Giáo án Ngữ Văn lớp 9 - Tiết 121 đến 125 - Năm học 2013-2014

tác phẩm. - Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình. - Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung - Hs đọc chú thích */sgk73 * Vài nét khái qiuát về tác giả Y Phương? GV: 1993 chủ tịch Hội văn nghệ Cao Bằng. - Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy đầy hình ảnh của con người miền núi. * Hoàn cảnh sáng tác bài thơ ? Phương thức biểu đạt của bài thơ? * Lời thơ trong bài thơ này có gì mới lạ so với các bài thơ đã học ? * Bố cục của văn bản ? * Chủ đề của văn bản ? I. Tìm hiểu chung. 1. Tác giả Y Phương Sinh 1948 - Tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, dân tộc Tày, sinh năm 1948, quê ở huyện Trùng Khánh tỉnh Cao Bằng. Thơ ông có cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh cụ thể của thơ ca miền núi. 2. Tác phẩm: - Trích trong cuốn "Thơ Việt Nam" (1945 - 1985) - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với miêu tả và tự sự. - Thể thơ tự do, rất ít vàn, gần với lời thơ hàng ngày. + Mộc mạc chân thành. + Hình ảnh lạ. - Bố cục: 2 phần + Đoạn 1: (Từ đầu đến " ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời"): Nói với con về tình cảm cội nguồn (tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con) + Đoạn 2: còn lại: Nói với con về sức sống bền bỉ, mãnh liệt của quê hương. * Chủ đề: Lời người cha nói với con về lòng yêu nước, ước mong thế hệ mai sau tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, quê hương là tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam suốt bao đời nay. Hoạt động 3 ( 17 phút) Hướng dẫn tìm hiểu văn bản - Mục tiêu: HS nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. - Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình. - Kĩ thuật: Tư duy động não. - Học sinh đọc khổ thơ 1. * Người cha đã nói với con điều gì? * Bốn câu thơ sử dụng những h/ả , cách nói như thế nào? Em hiểu gì về ý nghĩa của các h/ả đó? + H/ả cụ thể, chân thực. Cách nói của người dân tộc Tày ở Cao Bằng chân thật. Con chập chững bước đi trong vòng tay âu yếm của cha mẹ, cả nhà vang tiếng cười vui vẻ. * Những hình ảnh đó gợi cho người đọc hình dung gì về không khí gia đình? - Không khi gia đình ấm ấp quấn quýt bên nhau, từng bước đi, từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ nâng niu, chăm chút vui mừng đón nhận. * Như vậy bốn câu thơ đầu tác giả đã nói với người đọc điều gì? GV đọc các câu thơ tiếp. * Người cha nói thêm với con điều gì? Người đồng mình yêu lắm con ơi Đan lờ cài hoa Vách nhà ken câu hát. ...đẹp nhất trên đời * Người đồng mình, lờ, ken được hiểu như thế nào ? * Có thể thay thế từ người đồng mình bằng từ nào khác ? - Thay thế bằng từ người bản( làng) mình. * Các h/ả đan lờ cài hoa, vách nhà ken câu hát... đã thể hiện cuộc sống ở quê hương như thế nào? * Các động từ đan, ken ngoài ý nghĩa miêu tả còn mang ý nghĩa gì? * H/ả rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng thể hiện điều gì? (*) Như vậy ngoài vòng tay âu yếm của cha mẹ con lớn lên còn nhờ vào điều gì? * ở phần một người cha đã nhắc nhở con điều gì ? II. Tìm hiểu văn bản * Khổ thơ đầu - Người cha nói với con Chân phải bước tới cha Chân trái bước tới mẹ Một bước chạm tiếng nói Hai bước tới tiếng cười - Con lớn lên từng ngày trong tình thương yêu, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ. - Cuộc sống người lao động cần cù, êm đềm vui vẻ, đoàn kết cùng với thiên nhiên núi rừng. - Sự gắn bó quấn quýt trong cuộc sống lao động của đồng bào quê mình. - Rừng núi quê hương thơ mộng và nghĩa tình: thiên nhiên che chở, nuôi dưỡng con người về tâm hồn và lối sống. - Con lớn lên còn nhờ vào sự che chở đùm bọc của núi rừng quê hương. à Con lớn lên nhờ vào cha mẹ, quê hương - con phải biết đến cội nguồn. 4. Củng cố (3 phút) - Khái quát về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. 5. Hướng dẫn HS tự học ( 2 phút) - Học thuộc lòng bài thơ. - Chuẩn bị bài: Nói với con - tiếp IV. Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy .. Ngày soạn: 13 / 2 / 2014 Ngày giảng 9A1 9A3 Tiết 125 - Bài 24 - tiếp NÓI VỚI CON (Y Phương) I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu được những điều mà nhà thơ Y Phương muốn bày tỏ ở bài thơ Nói với con ( tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình yêu quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình) và thấy được cách bày tỏ mang đậm cách nói của người Tày ở Cao Bằng. 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng cảm thụ, phân tích thơ tự do, thơ tiếng dân tộc ít người dịch ra tiếng Việt. 3. Thái độ: Học sinh thêm yêu thương cha mẹ mình, quê hương mình và có ý chí vươn lên trong cuộc sống. II. Chuẩn bị 1. Thầy: SGK, SGV, TKBG. 2. Trò: Đọc trước văn bản, soạn bài. III. Tiến trinh tổ chức các hoạt động dạy - học 1. Ổn định tổ chức:(1 phút) 9A1.. 9A3... 2. Kiểm tra bài cũ (5 phút) - Trình bày sự hiểu biết của em về tác giả Y Phương? - Đọc thuộc lòng khổ thơ thớ nhất. Con lớn lên trong tình thương yêu của cha mẹ, trong sự đùm bọc của quê hương. Hãy tìm và phân tích các câu thơ nói lên điều ấy ? 3. Bài mới: Hoạt động 1 (2 phút) Giới thiệu bài - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. - Phương pháp: Thuyết trình. Tình yêu thương con cái, mơ ước thế hệ sau nối tiếp thế hệ trước xứng đáng với tổ tiên cha ông vốn là tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam ta suốt bao đời nay Nói với con của Y Phương - nhà thơ dân tộc Tày là một trong những bài thơ hay viết về đề tài này. Để hiểu được cảm xúc đó của nhà thơ chúng ta cùng tìm hiểu bài. Hoạt động 2 ( 25 phút) Hướng dẫn tìm hiểu văn bản - tiếp. - Mục tiêu: HS nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. - Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình. - Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung - Hs đọc khổ hơ cuối. * Người cha tiếp tục nói với con những gì? * Người đồng mình nên hiểu như thế nào? - Người đồng mình: người dân tộc mình * Em hiểu gì về những h/ả Người đồng mình thương lắm, cao đo nỗi buòn, xa nuôi chí lớn? - Người đồng mình thương lắm: người miền núi từng vất vả gian nan và khổ cực - Cao đo nỗi buồn. Xa nuôi chí lớn à họ không bao giờ chùn bước trước gian khó. * Câu thơ Sống trên đá không chê đá gập ghềnh đã thể hiện phẩm chất nào của người miền núi? - Họ tình nghĩa thủy chung không coi thường dân tộc mình nghèo đói, họ nâng niu, trân trọng cuộc sống. * H/ả so sánh Sống như sông như suối...không lo cực nhọc có ý nghĩa gì? Họ biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách. * Người cha nói với con phẩm chất gì của dân tộc mình trong các câu thơ đó? * Qua những lời người cha chúng ta cảm nhận được nét đẹp nào của người dân tộc miền núi? * Khi nhắc tới những phẩm chất của người đồng mình với con người cha đã nhắc nhở con điều gì? * Lời thơ đó đã thể hiện người cha mong muốn ở con điều gì? - Người cha mong muốn con mình tự hào về quê hương, về người đồng mình, sống xứng đáng như quê hương. hãy tự tin và vững vàng trên bước đường đời. * Qua những lời dặn dó của người cha ta thấy người cha miền núi này muốn truyền lại cho con điều mong muốn tha thiết gì của ông ? - Người cha miền núi muốn truyền cho con lòng tự hào về cội nguồn sinh ra mình, tự hào về người đồng mình. - Người cha truyền cho con kinh nghiệm sống của mình để con vào đời có ý chí. (*) Đặt vào hoàn cảnh ra đời của bài thơ và đặt vào cuộc sống của đồng bào các dân tộc miền núi thì bài thơ có ý nghĩa gì? * Mượn lời của người cha nói với con nhà thơ Y Phương muốn bày tỏ điều gì với người đọc? - Nhà thơ tự hào về quê hương Cao Bằng của mình, tự hào về vẻ đẹp riêng của người dân tộc Tày nói riêng và các dân tộc miền núi nói chung. * Bài thơ có ý nghĩa gì với chúng ta? - Chúng ta hiểu biết thêm về phẩm chất của người dân tộc miền núi, thêm yêu mến hơn người dân tộc miền núi. Là lời nhắc nhở chúng ta luôn tự hào yêu mến quê hương dân tộc mình. * Cảm nhận của em về giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ? II. Tìm hiểu văn bản - Tiếp * Khổ thơ cuối. Người đồng mình thương lắm con ơi! Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn... Sống trên đá không chê đá gập ghềnh... - Người đồng mình mộc mạc nhưng giàu chí khí, niềm tin vào cuộc sống. Họ tạo dựng cuộc sống bằng sức lao động bằng sự trân trọng quê hương của mình. à Họ là những con người có cuộc sống gian nan vất vả nhưng họ biết vượt qua vươn lên và luôn có niềm tin vào quê hương, tương lai. - Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương Còn quê hương thì làm phong tục Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên đường Không bao gìơ được nhỏ bé đâu con - Người cha mong muốn con mình tự hào về quê hương, về người đồng mình, sống xứng đáng như quê hương. hãy tự tin và vững vàng trên bước đường đời. à Bài thơ là niềm tự hào của các dân tộc miền núi, nó là lời động viên, là niềm khích lệ lòng tự tin của các con em dân tộc miền núi xa rời làng bản đi học tập ở những nơi đô thị. Đồng thời là lời nhắc nhở nhẹ nhàng đối với những ai quên quê hương, dân tọc mình. * Tổng kết + Nghệ thuật - Bài thơ là lời tâm sự chân thành tha thiết của nhà thơ về quê hương, dân tộc mình... - Giọng điệu tha thiết, trìu mến cách diễn đạt đặc trưng của người dân tộc miền núi mộc mạc, chân thành đáng yêu... - H/ả cụ thể, bố cục mạch lạc... + Nội dung * Ghi nhớ: SGK/74 Hoạt động 4 (7 phút) Luyện tập - Mục tiêu: Củng cố, hệ thống kiến thức cơ bản - Phương pháp: Thực hành - Kĩ thuật: Động não - Gọi hs đọc bài tập. * Cho biết yêu cầu của bài tập ? HỌC SINH HOẠT ĐỘNG NHÓM - Đại diện nhóm trình bày bài tập. - Nhóm khác nhận xét, bổ sung hoàn thiện bài tập. - GV kết luận - cho điểm khuyến khích. III. Luyện tập - Đọc diễn cảm bài thơ. - Đặt mình vào tình huống của bài thơ, trong vai người con . Em hãy viết đoạn văn trả lời người cha. 4. Củng cố (3 phút) - Người cha nói với con về những đức tính cao đẹp gì của người “Đồng mình”, từ đó nhắc nhở con trên đường đời cần phải như thế nào? 5. Hướng dẫn HS tự học ( 2 phút) - Học bài. BTVN - Hoàn thành bài viết /sgk74 - Chuẩn bị bài: Ngghĩa tường minh và hàm ý. IV. Tự rút kinh nghiệm sau tiết dạy .. Ngày 14 tháng 2 năm 2014 DUYỆT CỦA CHUYÊN MÔN ... Phạm Ngọc Ánh Ngày 14 tháng 2 năm 2014 Người kiểm tra: Nguyễn Thị Thanh