Giáo án Sinh học Khối 8 - Tiết 46: Thực hành Tìm hiểu chức năng (Liên quan đến cấu tạo) của tủy sống

Tiết: 46 Ngày dạy:29/2/2008 THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO) CỦA TUỶ SỐNG I. Mục tiêu 1. Kiến thức Tiến hành thành công thí nghiệm quy định Từ kết quả quan sát được qua thí nghiệm nêu được: Chức năng của tuỷ sống, cấu tạo của tuỷ sống. Khẳng định được mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng của tuỷ sống 2. Kĩ năng Biết cách quan sát, phân tích mẫu vật rút ra kiến thức 3. Thái độ Có ý thức yêu thích môn học, trật tự vệ sinh trong giờ thực hành II. Chuẩn bị: Giáo viên: Dụng cụ : khăn lau, bông gòn, dùi nhọn, khay mổ, dung dịch HCl Mẫu vật: Ếch đồng Học sinh: Kiến thức cũ cần ôn: Các bộ phận của hệ thần kinh III. Phương pháp: Hỏi đáp - tìm tòi, thực hành quan sát IV. Tiến trình 1. Ổn định: Kiểm tra sỉ số học sinh 2. Kiểm tra bài cũ: không có 3. Giảng bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống Mục tiêu: Tiến hành thành công thí nghiệm.Từ kết quả thí nghiệm lô1 nêu được chức năng của tuỷ sống GV hướng dẫn HS cách phá hủy não ếch Tay trái cầm ếch, ngón cái và ngón giữa cầm dọc hai bên thân ếch đến ngang nách. Tay phải cầm kim nhọn, đẩy nhẹ mũi kim sát xương sọ( ở giữa) xác định hố khớp đầu, cổ. Dựng đứmg kim, xoáy nhẹ mũi kim xuyên qua da vào hố khớp, xoay mũi kim hướng vào phía đầu để luồn kim vào phá não GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng 44 /140 SGK: Tiến hành bước 1: HS huỷ não theo hướng dẫn của GV tiến hành thí nghiệm bước 1 Kích thích nhẹ một chi sau bên phải bằng HCl 0.3 %. Kết quả của bước 1. thí nghiệm 1? Kích thích một chi sau bên phải mạnh hơn bằng HCl 1 %. Kết quả của thí nghiệm 2? Kích thích một chi sau bên phải mạnh hơn bằng HCl 3 %. Kết quả của thí nghiệm 3? Dự đoán chức năng của tuỷ sống qua kết quả thí nghiệm bước 1? Tiến hành bước 2: GV biểu diễn thí nghiệm: Cắt ngang tuỷ (ở đôi dây thần kinh da giữa lưng 1 và 2) ứng với ranh giới giữa đốt sống IV và V Kích thích rất mạnh chi sau bằng HCl 3 % Kết quả của thí nghiệm 4? Kích thích rất mạnh chi trước bằng HCl 3 % Kết quả của thí nghiệm 5? Dự đoán chức năng của tuỷ sống qua kết quả thí nghiệm bước 2? Tiến hành bước 3: GV tiếp tục biểu diễn thí nghiệm 6 và 7: Huỷ tuỷ ở trên vết cắt ngang Kích thích rất mạnh chi sau bằng HCl 3 % Kết quả của thí nghiệm 6? Kích thích rất mạnh chi trước bằng HCl 3 % Kết quả của thí nghiệm 7? HS ghi kết quả của 3 bước thí nghiệm và trả lời dự đoán chức năng của tuỷ sống vào giấy GV thu bài khoảng 10 HS có kết quả nhanh, chấm điểm, HS trong nhóm thu dọn vệ sinh Tiểu kết Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của tuỷ sống Mục tiêu: Biết được cấu tạo, chức năng của tuỷ sống GV treo tranh cấu ttạo tuỷ sống hướng dẫn HS quan sát ( đọc kỉ chú thích, xác định vị trí của chất xám, chất trắng ) Cấu tạo của tuỷ sống gồm những bộ phận nào? HS quan sát tranh tuỷ sống, trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét, bổ sung GV yêu cầu HS đối chiếu kết quả thí nghiệm (dự đoán chức năng) Nêu rõ chức năng từng phần chất xám và chất trắng? HS trả lời câu hỏi GV chốt lại kiến thức đúng Tiểu kết Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống Bước 1: Thí nghiệm 1: Chi sau phải co Thí nghiệm 2: Hai chi sau co Thí nghiệm 3: Bốn chi co Kết quả thí nghiệm bước 1: Dự đoán trong tuỷ sống chắc hẳn phải có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển vận động của các chi theo đường liên hệ dọc Bước 2: Thí nghiệm 4: Hai chi sau co Thí nghiệm 5: Hai chi trước co Kết quả thí nghiệm bước 2: Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ các đường dẫn truyền Bước 3: Thí nghiệm 6: Hai chi trước không co do tuỷ sống của phần điều khiển chi trước bị huỷ Thí nghiệm 7: Hai chi sau co vì tuỷ sống phía dưới còn Kết quả thí nghiệm bước 3: trong tuỷ sống có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển vận động của các chi Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống Tuỷ sống Tuỷø sống được bảo vệ trong cột sống từ đốt sống cổ I đến đốt sống thắt lưng II. Có hai phần phình: Phình cổ và phình thắt lưng Tuỷ sống được bao bọc trong lớp màng tuỷ. Màng tuỷ gồm có 3 lớp: Màng cứng, màng nhện, màng nuôi để bảo vệ và nuôi dưỡng tuỷ sống Tủy sống gồm chất xám ở giữa, chất trắng ở ngoài bao bọc xung quanh chất xám Chức năng Chất xám là căn cứ của các phản xạ vận động Chất trắng là các đường dẫn truyền dọc nối các căn cứ trong tuỷ sống với nhau và với não bộ 4. Củng cố và luyện tập Các căn cứ thần kinh điều khiển phản xạ do phần nào của tuỷ sống đảm nhiệm? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó? (Các căn cứ thần kinh điều khiển phản xạ do phần chất xám của tuỷ sống đảm nhiệm? Thí nghiệm 6 ,7 chứng minh điều đó ) Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ thành phần nào? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó? (Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ chất trắng Thí nghiệm 4 , 5 chứng minh điều đó ) GV yêu cầu HS thu dọn mẫu vật, dụng cụ, vệ sinh bộ đồ mổ 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập Học bài cấu tạo chức năng của tuỷ sống V. Rút kinh nghiệm