Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn địa lí, cấp THCS

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÍ, CẤP THCS (Kèm theo Công văn số...../BGDĐT-GDTrH ngày tháng 8 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo) 1. Mục tiêu của việc điều chỉnh nội dung dạy học Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy và học phù hợp với chuẩn kiến thức kĩ năng và mục tiêu giáo dục, phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế các nhà trường. Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng cắt giảm các nội dung quá khó, trùng lặp, chưa thật sự cần thiết đối với học sinh (HS), các câu hỏi, bài tập đòi hỏi phải khai thác quá sâu kiến thức lí thuyết, để giáo viên (GV), HS dành thời gian cho các nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông. 2. Thời gian thực hiện Hướng dẫn này dựa trên sách giáo khoa (SGK) của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam ấn hành năm 2011 và được áp dụng từ năm học 2011 - 2012. Nếu GV và HS sử dụng SGK của các năm khác thì cần đối chiếu với SGK năm 2011 để điều chỉnh, áp dụng phù hợp. 3. Hướng dẫn thực hiện các nội dung Ngoài các nội dung đã hướng dẫn cụ thể trong văn bản, trong cột Hướng dẫn thực hiện ở các bảng dưới đây cần lưu ý thêm một số vấn đề sau: Đối với các bài, các phần không dạy thì GV dùng thời lượng của các bài, các phần này dành cho các bài, các phần khác hoặc sử dụng để luyện tập, củng cố, hướng dẫn thực hành cho HS. Không ra bài tập và không kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS vào những nội dung được hướng dẫn là ”không dạy” hoặc ”đọc thêm”. Tuy nhiên, GV, HS vẫn có thể tham khảo các nội dung đó để có thêm sự hiểu biết cho bản thân. Trên cơ sở khung phân phối chương trình của môn học, các sở GDĐT, phòng GDĐT chỉ đạo các trường và GV điều chỉnh phân phối chương trình chi tiết đảm bảo cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với điều chỉnh nội dung dạy học dưới đây. Toàn bộ văn bản này được nhà trường in sao gửi cho tất cả GV bộ môn. a) Lớp 6 STT Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Bài 2. Bản đồ. Cách vẽ bản đồ 9 Cả bài Không dạy 2 Bài 6. Thực hành. Tập sử dụng địa bàn và thước đo để vẽ sơ đồ lớp học 20 Cả bài Không dạy 3 Bài 7. Sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả 21 Câu hỏi 1 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 4 Bài 8. Sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời 25 Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 5 Bài 11. Thực hành: Sự phân bố các lục địa và đại dương trên bề mặt Trái Đất 34 Câu 3 Không yêu cầu HS làm 6 Bài 18. Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí 55 Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 7 Bài 19. Khí áp và gió trên Trái Đất 58 Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 8 Bài 21. Thực hành: Phân tích biểu đồ nhiệt độ, lượng mưa 65 Câu 2 và 3 Không yêu cầu HS làm b) Lớp 7 STT Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Bài 1. Dân số 3 Mục 3. Sự bùng nổ dân số: từ dòng 9 đến dòng 12 "Quan sát..... Tại sao?" Không dạy 2 Bài 4. Thực hành: Phân tích lược đồ dân số và tháp tuổi 13 Câu 1 Không yêu cầu HS làm 3 Bài 5. Đới nóng. Môi trường xích đạo ẩm 15 Câu hỏi 4 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 4 Bài 8. Các hình thức canh tác trong nông nghiệp ở đới nóng 26 Cả bài Không dạy 5 Bài 9. Hoạt động sản xuất nông nghiệp ở đới nóng 30 Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 6 Bài 12. Thực hành: Nhận biết đặc điểm môi trường đới nóng 39 Câu 2 và 3 Không yêu cầu HS làm 7 Bài 18. Thực hành: Nhận biết đặc điểm môi trường đới ôn hòa 59 Câu 2 Câu 3 Không yêu cầu HS làm Không yêu cầu vẽ biểu đồ, GV hướng dẫn HS nhận xét và giải thích. 8 Bài 24. Hoạt động kinh tế của con người ở vùng núi 77 Cả bài Không dạy 9 Bài 29. Dân cư, xã hội châu Phi 89 Mục 1. Lịch sử và dân cư; phần a: Sơ lược lịch sử Không dạy 10 Bài 43. Dân cư, xã hội Trung và Nam Mĩ 131 Mục 1. Sơ lược lịch sử Không dạy c) Lớp 8 STT Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Bài 2. Khí hậu châu Á 7 Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 2 Bài 5. Đặc điểm dân cư, xã hội châu Á 16 Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu vẽ biểu đồ, GV hướng dẫn HS nhận xét 3 Bài 7. Đặc điểm phát triển kinh tế-xã hội các nước châu Á 21 Phần 1. Vài nét về lịch sử phát triển của các nước châu Á Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không dạy Không yêu cầu HS trả lời 4 Bài 13. Tình hình phát triển kinh tế-xã hội khu vực Đông Á 44 Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 5 Bài 18. Thực hành: Tìm hiểu Lào và Cam-pu-chia 62 Mục 3. Điều kiện xã hội, dân cư Mục 4. Kinh tế Không yêu cầu HS làm Không yêu cầu HS làm 6 Bài 19. Địa hình với tác động của nội, ngoại lực 66 Cả bài Không dạy, HS tự tổng kết 7 Bài 20. Khí hậu và cảnh quan trên Trái Đất 70 Cả bài Không dạy, HS tự tổng kết 8 Bài 21. Con người và môi trường địa lí 74 Cả bài Không dạy, HS tự tổng kết 9 Bài 22. Việt Nam - Đất nước, con người 78 Câu hỏi 2 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 10 Bài 23. Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam 81 Câu hỏi 1 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 11 Bài 26. Đặc điểm tài nguyên khoáng sản Việt Nam 96 Mục 2. Sự hình thành các vùng mỏ chính ở nước ta Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không dạy Không yêu cầu HS trả lời 12 Bài 41. Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ 140 Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không yêu cầu HS trả lời 13 Bài 44. Thực hành: Tìm hiểu địa phương 153 Cả bài Hướng dẫn HS tìm hiểu lịch sử, địa lí địa phương theo dàn ý: 1. Tên địa điểm, vị trí địa lí 2. Lịch sử phát triển 3. Vai trò ý nghĩa đối với địa phương d) Lớp 9 STT Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Bài 6. Sự phát triển nền kinh tế Việt Nam 19 Mục I. Nền kinh tế nước ta trước thời kì đổi mới Không dạy 2 Bài 9. Sự phát triển và phân bố lâm nghiệp, thủy sản 33 Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Thay đổi câu hỏi thành vẽ biểu đồ hình cột 3 Bài 12. Sự phát triển và phân bố công nghiệp 42 Mục II. Các ngành công nghiệp trọng điểm ; phần 3 : Một số ngành công nghiệp nặng khác Câu hỏi 3 phần câu hỏi và bài tập Không dạy Không yêu cầu HS trả lời 4 Bài 41, 42, 43 Địa lí tỉnh (thành phố) 146, 148, 149 Cả bài Gộp thời gian dạy 3 tiết còn 2 tiết : - Tiết 1 : Mục I, II, III - Tiết 2 : Mục IV, V, VI 5 Bài 44. Thực hành : Phân tích mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên. Vẽ và phân tích biểu đồ cơ cấu kinh tế của địa phương 151 Cả bài Không dạy 3.2. Hướng dẫn khung phân phối chương trình Trên cơ sở khung phân phối chương trình dưới đây, các cơ quan quản lí giáo dục ở địa phương xây dựng phân phối chương trình chi tiết cho từng học kì, các tiết ôn tập và kiểm tra sao cho phù hợp với đặc điểm giáo dục ở mỗi vùng miền. a) Lớp 6 - Tổng số : 26 bài : 22 bài lí thuyết + 4 bài thực hành. - Học kì I : 19 tuần (1 tiết/tuần) kết thúc ở bài 14 : Địa hình bề mặt Trái Đất (tiếp theo). - Học kì II : 18 tuần (1 tiết/tuần) : các bài còn lại. b) Lớp 7 - Tổng số : 59 bài : 49 bài lí thuyết + 10 bài thực hành. - Học kì I : 19 tuần (2 tiết/tuần) kết thúc ở bài 33 : Các khu vực châu Phi (tiếp theo). - Học kì II : 18 tuần (2 tiết/tuần) : các bài còn lại. c) Lớp 8 - Tổng số : 41 bài : 33 bài lí thuyết + 8 bài thực hành. - Học kì I : 19 tuần (1 tiết/tuần) kết thúc ở bài 13 : Tình hình phát triển kinh tế-xã hội khu vực Đông Á. - Học kì II : 18 tuần (2 tiết/tuần) : các bài còn lại. d) Lớp 9 - Tổng số : 42 bài : 32 bài lí thuyết + 10 bài thực hành. - Học kì I : 19 tuần (2 tiết/tuần) kết thúc ở bài 30 : Thực hành : So sánh tình hình sản xuất cây công nghiệp lâu năm ở Trung du và miền núi Bắc Bộ với Tây Nguyên. - Học kì II : 18 tuần (1 tiết/tuần) : các bài còn lại./. _________________________