Giáo án Mĩ Thuật Khối 8 - Chương trình cả năm

Tuần 1 Tiết 1 Ngày soạn 11 / 8 / 2008 Ngày dạy 12 / 8 / 2008 THƯỜNG THỨC MĨ THUẬT BÀI 1 SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT THỜI NGUYỄN (1802 - 1945) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC HS hiểu được một số kiến thức sơ lược về MT thời Nguyễn. Phát triển khả năng phân tích, suy luận và tích hợp kiến thức của HS. HS có nhận thức đúng đắn về truyền thống nghệ thuật dân tộc; trân trọng và yêu quí các di tích lịch sử – văn hóa của quê hương. II. CHUẨN BỊ 1. Đồ dùng dạy - học Giáo viên Ảnh chụp các công trình kiến trúc Cố Đô Huế. Tranh ảnh giới thiệu về MT thời Nguyễn. Học sinh Sưu tầm các bài viết, tranh ảnh có liên quan đến MT thời Nguyễn. 2. Phương pháp dạy - học Trực quan, vấn đáp và thảo luận theo nhóm. III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1. Ổn định lớp : ( 1 phút) 2. Bài cũ : ( 3 phút) Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng học tập của HS 2. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS THIẾT BỊ TÀI LIỆU Hoạt động 1 : ( 5 phút) Hướng dẫn HS tìm hiểu sơ lược về MT thời Nguyễn - Ôn lại một số công trình MT thời Lêâ để liên hệ sự tiếp nối liền mạnh của lịch sử và sự phát triển có kế thừa của MT Việt Nam. - GV nhấn mạnh: + Nhà Nguyễn là triều đại cuối cùng của chế độ phong kiến tronglịch sử Việt Nam. + MT thời này phát triển phong phú và đa dạng, để lại cho kho tàng văn hóa dân tộc một số công trình và tác phẩm đáng kể. Hoạt động 2 : ( 26 phút) Hướng dẫn HS tìm hiểu sơ lược về MT thời Nguyễn Chia nhóm cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi để nêu được những ý chính về MT thời nguyễn: + MT có những loại hình nghệ thuật nào? (Kiến trúc điêu khắc , hội họa, đồ họa). + MT phát triển như thế nào ? Có những thành tựu gì? (Đa dạng và phong phú, nhiều công trình qui mô lớn). Từ những trả lời của HS, GV giới thiệu: Kiến trúc: GV nhấn mạnh: + Nhà Nguyễn dời kinh đô vào Huế và xây dựng mới bên bờ sông Hương nên kiến trúc cung đình Huế là tiêu biểu cho kiến trúc thời Nguyễn .+ Bên trên cửa thành có xây các vọng gác có mái uốn cong hình chim phượng. Nằm giữa kinh thành Huế là Hoàng thành, cửa chính vào Hoàng thành gọi là Ngọ Môn. Tiếp đến là Hồ Thái Dịch, + Lăng tẩm: Là các công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật cao Kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên. Những khu lăng tẩm lớn như: Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức, trong đó có cung điện như một Hoàng Thành thu nhỏ; Lăng Khải Định được trang trí bằng các mảng hình gắn gốm, sứ rất công phu. Khuynh hướng kiến trúc cung đình hướng tới những công trình có quy mô to lớn. Yếu tố thiên nhiên và cảnh quan luôn được coi trọng tạo nên nét đặc trưng riêng của kinh thành Huế. Điêu khắc và hội họa: Điêu khắc Hướng dẫn HS xem hình trong SGK và đặt câu hỏi gợi ý: + Điêu khắc gắn với những loại hình nghệ thuật nào? (nghệ thuật kiến trúc); được làm bằng những chất liệu gì? (đá, đồng, gỗ). + Điêu khắc cung đình Huế mang tính tượng trưng rất cao ( những con nghê, cửu đỉnh đúc bằng đồng; chạm khắc trên cột đá ở lăng Khải Định, tượng người và các con vật như voi, ngựa, được làm bằng chất liệu đá và xi măng). Đồ họa – hội họa Nhắc lại những nét đặc sắc của tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống và nhấn mạnh những ý sau: + Các dòng tranh phát triển mạnh. Là sản phẩm trí tuệ tập thể qua nhiều thế hệ, đáp ứng được nhu câu về tâm linh, tinh thần và thẩm mĩ của nhân dân lao động và ẩn chứa nội dung giáo dục đạo đức, nhân cách trong cuộc sống hàng ngày. + Bộ tranh tập hợp hơn 4000 bức vẽ miêu tả đầy đủ các sinh hoạt xã hội ở các vùng đồng bằng miền Bắc Việt Nam. - Về hội họa cần lưu ý những điển sau: + MT giai đoạn này nằm trong một quá trình chuyển biến và phân hóa quan trọng. Sự giao tiếp với phương tây và ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa tạo nên nền nghệ thuật đa dạng. Về hội họa không có thành tựu gì đáng kể (một số tranh trên tường ở các chùa, một số tranh trên kính ở kinh đô Huế). + Có một họa sĩ duy nhất được đào tạo tại Pháp Lê văn Miến (Lê Huy Miến) với lối vẽ tì mỉ theo xu hướng hiện thực. + Thành lập trường Mĩ Thuật Đông Dương (1925), các HS đã tiếp thu kiến thức hội họa phương tây, tạo nên một phong cách hội họa hiện đại mang bản sắc văn hóa dân tộc. Hoạt động 3 : ( 5 phút) Hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm của mĩ thuật thời Nguyễn GV đặt một số câu hỏi mở để HS rút ra đặc điểm ? Hãy nêu tóm tắt đặc điểm của kiến trúc kinh đô huế ? Điêu khắc, đồ hoạ, hội hoạ có gì đặc biệt GV rút ra kết luận cho HS ghi I. Vài nét về bối cảnh lịch sử Sau khi thống nhất đất nước, nhà Nguyễn chọn Huế làm kinh đô. Nhà Nguyễn đề cao tư tưởng Nho Giáo, tiến hành một số cải cách nông nghiệp. Thực hiện chính sách “Bế quan tỏa cảng”, ít giao thiệp với nước ngoài làm cho đất nước chậm phát triển, dẫn đến nguy cơ mất nước vào tay thực dân Pháp. Điện Thái Hòa (Huế) II. Một số thành tựu về mĩ thuật 1. Kiến trúc kinh đô Huế Là quần thể kiến trúc gồm có hoàng thành, các cung điện, lăng tẩm Được xây dựng theo quan điểm và ý thích của các vị vua. Với những mẫu hình trang trí mang tính qui phạm, gắn liền với tư tưởng Nho giáo. Xung Khiêm Tạ bên hồ Lưu Khiêm - Bên cạnh Phòng Thành, Hoàng Thành, Tử Cấn Thành còn có những lăng tẩm nổi tiếng như lăng Gia Long, lăng Minh Mạng, lăng Tự Đức - Yếu tố thiên nhiên và cảnh quan luôn được coi trong trong kiến trúc cung đình đã tạo được nét đặc trưng riêng của kiến trúc cung đình Huế. 2. Điêu khắc và đồ họa, hội họa a. Điêu khắc -Mang tính tượng trưng rất cao. Trong cung đình và lăng tẩm, những con nghê, cửu đỉnh đúc bằng đồng; chạm khắc trên cột đá ở lăng Khải Định, tượng người và các con vật như voi, ngựa, được làm bằng chất liệu đá và xi măng. - Một số lớn tượng thờ còn đến ngàu nay: Tượng Hộ Pháp, tượng Kim Cương, tượng La Hán Tượng quan hầu, lăng Khải Định (Huế) b. Đồ họa, hội họa - Cùng với dòng tranh Đông Hồ, Hàng Trống còn có dòng tranh Kim Hoàng (Hoài Đức, Hà Tây), tranh làng Sình (Phú Mậu, Huế). Một bộ tranh khắc đồ sộ ra đời “Bách khoa thư văn hóa vật chất của Việt nam” do người Pháp thực hiện với sự công tác của một thợ vẽ cùng với 30 thợ khắc Việt Nam, tập tranh có 700 trang, in đen trắng với 4000 bức vẽ miêu tả đầy đủ các sinh hoạt xã hội ở các vùng đồng bằng miền Bắc Việt Nam. Tranh chân dung Lý Nam Đế và Hoàng hậu TK XVIII – XIX (Thái Bình) - Tác phẩm hội họa tuy không còn bao nhiêu nhưng một số tranh trên tường ở các chùa, một số tranh trên kính ở kinh đô Huế đã cho thấy sự tiếp xúc với hội họa châu Âu. Thành lập trường Mĩ Thuật Đông Dương (1925), các HS đã tiếp thu kiến thức hội họa phương tây, tạo nên một phong cách hội họa hiện đại mang bản sắc văn hóa dân tộc. III. Một vài đặc điểm của mĩ thuật thời Nguyễn - Kiến trúc luôn hài hoà với thiên nhiên, luôn kết hợp với nghệ thuật trang trí và có kết cấu tổ thể chặt chẽ. - Điêu khắc và đồ hoạ phát triển đa dạng, kế thừa truyền thống dân tộc và bước đầu tiếp thu nghệ thuật châu âu. Phiếu câu hỏi thảo luận Hoạt động 3: (5 phút) Đánh giá kết quả học tập GV đặt một số câu hỏi củng cố bài GV nhận xét, đánh giá về tiết học và động viên, khích lệ HS. Dặn dò Về nhà sưu tầm tranh ảnh và bài viết có liên quan đến MT thời Nguyễn. Chuẩn bị bài tiếp theo