Giáo án môn Sáng kiến kinh nghiệm - Cách soạn và sử dụng phương tiện dạy học mới nhằm nâng cao hiệu quả học tập

u qu¶ ®Õn sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña häc sinh trong nhµ tr­êng. Mét trong nh÷ng yÕu tè ®Ó ng­êi gi¸o viªn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y m«n GD CD ®¹t kÕt qu¶ cao cã tÝnh thuyÕt phôc th× kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc. Ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc bao gåm c¸c lo¹i h×nh ho¹t ®éng kh¸c nhau, t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh nhËn thøc khoa häc, ®Þnh h­íng gi¸ trÞ, lao ®éng s¶n xuÊt vµ c¸c vËt thÓ, c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹o ®øc nh­ s¸ch b¸o, tranh ¶nh, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng . Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ngµy nay ®ang ra søc tËn dông c¸c ph­¬ng tiÖn v¨n ho¸ vµ khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i trong x· héi ®Ó t¸c ®éng ®ång bé, s©u s¾c ®Õn nh©n c¸ch cña ng­êi häc. Néi dung ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ë m«n Gi¸o dôc c«ng d©n bao gåm hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò mµ x· héi ®ang quan t©m ®Æc biÖt lµ c¸c em häc sinh ë tuæi thanh thiÕu niªn. Trong ho¹t ®éng gi¸o dôc ®¹o ®øc, muèn ®¹t chÊt l­îng tèt cÇn kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c nhau. Tuy nhiªn trong ph¹m vi hÑp cña ®Ò tµi t«i chØ xin ®Ò cËp tíi mét sè kinh nghiÖm C¸ch so¹n vµ sö dông ph­¬ng tiÖn d¹y häc míi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ häc tËp ®­îc thÓ hiÖn qua mét bµi d¹y cô thÓ ë líp 12: TiÕt 2- Bµi 5 “QuyÒn b×nh ®¼ng c¸c d©n téc, t«n gi¸o”. §©y lµ bµi häc vÒ vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi cã néi dung t­¬ng ®èi réng, mang tÝnh céng ®ång – x· héi, nã t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau vµ ë nhiÒu lÜnh vùc. Tuy nhiªn trong thêi ®iÓm hiÖn nay nh÷ng mÆt tr¸i cña x· héi ®· t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng v¨n ho¸ cña con ng­êi nãi chung, ë løa tuæi häc sinh nãi riªng, lµm mÊt ®i gi¸ trÞ lµm ng­êi cña mçi con ng­êi, ¶nh h­ëng ®Õn lèi sèng cña mçi c¸ nh©n trong x· héi. ChÝnh v× vËy khi d¹y bµi “QuyÒn b×nh ®¼ng c¸c d©n téc, t«n gi¸o”. Ng­êi gi¸o viªn ph¶i ph¸c ho¹ b»ng nh÷ng h×nh ¶nh ch©n thùc gióp cho häc sinh tiÕp cËn kiÕn thøc mét c¸ch khoa häc vµ mang tÝnh x· héi. B - Néi dung I. So¹n vµ sö dông mét gi¸o ¸n ®iÖn tö nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y tiÕt 2 - Bµi 5 - m«n GD CD líp 12. 1.Lý do chän ®Ò tµi. Trong ch­¬ng tr×nh GDCD líp 12 ®­îc chia lµm hai phÇn c¬ b¶n, phÇn I trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc vÒ chÝnh trÞ x· héi c¬ b¶n nhÊt, môc ®Ých lµ gióp c¸c em n¾m ®­îc c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi trong n­íc vµ nh÷ng biÕn ®æi cña thÕ giíi, tõ ®ã c¸c em cã thÓ vËn dung vµo c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh. Trªn c¬ së cña phÇn I th× ë phÇn II trang bÞ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng ph¸p luËt c¬ b¶n nhÊt cña nhµ n­íc ViÖt Nam XHCN, gióp c¸c em cã kü n¨ng vµ th¸i ®é ®óng ®¾n khi giao tiÕp vµ c­ xø víi nhau trong c¸c quan hÖ hµng ngµy. §èi víi bé m«n GDCD viÖc truyÒn thô kiÕn thøc cho häc sinh lµ kh«ng khã, nh­ng vÊn ®Ò häc sinh cã høng thó víi viÖc häc tËp cña m×nh th× ®ã lµ c¶ mét vÊn ®Ò ng­êi gi¸o viªn d¹y m«n GDCD ph¶i lu«n nghiªn cøu, t×m tßi vµ lu«n ®æi míi ®Ó gióp häc sinh tiÕp cËn kiÕn thøc mét c¸ch chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y phÇn I “C«ng d©n víi c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi” mÆc dï sö dông ph­¬ng ph¸p míi nh­ng vÉn kh«ng khái sù bì ngì, ®«i khi cßn lóng tóng vµ c¶m thÊy hiÖu qu¶ thÊp. Th«ng th­êng sö dông ph­¬ng ph¸p míi lµ rÊt hiÖu qu¶, nh­ng ®èi víi bé m«n GDCD nã cã ®Æc thï riªng ®ã lµ: Tµi liÖu h¹n chÕ, häc sinh Ýt quan t©m ®Õn bé m«n cho r»ng kh«ng thiÕt thùc. V× vËy trong gi¶ng d¹y ®Ó häc sinh høng thó häc tËp lµ rÊt khã kh¨n cho nªn ng­êi gi¸o viªn ngoµi viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc d¹y häc cÇn sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn d¹y häc. V× v©y, khi so¹n gi¶ng m«n GD CD nãi chung, so¹n gi¶ng bµi 5 “QuyÒn b×nh ®¼ng c¸c d©n téc, t«n gi¸o” nãi riªng t«i th­êng s­u tÇm vµ sö dông c¸c tranh ¶nh, h×nh ¶nh ®«i khi cßn lµm c¸c phãng sù ®Ó lång ghÐp vµo c¸c phÇn lµm râ néi dung cña bµi gi¶ng, môc ®Ých tr¸nh cho gi¸o viªn r¬i vµo t×nh tr¹ng gi¸o ®iÒu, nãi su«ng ®ång thêi cuèn hót sù chó ý cña häc sinh khi tiÕp thu bµi häc v× nã ®em l¹i h×nh ¶nh ch©n thùc cña cuéc sèng vµ gÇn gòi víi c¸c em. 2.Tr×nh bµy s¬ l­îc c¸ch so¹n vµ sö dông mét gi¸o ¸n ®iÖn tö cho bµi 5 m«n GD CD líp 12. 2.1.C¸ch lµm gi¸o ¸n ®iÖn tö. a.B­íc 1: KÝch ®óp chuét vµo biÓu t­îng Microsoft Powerpoint ngoµi Desktop hoÆc më theo ®­êng dÉn Start --> Program --> Microsoft Office 2003 (hoÆc 2000, 2007) --> Microsoft Powerpoint. Sau ®ã sÏ hiÖn ra Powerpoint sÏ hiÖn ra. b.§Æt tªn file: vµo Flie --> Save --> ®¸nh tªn m×nh cÇn l­u l¹i . c.Thªm c¸c Slide trong Powerpoint: ChØ cÇn kÝch chuét vµo slide tr­íc ®ã --> Enter. d.T¹o c¸c h×nh nÒn cho Powerpoint m×nh cÇn tr×nh chiÕu *H×nh nÒn cã s½n trong Microsoft Powerpoint: Theo ®­êng dÉn : Format --> Slide Design --> HiÖn ra b¶ng h×nh nÒn sau ®ã chän mét h×nh nÒn tuú theo m×nh thÝch NÕu kÝch vµo bªn ph¶i cña h×nh nÒn mÉu hiÖn ra c¸c tõ Apply to all Slides c¶ h×nh nÒn), Apply to Selected Slides (tøc lµ mét Slide nµo ®ã th«i) *. Tù t¹o h×nh nÒn riªng (bªn ngoµi ®­a lµm h×nh nÒn) NÕu lÊy Picture (Tranh ¶nh lµm h×nh nÒn ) hoÆc tù t¹o sau ®ã chuyÓn thµnh File ¶nh ®Æt t¹o æ ®Üa nµo ®ã, Më theo ®­êng dÉn + Format --> Background --> Fill effect --> picture --> chän ¶nh --> Insert --> Ok --> ph¶i chän Apply to all hoÆc Apply to Selected + HoÆc kÝch ®óp chuét ph¶i vµo mµn nÒn Slide t¹o ra b¶ng --> Chän Background sau ®ã lµm nh­ trªn §¸nh néi dung kiÕn thøc vµo tõng Slides Th«ng th­êng, nªn ®¸nh néi dung kiÕn thøc sau ®ã kiÓm tra l¹i nh÷ng lçi chÝnh t¶ th­êng m¾c ph¶i, ®iÒu chØnh l¹i kiÕn thøc. S­u tÇm vµ s¾p xÕp l­ liªu vµo néi dung bµi so¹n. Tµi liÖu s¸ch gi¸o khoa th­êng Ýt t­ liÖu tranh ¶nh, vËy lµm thÕ nµo ®Ó cã t­ liÖu thay cho ®å dïng trùc quan? Trªn c¸c t¹p chÝ ®Òu cã, nh­ng s­u tÇm c¸c tranh ¶nh lµ rÊt khã, v× h×nh copy th­êng rÊt mê hoÆc kh«ng trung thùc, nÕu dïng m¸y quÐt th× h×nh ¶nh võa ®Ñp ®ång thêi trung thùc h¬n nh­nh h×nh thøc nµy rÊt tèn kem vÒ mÆt thêi gian vµ phøc t¹p h¬n. ChÝnh v× vËy c¸ch tèt nhÊt lµ chóng ta nªn s­u tÇm trªn m¹ng c¸c th«ng tin, c¸c h×nh ¶nh liªn quan ®Õn ®Æc tr­ng cña bé m«n sau ®ã l­u vµo m¸y, khi nµo so¹n chóng ta cã thÓ chñ ®éng ®­a t­ liÖu vµo néi dung bµi so¹n mét c¸ch thuËn tiÖn mµ kh«ng mÊt thêi gian. §Ó ®­a t­ liÖu vµo ®óng vÞ trÝ tõng néi dung, chóng ta nªn s¾p xÕp tr­íc khi so¹n th× trong qu¸ tr×nh so¹n gi¸o ¸n vµ ®­a t­ liÖu thuËn lîi vµ khoa häc h¬n nhiÒu. 2.2. C¸ch sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö. So¹n gi¸o ¸n ®iÖn tö ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã kü n¨ng vµ kinh nghiÖm so¹n., nh­ng sö dông mét bµi so¹n gi¸o ¸n ®iÖn tö vµ ®­a tr×nh chiÕu trªn líp l¹i lµ mét vÊn ®Ò kh¸c, víi t«i th­êng lµm nh­ sau: *. C¸c b­íc khi sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö. B­íc 1: KiÓm tra c¸c Slide trong Powerpoint xem thø tù s¾p xÕp ®· khoa häc vµ theo néi dung tõng phÇn ch­a? KiÓm tra c¸c hiÖu øng cña tõng Slide trong Powerpoint xem néi dung cña tõng môc ra vµo cã hîp lý kh«ng? B­íc 2: ChÌn c¸c Slide trong Powerpoint trë vÒ víi mét bµi so¹n ë d¹ng v¨n b¶n Microsoft Office Word ®ång thêi t¹o thµnh mét gi¸o ¸n th«ng th­êng. KiÓm tra bµi so¹n d¹ng Microsoft Office Word xem cÊu tróc bµi so¹n ®· hîp lý ch­a. Khi gi¶ng c¸c Slide trong Powerpoint ph¶i trïng khíp víi gi¸o ¸n mµ chóng ta ®· so¹n, c¸c thao t¸c ra vµo ph¶i hîp lý. II. C¸c Slide ë d¹ng v¨n b¶n Microsoft Office Word khi so¹n gi¶ng tiÕt 2 bµi 5 m«n GD CD líp 12. Sau khi thiÕt kÕ xong bµi gi¶ng trªn Microsoft Office Powerpoint chóng ta ph¶i ®­a c¸c slides ®ã vÒ d¹ng Microsoft Office Word trªn gi¸o ¸n cña m×nh nh­ sau: S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10 S11 S12 S13 S14 S15 S16 S17 S18 S19 S20 S21 S22 S23 S24 §©y chÝnh lµ gi¸o ¸n mµ gi¸o viªn ph¶i sö dông trªn líp, khi cã ®­îc gi¸o ¸n nµy chóng ta míi cã thÓ lªn líp mét c¸ch tù tin, bëi v× nhiÒu khi sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö, trong khi gi¶ng chóng ta cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng sù cè ngoµi ý muèn nh­: mÊt ®iÖn, vÊp ph¶i d©y ®iÖn, ®iÖn yÕu, m¸y chiÕu kh«ng sö dông ®­îc bÊm chuét nhÇm hoÆc c¸c Slides nhÈy lo¹n kh«ng theo thø tù cña bµi gi¶ng.... III . Mét sè kinh nghiÖm trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y mét n¨m líp 12 bé m«n GDCD víi néi dung ch­¬ng tr×nh míi b¶n th©n t«i nhËn thÊy r»ng: ngoµi viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt ng­êi gi¸o viªn cßn kÕt hîp sö dông nhiÒu h×nh thøc d¹y häc sao cho phï hîp víi tõng néi dung cña bµi. Tuy nhiªn kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i phôc vô cho c«ng t¸c d¹y vµ häc gi÷a thµy vµ trß. §Ó sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cã hiÖu qña cÇn chó ý vµo nh÷ng ®iÓm sau: Gi¸o viªn ph¶i thùc sù ®Çu t­ trong viÖc so¹n gi¶ng ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng sö dông ®­îc gi¸o ¸n ®iÖn tö . Ph¶i nghiªn cøu néi dung cña tõng bµi tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc yªu cÇu cña bµi. TËn dông c¸c ph­¬ng tiÖn s½n cã ®ång thêi lu«n t×m kiÕm, s­u tÇm c¸c t­ liÖu ®Ó ®Õn khi cÇn thiÕt sö dông. IV.Nh÷ng vÊn ®Ò cßn v­íng m¾c vµ mét sè kiÕn nghÞ. * Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y gi¸o viªn th­êng gÆp nh÷ng v­íng m¾c sau: Trang thiÕt bÞ cña nhµ tr­êng ch­a ®ång bé . Tµi liÖu, tranh ¶nh ch­a nhiÒu . So víi c¸c bé m«n kh¸c th× bé m«n GDCD Ýt ®­îc quan t©m vµ ®Çu t­. §Ó gi¶ng d¹y ®¸p øng theo yªu cÇu gi¸o viªn tù kh¾c phôc lµ chÝnh. * Mét sè kiÕn nghÞ. Nhµ tr­êng cÇn ®Çu t­ h¬n n÷a vÒ trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc. C¸c cÊp c¸c nghµnh cÇn cã c¸ch nh×n nhËn míi vÒ vÞ trÝ, tÇm quan träng cña m«n häc. C - KÕt luËn C¸ch so¹n vµ sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y lµ mét b­íc tiÕn míi phï hîp víi yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch s¸ch gi¸o khoa hiÖn nay, nã kh«ng nh÷ng gióp cho ng­êi gi¸o viªn lu«n chñ ®éng t×m ra c¸i míi mµ cßn gióp cho häc sinh chñ ®éng tiÕp thu vµ s¸ng tr¹o trong qu¸ tr×nh häc tËp cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy t«i ®· ®­îc c¸c ®ång chÝ, ®ång nghiÖp trong nhãm, trong tæ chuyªn m«n ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn quý b¸u. Song kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn cña c¸c ®ång chÝ, ®ång nghiÖp bæ sung gióp t«i hoµn thiÖn thªm mét b­íc ®Ó trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y b¶n th©n t«i cã mét b­íc ph¸t triÓn míi. Xin c¶m ¬n c¸c ®ång chÝ !