×nh. Mét sè em ®· biÕt c¸ch pha mµu, chång mµu kÐo mµu tõ m¶ng chÝnh ra xung quanh mét c¸ch hîp lý, lµm næi bËt tréng t©m bµi vÏ nh­ng vÉn t¹o ®­îc sù hµi hoµ vÒ amï s¾c. Tuy nhiªn nhiÒu em cßn ch­ thÓ hiÖn ®­îc ®é ®Ëm nh¹t ë trong bøc tranh lµm cho bøc tranh ®Òu ®Òu mµu s¾c dµn tr¶i, kh«ng t¹o ®­îc chiÒu s©u cña bøc tranh lµ” gÇn th× tá , xa th× mê”. Nªn ®a phÇn tranh cña c¸c em mang ®Ëm tÝnh chÊt trang trÝ. Mµu s¾c næi bËt ë ®ay lµ gam mµu t­¬i vui sèng ®éng, mµu s¾c trÎ trung, nh­ng còng cã nh÷ng bµi cã gam mµu hµi hoµ, nhÑ nhµng trong s¸ng... thùc tr¹ng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc Qua viÖc t×m hiÓu ®Æc tr­ng ng«n ng÷ t¹o h×nh trªn ta thÊy r»ng viÖc n¾m b¾t vÊn ®Ò vµ t×m ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã lµ mét ®iÒu hÕt søc quan tréng, ®¶m b¶o cho tiÕt d¹y bµi d¹y hiÖu qu¶ h¬n, ®em l¹i sù thµnh c«ng tr«ng c«ng t¸c gi¶ng d¹y. I, Thùc tr¹ng häc tËp. 1/ Häc sinh ch­a n¾m b¾t ®­îc c¸ch x©y dùng h×nh t­îng ®iÓn h×nh, bµi vÏ cßn chung chung, mang nÆng tÝnh chÊt h×nh thøc . 2/ Häc sinh THCS cã c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn vÒ mµu hÕt søc trong s¸ng, lung linh ®Çy mµu s¾c, lµ mét sù kÕt hîp nh÷ng mµu s¾c t­¬i s¸ng t¹o sù trÎ trung cho bµi vÏ. 3/ Trong khi tiÕn hµnh bµi vÏ c¸c em kh«ng theo tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c b­íc lµm bµi , mµ lµm theo ngÉu høng, thÝch vÏ c¸i g× th× vÏ c¸i nÊy . Ýt chó träng tr­íc sau hay chÝnh phô trong bµi vÏ. 4/ Häc sinh THCS ch­a cã thãi quen s­u tÇm tµi liÖu phôc vô cho bµi vÏ hiÖu qu¶ h¬n, vµ ch­a cã thãi quen quan s¸t nhËn xÐt sù vËt hiÖn t­îng cho bµi vÏ cã chiÒu s©u vµ hiÖu qu¶ h¬n. 5/ Kü n¨ng sö dông mµu n­íc, mµu bét cña häc sinh THCS cßn kÐm. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ã th× ®èi víi ph©n m«n vÏ tranh, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp lµ ph­¬ng ph¸p quan s¸t vµ ph­¬ng ph¸p liªn hÖ víi thùc tiÓn cuéc sèng. Ngoµi ra lµ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh­ gîi mì, vÊn ®¸p, luyÖn tËpvv... VÏ tranh ®Ò tµi th× viÖc liªn hÖ v¬Ý thùc tiÓn cuéc sèng lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o cho viÖc t×m vµ lùa chän h×nh t­îng ®­îc s©u s¾c h¬n, nªu râ träng t©m ®Ò tµi h¬n. II, BiÖn ph¸p gióp häc sinh häc tèt vµ n­ng cao chÊt l­îng bµi vÏ ë ph©n m«n vÏ tranh. ChuÈn bÞ Tr­íc khi d¹y mét bµi vÏ tranh ®Ò tµi th× kh©u chuÈn bÞ lµ rÊt quan träng nhÊt lµ ®å dïng d¹y häc. VÒ phÝa gi¸o viªn ngoµi viÖc chuÈn bÞ gi¸o ¸n, ph­¬ng ph¸p d¹y häc th× mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ ®å dïng trùc quan(tranh , ¶nh minh ho¹) v× ë løa tuæi trÎ em th× tranh ¶nh nã cã t¸c dông rÊt m¹nh ®Õn canh thÞ gi¸c vµ trÝ nhí cdña c¸c em, doa vËy cÇn ph¶i cã ®å dïng trùc quan phong phó vµ ph¶i biÕt sö dông ®óng lóc, VÒ phÝa häc sinh cñng ph¶i cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, s¸ch vì giÊy vÏ, mµu ch× tÈy , nh÷ng ®å dïng häc tËp cÇn thiÕt, ngoµi ra ph¶i t×m hiÓu vµ quan s¸t tham kh¶o nh÷ng ®Ò tµi mµ m×nh sÏ thÓ hiÖn tr­íc khi lµm bµi. Khi so¹n gi¸o ¸n cÇn so¹n kü biÕt ch¾t läc nh÷ng lêi tho¹i, c©u hái chÝnh vµ c©u hái gîi mì ph¶i râ rµng dÔ hiÓu nh»m t¹o høng thó vµ s«i næi trong tõng ®èi t­îng häc sinh. Nªn tr¸nh nh÷ng c©u hái dµi khã hiÓu vµ nh÷ng c©u hái l÷ng . + §èi víi häc sinh kÐm cÇn gîi më cô thÓ h¬n gióp c¸c em nhËn ra chæ ch­a ®óng ch­a ®Ñp ®Ó bµi vÏ ®Ñp h¬n .VÝ dô: Bè côc cã láng lÎo qu¸ kh«ng, hay mµu s¾c cã lén xén qu¸ kh«ng? vv... + §èi víi häc sinh kh¸ , trung b×nh th× cã thÓ gîi më ®Ó c¸c em t×m tù t×m ra, tù ®iÒu chØnh hay söa chöa. VÝ dô: Chæ nµy, mµu nµy nh­ thÕ nµo ? Lµm sao cho bµi vÏ ®Ñp h¬n ? +Víi häc sinh giái th× yªu cÇu cao h¬n. VÝ dô: Thö t×m xem bµi vÏ vã chæ nµo ch­a hîp lý? Cã thÓ vÏ kh¸c ®­îc kh«ng? §Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh lªn líp tèt, th× gi¸o viªn cÇn ph¶i cã thêi gian vµ qu¸ tr×nh th©m nhËp gi¸o ¸n kØ cµng, ph¶i n¾m v÷ng tiÕn tr×nh bµi d¹y, §Ó võa ®¶m b¶o tiÕn tr×nh bµi d¹y võa gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, vµ ®iÒu cèt yÕu nhÊt lµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cña tõng em, ®ång thêi ph¶i t¹o ®­îc bÇu kh«ng khÝ vui vÏ tho¶i m¸i trong khi c¸c em lµm bµi . Gi¸o viªn ph¶i ph©n tÝch kÜ c¸c b­íc tiÕn hµnh mét bµi vÏ tranh ®Ò tµi ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng b­íc nµo? Nh÷ng b­íc ®ã lµ g×? vµ kÕt hîp ®å dïng minh ho¹ ®Ô häc sinh dÔ nhí dÔ n¾m b¾t, vµ bµi vÏ cña häc sinh líp tr­íc ®Ô c¸c em cã thÓ thÊy ®­îc møc ®é thÓ hiÖn bµi, tham kh¶o tranh cña c¸c ho¹ sØ vÒ néi dung. Tuú vµo sè l­îng bµi mµ nh÷ng bµi sau cã thÓ gi¶m thêi l­îng lý thuyÕt vµ t¨ng dµn thêi gian thùc hµnh, h­íng c¸c em ®i vµo tr×nh tù c¸c b­íc vÏ tranh VËn dông triÖt ®Ô lîi thÕ khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin. sÎ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Cho nªn lµ ng­êi gi¸o viªn nãi chung gi¸o viªn mü thuËt nãi riªng cÇn ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn n¾m b¾t nh÷ng lîi thÕ mµ khoa häc ®em l¹i. t¹o høng thó vµ sù ®æi míi trong c¸ch gi¶ng d¹y. PhÇn lªn líp Gi¸o viªn ph¶i linh ho¹t trong thêi gian lªn líp, ph¶i ®¶m b¶o quy tr×nh thêi gian, ph©n chia líp hîp lý, gióp c¸c em nhËn thøc vµ hiÓu ®­îcbµi häc ngay t¹i líp, gióp c¸c em vÏ ®­îc mét bµi vÏ tranh theo ý thÝch ®óng qui tr×nh thùc hiÖn c¸c b­íc vÏ. + H­íng dÉn häc sinh khai th¸c néi dung Qua h×nh minh ho¹, gi¸o viªn gîi ý gióp c¸c em hiÓu s©u h¬n vÒ ®Ò tµi, t×m ra ®­îc c¸ch thÓ hiÖn (c¸ch vÏ ) kh¸c nhau , t×m ra nh÷ng ý t­ëng hay dÝ dám cho tranh cña m×nh + H­íng dÉn häc sinh c¸ch vÏ Nªn giíi thiÖu qua ®å dïng minh ho¹ vµ kÕt hîp trùc tiÕp minh ho¹ b¶ng ®Ó häc sinh nhËn thøc râ rµng h¬n tr×nh tù c¸c b­íc còng nh­ ­u ®iÓm khi tiÕn hµnh theo tr×nh tù c¸c b­íc ®em l¹i, vµ nã cô thÓ h¬n khi chØ lµ nh÷ng lý thuyÕt s¸o râng. NÕu nh­ giíi thiÖu néi dung råi míi chØ vµo tranh, e r»ng häc sinh kh«ng chó ý kh«ng nhËn ra ®­îc c¸ch tiÕn hµnh(®©u lµ m¶ng, ®©u lµ h×nh trong m¶ng ) -T×m bè côc, ph¸c m¶ng chÝnh phô sao cho hîp lý, c©n ®èi víi tê giÊy râ träng t©m, rá néi dung thÓ hiÖn ®­îc chñ ®Ò. -VÏ h×nh, vÏ mµu ph¶i râ ®Æc ®iÓm cña ®èi t­îng kh«ng vÏ chung chung. VÏ mµu th× kh«ng vÏ h×nh qu¸ chi tiÕt cô thÓ sÎ r¸t khã ®Ô thÓ hiÖn, mµu cã thÓ vÏ nh­ thùc hoÆc theo c¶m høng, song cÇn chó ý. T­¬ng quan gi÷a c¸c mµu, kh«ng vÏ ®éc lËp tõng mµu, chó ý ®Õn ®é ®Ëm nh¹t cña c¸c mµu gam mµu ®Ó thÓ hiÖn ®­îc tÝnh chÊt bµi vÏ. + H­íng dÉn häc sinh lµm bµi Gi¸o viªn cè g¾ng lµm viÖc víi nhiÒu häc sinh vµ bao qu¸t tæng thÓ líp gióp c¸c em t×m c¸ch thÓ hiÖn ý t­ëng cña b¶n th©n, bè côc m¶ng vÏ h×nh t×m mµu. Dïng ph­¬ng ph¸p gîi mì trong khi h­íng dÉn häc sinh vÏ tranh sÏ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n c¶. Bªn c¹nh ®ã ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp ë phÇn thùc hµnh còng rÊt quan träng. CÇn x¸c ®Þnh ®­îc néi dung kiÕn thøc tréng t©m vµ yªu cÇu hîp lý víi ®èi t­îng häc sinh. Lu«n t¹o ®­îc bÇu kh«ng khÝ tho¶i m¸i nhÑ nhµng vui vÏ trong tõng tiÕt d¹y theo ®Æc ®iÓm riªng cña tõng ph©n m«n Ph¶i dù kiÕn ®­îc c¸c t×nh huèng s­ ph¹m cã thÓ x¶y ra vµ xö lý linh ho¹t ®em l¹i hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao. Ngoµi ra cÇn ph¶i cho häc sinh thÊy ®­îc tÇm quan träng cña viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt, vËn dông kiÕn thøc vµo bµi vÏ mét c¸ch linh ho¹t kh«ng m¸y mãc ®Ô lµm cho bµi vÏ sèng ®éng h¬n cã hån h¬n, vµ tiÕn tíi viÖc n¾m b¾t c¸ch thøc s¸ng t¹o mét bøc tranh riªng ®i s©u vµo chuyªn ngµnh m×nh lùa chän. c.kÕt luËn §Ó trë thµnh ng­êi gi¸o viªn tèt d­íi m¸i tr­êng x· héi chñ nghÜa, tr­íc hÕt mçi chóng ta ph¶i kh«ng ngõng trau dåi kiÕn thøc, t×m tßi häc hái, ®ång thêi bæ sung tinh thÇn yªu nghÒ mÕn trÎ thÓ hiÖn sù nhiÖt huyÕt cña b¶n th©n víi ngµnh nghÒ m×nh ®· chän. Mü thuËt lo¹i h×nh nghÖ thuËt t¹o ra c¸i ®Ñp, v× vËy d¹y mü thuËt nãi chung vµ ph©n m«n vÏ tranh nãi riªng cÇn ph¶i lµm cho häc sinh phÊn khëi mong muèn vÏ ®Ñp, thÓ hiÖn c¶m xóc cña m×nh qua bµi vÏ. Ph©n m«n vÏ tranh ho¹t ®éng thùc hµnh lµ chñ yÕu v× vËy cÇn luyÖn tËp nhiÒu bµi. Trong khi d¹y häc sinh lµm bµi , gi¸o viªn cÇn bao qu¸t líp ®Ô theo dái gióp ®ì, gîi ý , ®iÒu chØnh, bæ sung nh÷ng g× cÇn thiÕt. Qua qu¸ tr×nh c«ng t¸c, trùc tiÕp ®øng líp tham gia gi¶ng d¹y, b¶n th©n cñng ®· rót ra ®­îc mét sè kinh nghiÖm bæ sung vµo vèn kiÕn thøc hiÖn cã, ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn b¶n th©n h¬n trong c«ng viÖc mµ m×nh ®· lùa chän. R»ng tr­íc hÕt mçi gi¸o viªn ®øng líp kh«ng chØ truyÒn ®¹t kiÕn thøc ®Çy ®ñ cho häc sinh mµ ph¶i gÇn gñi víi häc sinh , n¾m b¾t ®­îc t©m t­ t×nh c¶m cña häc sinh, biÕt ®­îc tõng ®èi t­îng häc sinh ®Ó cã c¸ch x÷ lý phï hîp víi tõng tr­êng hîp x¶y ra. lu«n tr¨n trë víi c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña m×nh lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ nhÊt, v× sao c¸c em thÓ hiÖn bµi vÏ nh­ thÕ nµy, mµ kh«ng nh­ thÕ kia? do ®©u? cÇn bæ sung vµ söa chöa nh÷ng vÇn ®Ò g×? vv... ChÝnh ®iÒu ®ã lµm t«i thÇm nghÜ , ngay tõ b©y giê m×nh ph¶i cè g¸ng rÌn luyÖn tÊt c¶ c¸c mÆt nhiÒu h¬n n÷a ®Ó xøng ®¸ng lµ ng­êi gi¸o viªn d¹y giái, trau dåi nh÷ng kiÕn thøc, häc hái b¹n bÌ, ®óc rót kinh nghiÖm t¹o cho m×nh mét phong th¸i khi ®øng líp, t¹o ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ ®Ô cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y, xøng ®¸ng lµ ng­êi gi¸o viªn cña thêi ®¹i míi. §Ò xuÊt - Do ®å dïng häc tËp cña bé GD hiÖn cã cßn thiÕu nhiÒu: Tranh, ¶nh minh ho¹ trong SGK cßn s¬ sµi, nhiÒu mµu cßn sai. §· gÇn kÕt thóc n¨m häc. §å dïng m«n mÜ thuËt 6,7,8,9 vÉn ch­a cã, lµm cho GV mÊt nhiÒu thêi gian lµm, chän ®å dïng. §«i khi nh÷ng mÉu vËt theo yªu cÇu ph©n m«n muèn vÒ theo mÉu cßn khã t×m nh­ bµi 23-24 MT7 vÏ theo mÉu c¸i Êm tÝch vµ c¸i b¸t. bµi 7-8 “T­îng ch©n dung” ë líp 9 vv... VËy kiÕn nghÞ: Tranh, ¶nh minh hoa sè l­îng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ ®Ó ®¸p øng bµi gi¶ng ngµy cµng tèt h¬n. ************************ Gi¸o viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Thu HiÒn