Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài biện pháp nhỏ góp phần tổ chức trò chơi ngoài trời có hiệu quả

kiÓu trß ch¬i khi cÇn thiÕt lµ cã ngay. 2. C«ng viÖc chuÈn bÞ §©y lµ qu¸ tr×nh thiÕt kÕ mét kÕ ho¹ch, mµ ë ®ã ng­êi gi¸o viªn ph¶i tr¶ lêi nh÷ng c©u hái sau mét c¸ch nhanh chãng TÝnh chÊt : yªn tÜnh, ho¹t ®éng, m¹nh mÏ hay n¸o nhiÖt ... Thêi tiÕt thÝch hîp : L¹nh, nãng, m­a, giã, n¾ng, m¸t ... Thêi gian ? Sè häc sinh ch¬i ? §Þa ®iÓm ? Dông cô cÇn thiÕt ? Nh÷ng ®øc tÝnh cÇn huÊn luyÖn: Trung thùc, linh ho¹t, kiªn tr×, dÎo dai, cã tinh thÇn céng ®ång ... Tæ chøc trß ch¬i nµy trong ho¹t ®éng nµo cña tiÕt d¹y. Sau khi ®Þnh h×nh c¸c c«ng viÖc gi¸o viªn tiÕn hµnh thiÕt kÕ trß ch¬i. PhÇn nµy gi¸o viªn cÇn thiÕt kÕ cô thÓ. Tõ luËt ch¬i, h×nh thøc tæ chøc, thêi gian vµ chuÈn bÞ ®å dïng dông cô, ®Êt ch¬i, kü thuËt, ®o¸n tr­íc c¸c chi tiÕt, tiªn liÖu c¸c sù cè ... Dù kiÕn t×nh huèng xÈy ra ... 3. Gi¶i thÝch trß ch¬i §©y lµ kh©u rÊt quan träng nã cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc tæ chøc trß ch¬i hiÖu qu¶ hay kh«ng ? §Ó thùc hiÖn tèt kh©u nµy gi¸o viªn cã thÓ sö dông c¸c thñ ph¸p sau : 3.1. §«i m¾t : Chóng ta nghÜ sao nÕu ®«i m¾t cña gi¸o viªn khi ®iÒu khiÓn ë gi©y phót ®ã l¹i l·nh ®¹m, thê ¬ thiÕu sinh khÝ ? T«i coi ®ã lµ sù thÊt b¹i ngay tõ ®Çu. §«i m¾t ph¶i nu«i trong ®ã mét bÝ mËt s¾p ®­îc vÐn lªn, mét ¸nh löa s¸ng ngêi. §«i m¾t Êy d­êng nh­ lÇn l­ît l­ít qua vµ nh×n s©u trong nh÷ng c¸i nh×n chê ®îi sèt ruét. Vµ v× thÕ, c¸c em nh­ nÝn thë, nh×n ch¨m chó vµo gi¸o viªn l¾ng nghe. 3.2. Lêi nãi : Lêi nãi kh«ng chØ dµnh cho tai nghe mµ cßn nãi cho c¶ ®«i m¾t kia nghe n÷a, v× vËy khi nãi cÇn nãi lín tiÕng râ tiÕng vµ chËm r·i, nãi ng¾n vµ ®Çy ®ñ th«ng tin vµ ®Æc biÖt lµ ng­êi gi¸o viªn cÇn lùa theo nh÷ng cö chØ mµ c¸c em ®ang tõng gi©y phót bÞ t¸c ®éng ®Ó thay ®æi ng÷ ®iÖu còng nh­ t«ng giäng cña m×nh mét c¸ch hîp lý. 3.3. PhÐp thö : Sau khi truyÒn ®¹t c¸c th«ng tin ®Ó häc sinh n¾m ®­îc trß ch¬i gi¸o viªn cã thÓ ®Æt thªm mét vµi c©u hái ®Ó biÕt ch¾c häc sinh ®· hiÓu trß ch¬i hay ch­a hoÆc tæ chøc cho häc sinh ch¬i thö (ch¬i nh¸p). 3.4. Nh÷ng chi tiÕt cÇn thùc hiÖn khi tæ chøc trß ch¬i : Khi gi¶i thÝch trß ch¬i gi¸o viªn th­êng ®øng ®èi diÖn víi häc sinh (nÕu tËp hîp hµng ngang, hµng däc) hoÆc ®øng chÝnh gi÷a (nÕu lµ ®éi h×nh vßng trßn). N¾m thËt v÷ng luËt ch¬i ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ®éng. Nh¾c l¹i quy t¾c ch¬i nh­ng kh«ng nªn dõng l¹i ë nh÷ng tõ ®· dïng. Cã mét sè em ®· tõng ch¬i trß ch¬i Êy råi. V× thÕ coi chõng viÖc ph¹m luËt cña em míi vµo ch¬i (do ch­a quen) bÞ c¸c em kh¸c coi nh­ lµ bÞ gian lËn. Sù h·nh diÖn v× chiÕn th¾ng ®· lµ mét phÇn th­ëng ®Çy ®ñ cho bªn th¾ng. V× vËy gi¸o viªn cÇn khuyÕn khÝch ®éng viªn c¶ bªn thua ®Ó c¸c em ®oµn kÕt vµ phÊn ®Êu nhiÒu h¬n trong c¸c trß ch¬i ë c¸c tiÕt häc sau. 4. TriÓn khai trß ch¬i : a. TËp hîp : Gi¸o viªn cã thÓ dïng cßi (trong tiÕt häc thÓ dôc, dïng kÌn trong tiÕt ©m nh¹c hoÆc kh¸c) kÕt hîp víi dÊu hiÖu b»ng tay ®Ó tËp hîp. H×nh thøc tËp hîp ph¶i dùa vµo ®Þa h×nh cô thÓ cã thÓ lµ tËp hîp vßng trßn, b¸n nguyÖt, ch÷ U, hµng däc, hµng ngang ... trong mäi tr­êng hîp ng­êi gi¸o viªn ph¶i chän chç ®øng sao cho tÊt c¶ c¸c em ®Òu ®­îc nh×n thÊy vµ nghe râ. b. Chia phe (Chia nhãm) : ViÖc nµy ®ßi hái sù mÉn c¶m cña gi¸o viªn ®Ó t¹o ®­îc thÕ c©n b»ng cho ®«i bªn. NÕu kh«ng chó ý kh©u nµy trong khi ch¬i cã mét phe (nhãm) nµo ®ã lu«n lu«n th¾ng, th¾ng dÔ dµng. Trß ch¬i v× thÕ hÕt g©y cÊn, thêi gian ch¬i sÏ thu ng¾n so víi dù kiÕn. Bªn thua nhanh chãng ch¸n n¶n, bªn th¾ng míi ®Çu rÊt h¶ hª, nh­ng sau ®ã còng ch¸n nèt. V× sao l¹i cã chuyÖn ®ã? bëi v× bao giê trong mét ®éi còng cã sù ph©n ho¸ n¨ng lùc, thÓ lùc gi÷a c¸c em. Cã nh÷ng em bao giê còng ®ãng vai ®Çu ®µn trong mäi kiÓu ch¬i, cã nh÷ng em th× ng­îc l¹i. VËy nÕu gi¸o viªn quyÕt ®Þnh chän ng­êi chia phe (nhãm) th× ph¶i xø lý tèt sù c©n søc nµy. MÆt kh¸c cã mét sè trß ch¬i mµ c¸c em tù chän lÊy b¹n "chiÕn ®Êu" cña m×nh nªn kh¶ n¨ng nµy gÆp r¾c rèi nh­ trªn còng dÔ x¶y ra. Gi¸o viªn lóc ®ã sÏ ph¶i can thiÖp khÐo lÐo sao cho chØ cÇn nh×n "mÆt mòi" cña c¸c "chiÕn sÜ" ®«i bªn lµ cã thÓ yªn t©m ®­îc. Trªn thùc tÕ kh«ng ph¶i trß ch¬i nµo còng cÇn søc, do ®ã kh«ng sî t×nh tr¹ng kh«ng c©n søc. c. Chän phe tr­ëng (nhãm tr­ëng) C«ng viÖc nµy kÐo dµi nhiÒu lÇn sÏ cã ý nghÜa gi¸o dôc v­ît lªn tÇm hiÖu qu¶ cña mét trß ch¬i b×nh th­êng. §ã lµ dÞp ®Ó ng­êi gi¸o viªn ph¸t hiÖn vµ huÊn luyÖn c¸c nh©n tè cã ®ñ t­ chÊt ®Ó lµm chØ huy. RÊt nhiÒu em trong thùc tÕ ®­îc trêi phó cho n¨ng lùc ®iÒu khiÓn. NhiÒu gi¸o viªn ng¹i r¾c rèi kh«ng d¸m ®­¬ng ®Çu víi mét vµi em b­íng bØnh, kh«ng nªn cho phe tr­ëng (nhãm tr­ëng) "dÔ b¶o", v× lóc ®ã c¸c em sÏ kh«ng coi tr­ëng phe nh­ lµ ng­êi ®¹i diÖn thùc sù cña chóng. d. Lêi dÉn vµo cuéc ChØ sö dông trong tr­êng hîp trß ch¬i cã mét ®Ò tµi nµo ®ã lµm nÒn. Lêi dÉn vµo cuéc cßn ®­îc sö dông nh­ có hÝch hµo høng ngay tõ ®Çu. Sau khi ®· gi¶i thÝch luËt ch¬i. Lêi nãi trong lóc nµy cã yªu cÇu kh¸c víi lêi nãi khi phæ biÕn trß ch¬i. Nã mang nhiÒu kÞch tÝnh h¬n, nghÜa lµ ng­êi gi¸o viªn ph¶i "diÔn xuÊt" ®«i chót cho hÊp dÉn. 5. C«ng viÖc lµm träng tµi Cã nh÷ng trß ch¬i mµ ng­êi ®iÒu khiÓn vµ träng tµi lµ mét. NghÜa lµ häc sinh thùc hiÖn c¸c quy t¾c ch¬i trong mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi gi¸o viªn trong t­ c¸ch lµ ng­êi ®iÒu khiÓn cßn vai trß träng tµi lµ thø yÕu. §èi víi c¸c trß ch¬i chia phe th× vai trß träng tµi rÊt râ rµng, lóc nµy sù ®iÒu khiÓn lïi l¹i nh­êng chç cho viÖc gi¸m s¸t luËt ch¬i. Kh«ng ph¶i bao giê luËt ch¬i còng ®­îc gi÷ ®óng, sù hiÕu th¾ng lu«n cã nguy c¬ xói bÈy mét sè thµnh viªn ... ch¬i gian ! V× thÕ mµ ®ßi hái sù quyÕt ®o¸n vµ con m¾t bao qu¸t tæng thÓ cña ng­êi träng tµi. Cã hai sai lÇm lín nhÊt mµ träng tµi dÔ m¾c ph¶i. Quªn mét chi tiÕt nµo ®ã cña luËt ch¬i mµ chÝnh m×nh võa míi phæ biÕn. Thiªn vÞ. Lµm träng tµi thµnh c«ng, c«ng b»ng sÏ g©y ®­îc uy tÝn ®èi víi häc sinh. Ng­îc l¹i còng sÏ r¾c rèi khi cã nhiÒu em "to måm", lóc nµo còng biÖn tông ®­îc ®Ó råi tù ý t¸ch ra khái cuéc ch¬i. Lóc nµy kh«ng quyÕt ®o¸n kh«ng ®­îc. Nh­ng quan träng ph¶i ph©n biÖt cho ®­îc sù kh¸c nhau gi÷a tÝnh quyÕt ®o¸n vµ th¸i ®é ®éc tµi. ChØ cÇn mét lÇn ng­êi gi¸o viªn cè ý c­ xö ®éc ®o¸n, ¸nh m¾t cña c¸c em nh×n m×nh cã lÏ sÏ bít trong trÎo. 6. KÕt thóc trß ch¬i §èi víi nh÷ng trß ch¬i d¹ng "lÆp ®i lÆp l¹i" th× tèt nhÊt nªn chÊm døt sím h¬n c¸i thêi ®iÓm mµ t¹i ®ã c¸c em ®· b¾t ®Çu thÊy ch¸n. NÕu kÕt thóc sím h¬n mét chót so víi thêi ®iÓm "võa ®ñ" th× kh«ng cã g× b»ng. C¸c em sÏ thÊy cßn "thÌm thÌm" h¬i bÞ hôt hÉng. Nh­ng nhê thÕ mµ lÇn ch¬i hÊp dÉn. Tuy nhiªn ®èi víi lo¹i trß ch¬i chØ cã mét phe th× cÇn ®Ó trß ch¬i kÕt thóc trän vÑn, tù nhiªn. * Ba lµ : ChØ ®¹o gi¸o viªn vËn dông trß ch¬i vµo gi¶ng d¹y. Sau khi gi¸o viªn n¾m ch¾c ph­¬ng ph¸p tæ chøc trß ch¬i trong tiÕt häc, chóng t«i ®· chØ ®¹o gi¸o viªn vËn dông vµo gi¶ng d¹y th­êng ngµy vµ vËn dông gi¶ng d¹y thùc tËp ®i s©u chuyªn ®Ò "Tæ chøc c¸c trß ch¬i trong tiÕt häc". Ngoµi ra trong ch­¬ng tr×nh héi th¶o ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Chóng t«i còng ®i s©u vµo mét m¶ng vÒ viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i trong tiÕt häc. T¹i ®ã gi¸o viªn ®· tù ®¸nh gi¸ ®­îc viÖc vËn dông c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i vµo líp m×nh cã hiÖu qu¶ hay ch­a. §ång thêi häc tËp ®­îc ë ®ång nghiÖp nh÷ng ­u ®iÓm vµ bÝ quyÕt thµnh c«ng khi thùc hiÖn néi dung nµy. * Bèn lµ : Tæ chøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ §©y lµ kh©u quan träng mµ chóng t«i th­êng xuyªn quan t©m. ViÖc tr­íc tiªn chóng t«i tæ chøc cho gi¸o viªn d¹y thÓ nghiÖm thèng nhÊt ph­¬ng ph¸p. Sau ®ã tiÕn hµnh dù giê qua thùc tËp, th¨m líp ph©n lo¹i gi¸o viªn. Chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, gãp ý cô thÓ cho tõng ®ång chÝ gi¸o viªn ®Ó kÞp thêi söa ch÷a, uèn n¾n. Cø nh­ vËy viÖc lµm nµy ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn, do vËy chÊt l­îng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn ®­îc n©ng lªn. KiÓm tra viÖc tù häc, s­u tÇm trß ch¬i cña gi¸o viªn. III - Mét sè kÕt qu¶ vµ bµi häc ®­îc rót ra Sau 2 n¨m ®­a ra ph­¬ng ph¸p tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tæ chøc trß ch¬i qua qu¸ tr×nh dù giê, ®¸nh gi¸, thùc tËp cña gi¸o viªn. T«i ®· thu ®­îc kÕt qu¶ sau KÕt qu¶ khi ch­a ¸p dông biÖn ph¸p trªn N¨m häc Tæng sè gi¸o viªn Sè tiÕt Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Tèt Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Kh¸ Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Trung b×nh Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i YÕu 2002-2003 KÕt qu¶ khi ®· ¸p dông biÖn ph¸p trªn N¨m häc Tæng sè gi¸o viªn Sè tiÕt Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Tèt Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Kh¸ Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i Trung b×nh Tæ chøc ho¹t ®éng trß ch¬i YÕu 2003-2004 2004-2005 2. KÕt luËn bµi häc Nh­ chóng ta ®· biÕt: §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m gióp cho häc sinh tù t×m tßi s¸ng t¹o vµ chiÕm lÜnh tri thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, tù nhiªn vµ hiÖu qu¶. Cã ng­êi nãi "TiÓu häc ®Ëm ®Æc ph­¬ng ph¸p d¹y häc tiÓu häc lµ d¹y c¸ch häc". Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i trong tiÕt häc lµ trß ch¬i ®Æc biÖt. Trß ch¬i häc tËp trong tiÕt häc kh«ng chØ nh»m gi¶i trÝ mµ cßn nh»m gãp phÇn cñng cè tri thøc vµ kü n¨ng ®· häc. Nh÷ng kiÕn thøc kh« khan, cøng nh¾c sÏ trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn nÕu ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc trß ch¬i trß ch¬i nhê ®ã mµ n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. §Ó tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i trong c¸c tiÕt häc tèt vµ cã chÊt l­îng cao ®iÒu ®Çu tiªn ng­êi gi¸o viªn ph¶i biÕt lùa chän c¸c kiÓu trß ch¬i phï hîp víi tõng m«n häc, tiÕt häc. Tæ chøc ho¹t ho¹t ®éng trß ch¬i thµnh c«ng. Ng­êi gi¸o viªn ph¶i linh ho¹t, s¸ng t¹o vËn dông khÐo lÐo, nh¹y c¶m tõ kh©u phæ biÕn luËt ch¬i, tæ chøc ch¬i ®Õn kh©u kÕt thóc. §Æc biÖt chó ý khi phæ biÕn trß ch¬i cÇn chó ý tõ ¸nh m¾t, cö chØ, t«ng giäng ®Ó cuèn hót sù chó ý cña häc sinh. Gi¸o viªn th­êng xuyªn s­u tÇm vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i sÏ gãp phÇn n©ng cao kiÕn thøc, sù linh ho¹t dÝ dám trong cuéc sèng, Häc sinh ®­îc ho¹t ®éng c¸c ho¹t ®éng trß ch¬i sÏ t¨ng thªm sù høng thó, tÝch cùc häc tËp, yªu thÝch häc tËp tõ ®ã mµ n©ng cao chÊt l­îng häc tËp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nhá ®· ®­îc vËn dông b­íc ®Çu cã hiÖu qu¶. RÊt mong ®­îc sù gãp ý ch©n thµnh cña Héi ®ång khoa häc tr­êng, Héi ®ång khoa häc ngµnh vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó s¸ng kiÕn ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Ngµy 20 th¸ng 04 n¨m 2006 ng­êi viÕt NguyÔn Hoµng Tïng