Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 24: Nam châm vĩnh cửu - Năm học 2010-2011

Ngày soạn: 12/11/2012 Ngày giảng: 14/11/2012 Chương II: Điện từ học Tiết 24: nam châm vĩnh cửu I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Mô tả được hiện tượng chứng tỏ nam châm vĩnh cửu có từ tính. - Nêu được sự tương tác giữa các từ cực của hai nam châm. - Mô tả được cấu tạo và hoạt động của la bàn. 2. Kĩ năng - Xác định được các từ cực của kim nam châm. - Xác định được tên các từ cực của một nam châm vĩnh cửu trên cơ sở biết các từ cực của một nam châm khác. - Biết sử dụng được la bàn để tìm hướng địa lí. 3. Thái độ - Có ý thức chấp hành nghiêm túc và tinh thần hợp tác trong nhóm. II. Đồ dùng dạy học 1. Giáo viên: Mỗi nhóm HS: 2 thanh nam châm thẳng, có 1 thanh được bọc kín. 1 ít sắt vụn lẫn vụn gỗ, nhôm, nhựa xốp. 1 nam châm hình chữ U 1 kim nam châm đặt trên 1 mũi nhọn thẳng đứng. 1 la bàn 1 giá đỡ và 1 sợi dây để treo thanh nam châm 2. HS: tìm hiểu bài mới III. Phương pháp - Thực hành, vấn đáp gợi mở, IV. Tiến trình dạy học 1. ổn định tổ chức (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ (không) 3. Bài mới (40 phút) * Đặt vấn đề(2 phút): GV giới thiệu nội dung tìm hiểu của chương II- Điện từ học. Vào bài mới như SGK Hoạt động 1: Tìm hiểu từ tính của nam châm(14 phút) Mục tiêu: - Xác định được các từ cực của kim nam châm. - Mô tả được hiện tượng chứng tỏ nam châm vĩnh cửu có từ tính. Đồ dùng: 1 kim nam châm đặt trên 1 mũi nhọn thẳng đứng. 1 nam châm hình chữ U Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Nam châm là vật có đặc điểm gì. Dựa vào kiến thức đã biết em hãy nêu phương án loại sắt ra khỏi hỗn hợp (1 ít sắt vụn lẫn vụn gỗ, nhôm, nhựa xốp) - Y/c HS đọc SGK nêu yêu cầu của C2 - GV giao dụng cụ TN cho các nhóm, quan sát để rút ra kết luận - GV đưa ra 1 số màu sơn các cực từ thường có ở phòng TN như màu đỏ cực Bắc, màu xanh (trắng) là cực Nam....tuỳ nơi sản xuất vì vậy để phân biệt cực từ của nam châm chúng ta có thể dựa vào kí hiệu hoặc có thể phân biệt bằng các TN đơn giản - Y/c HS gọi tên các loại nam châm ở H21.2 SGK I. Từ tính của nam châm 1. Thí nghiệm 2. Kết luận - Nam châm có hai cực là cực Bắc và cực Nam. Cực luôn chỉ hướng Bắc của Trái Đất gọi là cực Bắc của nam châm kí hiệu là chữ N, Cực luôn chỉ hướng Nam của Trái Đất gọi là cực Nam của nam châm kí hiệu là chữ S. - Mọi nam châm đều có hai cực: Cực Bắc và cực Nam. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự tương tác giữa hai nam châm(14 phút) Mục tiêu: - Nêu được sự tương tác giữa các từ cực của hai nam châm. - Xác định được tên các từ cực của một nam châm vĩnh cửu trên cơ sở biết các từ cực của một nam châm khác. Đồ dùng: 2 thanh nam châm thẳng, có 1 thanh được bọc kín. 1 ít sắt vụn lẫn vụn gỗ, nhôm, nhựa xốp. 1 giá đỡ và 1 sợi dây để treo thanh nam châm - Y/c HS làm việc theo nhóm thực hiện TN C3, C4 ? Khi đưa 1 đầu nam châm chưa biết tên cực lại gần cực Nam của thanh nam châm: Nếu thấy chúng hút nhau thì đó là cực gì? đầu còn lại là cực gì? Nếu thấy chúng đẩy nhau thì đó là cực gì? đầu còn lại là cực gì? II. Sự tương tác giữa hai nam châm 1. Thí nghiệm 2. Kết luận - Khi đặt hai nam châm gần nhau thì chúng tương tác với nhau: các từ cực cùng tên thì đẩy nhau, các từ cực khác tên thì hút nhau. Hoạt động 3: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của la bàn(10 phút) Mục tiêu: - Mô tả được cấu tạo và hoạt động của la bàn. - Biết sử dụng được la bàn để tìm hướng địa lí. Đồ dùng: 1 la bàn. 2 thanh nam châm thẳng, có 1 thanh được bọc kín. ? Nêu các đặc điểm của nam châm ta đã tìm hiểu và hệ thống lại qua tiết học hôm nay. - Y/c HS đọc C5 và trả lời ? Vận dụng C6 hãy nêu cấu tạo và hoạt động. tác dụng của la bàn - GV hướng dẫn HS thảo luận C7: ? Với kiam nam châm không ghi tên cực phải xác định các từ cực như thế nào. III. Vận dụng C5: Có thể Tổ Xung Chi đã lắp đặt trên xe 1 thanh nam châm C6: Bộ phận chính của la bàn là 1 kim nam châm có thể quay quanh một trục. Khi nằm cân bằng tại mọi vị trí trên Trái Đất, kim nam châm luôn chỉ hai hướng Bắc – Nam. - Xoay la bàn sao cho kim nam châm trùng với hướng Bắc – Nam ghi trên mặt la bàn. Từ đó xác định được hướng địa lí cần tìm. - La bàn dùng để xác định phương hướng dùng cho người đi biển, đi rừng, xác định hướng nhà,.... C7: Dùng nam châm khác đã biết cực từ đưa lại gần, dựa vào tương tác giữa 2 nam châm để xác định tên cực. - Đặt kim nam châm tự do, dựa vào định hướng của kim nam châm để biết được tên cực từ của kim nam châm. 4. Củng cố(3 phút) - GV củng cố kiến thức cơ bản ? Nêu cách xác định tên cực của nam châm. 5. Hướng dẫn học ở nhà(1 phút) - Học bài phần ghi nhớ - Tìm hiểu phần có thể em chưa biết (SGK- 60) - Chuẩn bị bài mới: Tác dụng của dòng điện – Từ trường