Tài liệu Đổi mới phương pháp dạy học trung học phổ thông môn địa lí

14. Lý Minh Tiên (chủ biên), Kiểm tra và đánh giá thành quả học tập của học sinh bằng trắc nghiệm khách quan, NXB Giáo dục 2004. 15. Dương Thiệu Tống, Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập. Tập 1, Bộ Giáo dục và Đào tạo, ĐHTH Thành phố HCM 1995. 114 16. Dương Thiệu Tống, Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập. Tập 2, Bộ Giáo dục và Đào tạo, ĐHTH Thành phố HCM 1998. 17. Lương Thị Vân - Bùi Thị Bảo Hạnh - Lê Thị Lành, Trắc nghiệm khách quan và đánh giá trắc nghiệm khách quan trong dạy học địa lí. TàI liệu BDTX chu kì 2002 -2005, Đại học Quy Nhơn 2003 18. Nguyễn Đức Vũ - Phạm Thị Sen, Đổi mới phương pháp dạy địa lí ở trung học phổ thông, NXB Giáo Dục 2004. 19. David Lambert and David Balderstone, Learning to Teach Geography in the Secondary School, London and New York 2000. 115 MỤC LỤC Trang Lời Nói đầu................................................................................................................................0 Chương 1 đổi mới phương pháp dạy học địa lý ở trường trung học phổ thông...................2 1.1. TÝNH CờP THIừT CủA VIửC ĐổI MớI PHƯƠNG PHÁP DạY HọC ĐỵA LÝ ở TRƯờNG PHổ THÔNG. ......2 1.1.1. Thực trạng dạy học địa lí ở trường phổ thông và sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học.......................................................................................................................2 1.1.2. Những tiền đề cơ bản đối với việc đối mới phương pháp dạy học địa lí......................4 1.2. NHữNG ĐịNH HƯớNG CƠ BảN Về ĐổI MớI PHƯƠNG PHÁP DạY HọC ĐịA LÍ VÀ BIệN PHÁP THựC HIệN ĐổI MớI.....................................................................................................................................9 1.2.1. Định hướng chung và quan niệm về đổi mới phương pháp dạy học địa lí...................9 1.2.2. Những định hướng cơ bản .......................................................................................10 1.2.3. Biện pháp đổi mới phương pháp dạy học địa lí ở trường trung học phổ thông .........13 1.3. MộT Số YÊU CầU Cụ THể Về NộI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TRONG ĐổI MớI DạY HọC ĐịA LÍ ở TRƯờNG PHổ THÔNG................................................................................................................17 1.3.1 Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy địa lí ............................................................17 1.3.2. Gắn kiến thức thực tế vào bài dạy địa lí:..................................................................20 1.3.3. Đổi mới thiết kế bài dạy học địa lí ...........................................................................22 1.4. NHữNG YÊU CầU ĐặT RA CầN LƯU Ý Về PHƯƠNG PHÁP TRONG DạY HọC ĐịA LÍ THEO CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA MớI ..............................................................................................29 CHƯƠNG 2 TĂNG CƯỜNG SỬ DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG MÔN ĐỊA LÍ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG...........................................................32 2.1. MộT Số VấN Đề CƠ Sở LÝ LUậN CHUNG ................................................................................32 2.1.1. Bản chất của dạy học tích cực và định hướng thực hiện dạy học tích cực trong môn Địa lí: ...............................................................................................................................32 2.1.2. Những dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực .................................34 2.2. MộT Số PHƯƠNG PHÁP DạY HọC TÍCH CựC TRONG MÔN ĐịA LÍ TRUNG HọC PHổ THÔNG ...........37 2.2.1. phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề:.......................................................37 2.2.2. Phương pháp khảo sát, điều tra:..............................................................................41 2.2.3. Phương pháp thảo luận ...........................................................................................44 2.2.4. Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm...............................................................48 2.2.5. Phương pháp báo cáo..............................................................................................49 2.2.6. Phương pháp tranh luận ..........................................................................................52 2.2.7. Phương pháp đóng vai: ...........................................................................................55 CHƯƠNG 3 NÂNG CAO HIệU QUả VIệC KHAI THÁC VÀ Sử DụNG KÊNH HÌNH TRONG DạY HọC ĐịA LÍ ở TRƯờNG TRUNG HọC PHổ THÔNG .................................59 3.1. KÊNH HÌNH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG..........................59 3.1.1. Kênh hình và vai trò của kênh hình trong dạy học địa lí ở trường phổ thông............59 3.1.2. Hệ thống kênh hình và những yêu cầu khai thác sử dụng kênh hình trong dạy học địa lí ở Trung học phổ thông ...................................................................................................60 3.2. Kỹ NĂNG BảN Đồ - PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYệN Kỹ NĂNG BảN Đồ VÀ HƯớNG DẫN HọC SINH KHAI THÁC TRI THứC Từ BảN Đồ........................................................................................................63 3.2.1. ý nghĩa của bản đồ và tác dụng của việc rèn luyện kỹ năng bản đồ trong dạy học địa lí: ......................................................................................................................................63 3.2.2. Phương thức hình thành và rèn luyện kỹ năng bản đồ cho học sinh: ........................64 3.2.3. Các biện pháp chung hình thành kỹ năng bản đồ cho học sinh: ...............................65 116 3.2.4. Những loại kỹ năng bản đồ trong môn học địa lí ở trường trung học phổ thông và qui trình rèn luyện kỹ năng: ....................................................................................................68 3.3. BIểU Đồ ĐịA LÍ - PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYệN Kỹ NĂNG BIểU Đồ ĐịA LÍ ....................................72 3.3.1. Khái niệm, ý nghĩa của biểu đồ trong dạy học và nghiên cứu địa lí:.........................72 3.3.2. Phân loại biểu đồ địa lí: ..........................................................................................73 3.3.3. Các bước rèn luyện kỹ năng biểu đồ địa lí ...............................................................74 3.3.4. Kỹ thuật thành lập các loại biểu đồ cơ bản ..............................................................78 CHƯƠNG 4 ĐổI ĐổI MớI KIểM TRA, ĐÁNH GIÁ KếT QUả HọC TậP MÔN ĐịA LÍ CủA HọC SINH TRUNG HọC PHổ THÔNG........................................................................91 4.1. MộT Số VấN Đề CHUNG Về ĐÁNH GIÁ .........................................................................91 4.1.1.Khái niệm đánh giá trong giáo dục:..........................................................................91 4.1.2. Mục đích và chức năng của đánh giá trong giáo dục: .............................................93 4.1.3. Quan hệ giữa đánh giá kết quả học tập với quá trình dạy học:.................................94 4.1.4. Các loại hình đánh giá: ...........................................................................................94 4.1.5. Các hình thức đánh giá............................................................................................96 4.1.6. Các lĩnh vực đánh giá:.............................................................................................98 4.1.7. Các tiêu chí của công cụ đánh giá: ..........................................................................98 4.2. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ KếT QUả HọC TậP MÔN ĐịA LÍ THEO BLOOM.........................99 4.2.1. Nhận biết:................................................................................................................99 4.2.2. Thông hiểu: .............................................................................................................99 4.2.3. Vận dụng (ứng dụng):............................................................................................100 4.2.4. Phân tích:.............................................................................................................100 4.2.5. Tổng hợp:..............................................................................................................101 4.2.6. Đánh giá: ..............................................................................................................101 4.3. QUI TRÌNH BIÊN SOạN Đề KIểM TRA. MA TRậN Đề KIểM TRA:..............................101 4.3.1. Xác định mục tiêu và nội dung kiểm tra: ................................................................101 4.3.2. Thiết lập ma trận đề kiểm tra:................................................................................101 4.3.3. Biên soạn câu hỏi theo ma trận: ............................................................................102 4.3.4. Soạn đáp án và biểu điểm ......................................................................................102 4.4. MộT Số ƯU, NHƯợC ĐIểM CủA KIểM TRA TNKQ VÀ TNTL .....................................103 4.5. CÁC DạNG CÂU HỏI TNKQ VÀ CÁC LƯU Ý KHI VIếT CÂU HỏI TNKQ ....................104 4.5.1. Các dạng câu hỏi trắc nghiệm khách quan: ...........................................................104 4.5.2. Một số lưu ý khi biên soạn câu hỏi TNKQ môn Địa lí: ..........................................105 4.6. TRÌNH BÀY Đề THI VÀ CHấM THI TRắC NGHIệM: ...................................................108 4.6.1. Trình bày đề thi trắc nghiệm và tạo các dạng đề tương đương :.............................108 4.6.2. Cách chấm các bài trắc nghiệm :...........................................................................110 TàI LIệU THAM KHảO.......................................................................................................113 MỤC LỤC .............................................................................................................................115