Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 30: Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân - Năm học 2013-2014

Ngày dạy: Tiết : 30 HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN I. Mục tiêu: Kiến thức -Trình bày được đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng. -Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non đến các cơ quan, -Vai trò của gan trong quá trình vận chuyển các chất dinh dưỡng, -Vai trò của ruột gì trong quátrình tiêu hoá của cơ thể. Kĩ năng -Rèn kĩ năng quan sát, phân tích. Thái độ Hình thành ý thức giữ gìn vệ sinh nơi công cộng II. Chuẩn bị: Giáo viên : + Tranh: Cấu tạo trong của ruột non Học sinh: + Kiến thức cũ cần ôn :Tiêu hoá ở ruột non, tuần hoàn máu III. Phương pháp: Quan sát, thảo luận nhóm IV. Tiến trình: . Ổn định: Kiểm tra sĩ số học sinh . Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi Câu 1: Sự biến đổi thức ăn ở ruột như thế nào? ( 6 điểm) Câu 2: Hoạt động tiêu hoá chủ yếu của ruột non là gì? ( 4 điểm) Đáp án Câu 1: a/ Biến đổi lí học -Tiết dịch tiêu hoá, thức ăn đựoc hoà loãng trộn đều dịch tiêu hoá:( 2 điểm) b/ Biến đổi hoá học ( 4 điểm) -Tinh bột và đường đôi(mantôzơ) nhờ enzim mantaza biến đổi thành đường đơn -Prôtêin nhờ enzim tripsin biến đổi thành axít amin -Lipít:nhờ dịch mật, enzim lipaza biến đổi thành axít béo và glixêrin Câu 2: -Hoạt động tiêu hoá chủ yếu của ruột non là biến đổi lí học thức ăndưới tác dụng của các enzim như: dịch tuỵ, mật, dịch ruột ( 4 điểm) 3. Bài mới Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động1: Tìm hiểu sự hấp thụ chất dinh dưỡng Mục tiêu: TB được đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng GV treo tranh cấu tạo trong của ruột non hướng dẫn HS quan sát (chú ý số lượng lông ruột, mạch máu, nếp gấp) GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I /93(từ đoạn: lớp niêm mạc phân bố từng lông ruột ) ? Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng? HS:Diện tích bề mặt trong của ruột non lớn tạo điều kiện hấp thụ chất dinh dưỡng, hệ mạch máu, bạch huyết nhiều phân bố tới từng lông ruột GV nhấn mạnh :Vậy ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hoá đảm nhận vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng Hoạt động 2:Tìm hiểu con đường vận chuyển các chất và vai trò của gan Mục tiêu: TB được 2 con đường vận chuyển chất dinh dưỡng và vai trò của gan GV yêu cầu HS quan sát hình 29.3/94 vàhướng dẫn HS quan sát (chú ý chiều mũi tên chỉ chiều vận chuyển các chất, con đường vận chuyển chất theo hai màu xanh, tím) ? Quan sát sơ đồ cho biết: có mấy con đường vận chuyển các chất đã được hấp thụ ở ruột non? HS:2 đường (máu và bạch huyết) GV yêu cầu HS chia nhóm thảo luận thực hiên bảng 29/95 SGK (thời gian 3 phút) HS dựa vào sơ đồ, chia nhóm thảo luận thực hiên bảng 29/95 SGK GV kẻ nhanh bảng 29 lên bảng gọi đại diện 2 nhóm lên ghi kết quả vào bảng, nhóm khác nhận xét, bổ sung Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường máu Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường bạch huyết Đường Axít béo, glixêrin 30% Axít amin Vitamin tan trong nước Muối khoáng Nước Chất độc Axít béo, glixêrin 70% Vitamin tan trong dầu (A, D, E, K) ? Trình bày hai con đường vận chuyển chất dinh dưỡng từ sự hấp thụ ở ruột non? ? Vai trò của gan? HS dựa vào sơ đồ các con đường vận chuyển hấp thụ chất dinh dưỡng và kiến thức trong bảng 29 trả lời câu hỏi GV chốt lại kiến thức đúng Hoạt động 3:Tìm hiểu vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hoá Mục tiêu:Chỉ rõ vai trò quan trọng của ruột già là khả năng hấp thụ nước và thải phân GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục III/ 95 ? Vai trò chủ yếu của quá trình tiêu hoá ở ruột già là gì? I. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân - Ruột non là nơi hấp thụ chất dinh dưỡng Niêm mạc có nhiều nếp gấp Có nhiều lông ruột và lông cực nhỏ Ruột non dài 2.8 - 3m, diện tích bề mặt hấp thụ trong của ruột non 400-500 m2 Ruột non có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc, phân bố tới từng lông ruột II. Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất và vai trò của gan 1. Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất Các chất dinh dưỡng đã được hấp thụ qua thành ruột vận chuyển về tim bằng hai con đường Đường máu: các chất đường, axít béo, glixêrin (30%), axít amin, vitamin tan trong nước, muối khoáng, nước và một số chất độc (nếu có) được đưa về gan tiến hành khử độc và dự trữ các chất dinh dưỡng dư thừa. Sau quá trình này các chất dinh dưỡng với nồng độ và liều lượng thích hợp được gan đưa vào máu theo tĩnh mạch chủ dưới về tim để sau đó được phân phối đến các tế bào Đường bạch huyết: Các chất axít béo và glixêrin (70%), các vi ttamin tan trong dầu theo mạch bạch huyết đổ vào tĩnh mạch chủ trên để về tim 2. Vai trò của gan Gan tham gia điều hoà nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định, đồng thời khử các chất độc có hại với cơ thể Thải phân Vai trò chủ yếu của ruột già là hấp thụ nước và thải phân 4.Củng cố và luyện tập -Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non đảm nhận vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng? (phần I) -Với một khẩu phần ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hoá có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở ruột non là gì? (phần II ) 5.Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Học bài trả lời 4 câu hỏi SGK /89 Đọc mục :Em có biết /89 SGK Ôn lại kiến thức: Các cơ quan tiêu hoá V. Rút kinh nghiệm