Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 103: Lượm - Tố Hữu

Tuần 26 Ngày soạn :3/3 Ngày dạy : 5/3 Tiết 103 LƯỢM Tố Hữu I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh * KT :Vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng và ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của Lươm; Tình cảm yêu mến của tác giả dành cho Lượm; Các chi tiết miêu tả trong bài thơ và tác dụng của các chi tịết miêu tả đó; Nét đặc sắc trong nghệ thuất tả nhân vật kết hợp với tự sự và bộc lộ cảm xúc. * KN : Đọc diễn cảm( viết theo thể thơ 5 chữ có sư kết hợp giữa các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm,xen đối thoại ); Đọc – hiểu bài thơ ; Phát hiện và phân tích ý nghĩa các từ láy , hình ảnh hóan dụ và những lời đối thoại trong bài thơ. * TĐ : Cảm phục trước gương hi sinh của Lượm, biết ơn những anh hùng liệt sĩ ,biết sống tốt-, đền ơn đáp nghĩa II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: GV : Sách GK, sách GV, Giáo án , ảnh Lượm - HS : Sách GK, soạn bài theo yêu cầu III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1 kiểm tra bài cũ : - Đọc thuộc lòng bài thơ 5 khổ thơ đầu “ Đêm nay Bác không ngù” - Em hãy cho biết tình yêu thương kính trọng của anh bộ đội với Bác thể hiện như thế nào? 2/Bài mới: Hoạt động 1 : Giới thiệu bài. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp , nhân dân Việt Nam đã anh dũng chiến đấu giành lại đất nước trong đó có các em thiếu nhi cũng đã góp một phần công sức của mình để giành lại độc lập tự do như Kim Đồng, Lê Văn Tám.nhưng nổi bậc là hình ảnh chú bé Lượm đã tham gia trong công tác liên lạc. Hôm nay , chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ Lượm của Tố Hữu. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò NỘI DUNG Hoạt động 2 : Tìm hiểu chung. Mục tiêu : Nắm những nét khi quát về tc giả và tác phẩm - HS đọc chú thích trang 75 / sgk Giáo viên cập nhật thêm các thông tin của nhà thơ. - Cho biết vài nét về tác giả Tố Hữu ? hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. Hoạt động 3 : Đọc – hiểu văn bản. Mục tiêu : Đọc diễn cảm, nắm bố cục, nội dung, nghệ thuât tác phẩm - Hướng dẫn đọc : Thể thơ 4 chữ nhịp điệu chung là ngắn, nhanh thích hợp với việc tái hiện hình ảnh chú bé Lượm. - GV đọc mẫu * Chia bố cục : ? Bài thờ có thể chia làm mấy phần? Nội dung chính của từng phần? GV cho HS đọc lại đoạn 1. 1/ Hình ảnh Lượm trong buổi đầu gặp gỡ : ? Chú bé Lượm và nhà thơ gặp gõ nhau trong hoàn cảnh nào ? ? Hình ảnh Lượm được miêu tả như thế nào qua cách nhìn của người kể. ? Hãy tìm các chi tiết miêu tả chú bé Lượm. ? Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì ? ? Qua sự miêu tả của tác giả, em hình dung Lượm là một chú bé như thế nào ? GV chốt ý . Đọc đoạn 2 : ? Chiến liên lạc cuối cùng của Lượm đã diễn ra trong hoàn cảnh nào ? ? Thái độ và hành động của Lượm trong lần đi liên lạc ấy. ? Cho biết tác giả dùng những từ ngữ như thế nào để diển tả hình ảnh Lượm. " Điều đó có tác dụng gì ? ? Nếu em là chú bé Lượm em có dám làm những việc như chú bé Lượm làm hay không ? ? Đọc lại khổ thơ miêu tả hình ảnh Lượm khi đã hy sinh gợi cho em cảm xúc gì ? ? Tác giả đã miêu tả bằng những từ ngữ nào ? - Tác giả sử dụng câu thơ bị gãy ra làm đôi để thể hiện cảm xúc, đây là một cấu trúc rất đặc biệt chính nó là tiếng nấc nghẹn ngào của nhà thơ. GV đọc đoạn cuối. Mở đầu đoạn cuối là câu thơ “Lượm ơi ! còn không?” tiếp sau đoạn miêu tả sự hy sinh của Lượm như một câu hỏi đầy đau xót vì sự hy sinh của Lượm. ? Vì sao tác giả lặp lại hai khổ thơ giới thiệu hình ảnh chú bé Lượm. * Dụng ý của tác giả khi miêu tả lại hình ảnh chú bé Lượm - Lượm đã hy sinh nhưng trong tâm trí của tác giả hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên ,nhanh nhẹn vui tươi vẫn còn sống mãi. - Trong bài thơ người kể đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau. ? Em hãy tìm những từ ấy và phân tích tác dụng của sự thay đổi đó ? ? Nêu ý nghĩa của bài thơ ? Hoạt động 4 : TỔNG KẾT Mục tiêu: Nắm được ý chính nội dung và nghệ thuật của tác phẩm ? Đọc ghi nhớ. Hoạt động 5 : Luyện tập Mục tiêu : Áp dung kiến thức đã học vào luyện tập BT2 : Viết một đoạn văn khoảng mười dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hy sinh của Lượm. -Đọc cá nhân - Học sinh đọc Hoạt động cá nhân. Đoạn 1 : “ Từ đầu xa dần” : hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú cháu. Đoạn 2 : “Tiếp .bay giữa đồng”: Lượm làm nhiệm vụ và sự hy sinh. Đoạn 3 : Còn lại : hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi - HS đọc (Ngày Huế đổ máu : ngày ở Huế bắc đầ cuộc kháng chiến chống thực dân pháp trở lại xâm lược năm 1947). Hình dáng, trang phục, cử chỉ, lời nói. - Hoạt động cá nhân. - HS hoạt động cá nhân. - HS hoạt động cá nhân. - Học sinh đọc - Hoạt động cá nhân. . - Hoạt động cá nhân. - Học sinh đọc. - Học sinh thảo luận HS trả lời cá nhân - Học sinh thảo luận + Cháu : Tình cảm gần gũi thân thiết như quan hệ một thịt trong gia đình. + Chú bé : Thể hiện qua hệ chung với mọi người. + Lượm : Thể hiện tình cảm , cảm xúc của người kể đã lên đến cao độ. + Chú đồng chí nhỏ : Vừa thân thiết trìu mến vừa trang trọng đối với một chiến sĩ nhỏ tuổi. - Học sinh viết đoạn văn có miêu tả kết hợp với tự sự I .Tìm hiểu chung 1/ Tác giả Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành ( 1920-2002) 2/ Tác phẩm Bài thơ sáng tác vào năm 1949 trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. II. Đọc – hiểu văn bản. 1/ Đọc 2/ Bố cục 3/ Phân tích a/ Hình ảnh Lượm trong buổi đầu gặp gỡ. - Hình dáng. Chú bé loắt choắt Cái chân thoăn thoắt Cái đầu nghênh nghênh - Trang phục : Cái xắc xinh xinh Ca lô đội lệch - Cử chỉ : Cái chân thoăn thoắt Mồm huýt sáo vang Như con chim chích Cái cười híp mí. - Lời nói Cháu đi liên lạc thích hơn ở nhà. " Từ láy gợi hình, phép so sánh=> Chú bé liên lạc hồn nhiên,nhanh nhẹn, vui tươi, say mê tham gia công tác liên lạc thật là đáng mến, đáng yêu. b/ Hình ảnh Lượm trong khi làm nhiệm vụ - Hoàn cảnh : Vụt qua mặt trận Đạn bay vèo vèo Thư đề thượng khẩn Sợ chi hiểm nhèo. => Động từ, tính từ mạnh gợi hình ảnh Lượm rất dũng cảm trong công việc - Cháu nằm trên lúa Tay nắm chặt bông Lúa thơm mùi sửa Hồn bay giữ đồng. => Hình ảnh gợi tả, gợi cảm.Sự hi sinh của Lượm nhẹ nhàng như giấc ngủ của thiên thần nhỏ -Ra thế Lượm ơi ->Câu thơ bị gãy đôi, câu cảm. => Nổi đau xót của tác giả được diển tả một cách đột ngột như một tiếng nấc. c/ Hình ảnh Lượm trong hồi tuởng. - “Lượm ơi ! còn không ?” - Chú bé đường làng -> Câu hỏi tu từ, phép lặp => Lượm vẫn còn sống mãi trong lòng nhà thơ và còn mãi với quê hương đất nước. Ý nghĩa ; Bài thơ khắc họa chú bé liên lạc hồn nhiên dũng cảm hi sinh vì nhiệm vụ kháng chiến. Đó là hình tượng cao đẹp của bài thơ. Đồng thời bài thơ thể hiện tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả dành cho Lượm. III. Tổng kết NT : Giàu âm điệu góp phần tạo thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật. ND : Bằng cách kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu cảm bài thơ đã khắc họa chú bé liên lạc hồn nhiên. Thể thơ 4 chữ , nhiều từ láy có giá trị gợi hình hồn nhiên,vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Hình ảnh Lượm vẫn sống mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người. Ghi nhớ SGK / 77 IV . Luyện tập IV. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Học thuộc lòng từ “ Một hôm nào đó.” Đến hết. - Tìm hiểu phần viết về tác giả , tác phẩm - Hiểu ý nghĩa kết cấu đấu cuối tương ứng trong bài thơ. - Sưu tầm một số bài thơ nói về những tấm gương nhỏ tuổi mà anh dũng. - Chuẩn bị bài “Mưa”( HDĐT ) V. RÚT KINH NGHIỆM --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------