Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 17: Mối quan hệ giữa gen và ARN - Năm học 2012-2013

Ngày soạn : 20/10/2012 Ngày giảng :23/10/2012 Tiết 17 MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ ARN I. Mục tiêu 1. Kiến thức + Mô tả được cấu tạo sơ bộ và chức năng của ARN . + Biết xác định những điểm giống nhau và khác nhau cơ bản giữa ARN và ADN . + Trình bày được sơ bộ quá trình tổng hợp ARN , đặc biệt là nêu được các nguyên tắc của quá trình này . 2. Kỹ năng + Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích hình vẽ để thu nhận kiến thức và kỹ năng thảo luận theo nhóm .Tim kiếm và sử lý thụng tin, lắng nghe tớch cực. II. Đồ dùng dạy - học - Tranh phóng to H.17.1 : Mô hình cấu trúc bậc 1 của một đoạn phân tử ARN . - Tranh phóng to H.17.2 : Sơ đồ tổng hợp phân tử ARN . - Mô hình cấu trúc bậc 1 của một phân tử ARN . - Mô hình động về tổng hợp ARN . - Bảng phụ ghi bảng 17 Sgk . III. Phương pháp /KỸ THUẬT DẠY HỌC. -Trực quan, động nóo, đàm thoại IV.Tổ chức giờ học . 1. Khởi động(6’) * ổn định tổ chức * Kiểm tra đầu giờ 1. Giải thích vì sao 2 ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống ADN mẹ ? 2. Một đoạn mạch ADN có cấu trúc như sau : Mạch 1 : - A - G - T - X - X - T - ạ ạ ạ ạ ạ ạ Mạch 2 : - T - X - A - G - G - A - Viết cấu trúc của 2 đoạn ADN con được tạo thành sau khi đoạn mạch ADN mẹ nói trên kết thúc quá trình tự nhân đôi ? * Vào bài GV giới thiệu bài 2.Cỏc hoạt động (34’) Hoạt động 1 (16’) Tỡm hiểu về ARN * Mục tiêu: HS biết được tờn và chức năng của 3 loại ARN * Đồ dùng: Tranh phóng to H.17.1 : Mô hình cấu trúc bậc 1 của một đoạn phân tử ARN Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản - GV treo tranh phóng to H.17.1 Skg , kết hợp với mô hình cho HS quan sát và cho các em tìm hiểu Sgk để trả lời câu hỏi : Có mấy loại ARN ? ? ARN được cấu tạo như thế nào ? - GV nhận xét , bổ sung và chốt lại . - GV yêu cầu HS thực hiện lệnh ‚ Sgk trên phiếu học tập. - GV gọi 2 HS lên bảng , một HS điền cột " ARN ", một HS điền cột " ADN " . - GV nhận xét , đánh giá và treo bảng phụ công bố đáp án. I . ARN : - Có 3 loại ARN : + mARN có vai trò truyền đạt thông tin di truyền quy định của prôtêin cần tổng hợp . + tARN có chức năng vận chuyển axit amin tương ứng tới nơi tổng hợp prôtêin . + rARN là thành phần cấu tạo nên ribôxôm ( nơi tổng hợp prôtêin ) . - ARN được cấu tạo từ các nguyên tố C , H , O , N và P theo nguyên tắc đa phân . Các đơn phân cấu tạo nên ARN là các ribônuclêôtít , gồm 4 loại: A , U , G , X . Hoạt động2 (18’) ARN được tổng hợp theo nguyờn tắc nào? * Mục tiêu: HS nờu cỏch và nguyờn tắc tổng hợp ARN * Đồ dùng: -Tranh phóng to H.17.2 : Sơ đồ tổng hợp phân tử ARN . - Mô hình cấu trúc bậc 1 của một phân tử ARN . - Mô hình động về tổng hợp ARN . Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản - GV treo tranh phóng to H.17.2 Sgk , kết hợp với mô hình cho HS quan sát và giới thiệu cho các em những nội dung cơ bản sau : Các loại ARN đều được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu trong ADN , dưới sự tác động của các enzim . Khi bắt đầu tổng hợp ARN , gen tháo xoắn và tách dần ADN thành hai mạch đơn , đồng thời các nuclêôtít trên mạch vừa được tách ra liên kết với các nuclêôtít tự do trong môi trường nội bào theo NTBS để dần dần hình thành mạch ARN . Khi kết thúc , phân tử ARN được hình thành liền tách khỏi gen và rời khỏi nhân để đi ra chất tế bào để thực hiện quá trình tổng hợp prôtêin . - Tiếp đó , GV yêu cầu HS dựa vào hình vẽ 17.2 kết hợp với mô hình và tham khảo Sgk để trả lời 3 câu hỏi lệnh ‚ Sgk : ‚ARN được tổng hợp từ một hay hai mạch đơn của gen ? ‚Các loại nuclêôtít nào liên kết với nhau để tạo cặp trong quá trình hình thành mạch ARN ? ‚Có nhận xét gì về trình tự các loại đơn phân trên mạch ARN so với mỗi mạch đơn của gen ? II . ARN được tổng hợp theo nguyên tắc nào : - ARN được tổng hợp dựa trên một mạch đơn của gen ( được gọi là mạch khuôn ) . - Trong quá trình hình thành mạch ARN , các nuclêôtít tên mạch khuôn của ADN và các nuclêôtít ở môi trường nội bào liên kết với nhau theo nguyên tắc bổ sung : A -U ; T - A ; G - X ; X - G . - Trình tự các nuclêôtít trên mạch khuôn của gen quy định trình tự các nuclêôtít trong mạch ARN . 3. Tổng kết, hướng dẫn về nhà (5’) * Tổng kết 1. GV cho HS đọc chậm phần tóm tắt cuối bài để nêu lên được : - ARN là đại phân tử được cấu tạo từ 4 loại ribônuclêôtít ( A,U,G,X ) theo nguyên tắc đa phân . - ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu là một mạch của gen theo NTBS . 2. Gợi ý trả lời một số câu hỏi và bài tập trong Sgk : Câu 3 : Trình tự các đơn phân của ARN là : - A - U - G - X - U - X - G - Câu 4 : Mạch khuôn : - T - A - X - G - A - A - X - T - G - ạ ạ ạ ạ ạ ạ ạ ạ ạ Mạch bổ sung :- A - T - G - X - T - T - G - A - X - * Hướng dẫn về nhà - Học thuộc và nhớ phần tóm tắt cuối bài . - Trả lời các câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5 trang 53 Sgk . - Đọc mục " Em có biết " . - Nghiên cứu bài mới : prôtêin . Yêu cầu : + Đọc bài mới và quan sát H.18 Sgk . + Trả lời các câu hỏi mục lệnh ‚ Sgk .