Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tuần 25 - Tiết 48, Bài 23: Kinh tế, văn hoá thế kì XVI - XVIII (Tiết 1) - Năm học 2013-2014 - Võ Thị Hoa

Ngaøy soaïn: 18/02/2014 Ngaøy daïy: 20/02/2014 Tuaàn: 25 Tieát: 48 BAØI 23: KINH TEÁ, VAÊN HOÙA THEÁ KÆ XVI – XVIII ( Tiết 1) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Trình bày tổng quát bức tranh kinh tế cả nước: + Nông nghiệp Đàng Trong phát triển hơn nông nghiệp Đàng Ngoài. Nguyên nhân của sự khác nhau đó. + Thủ công nghiệp phát triển: chợ phiên, thị tứ và xuất hiện thêm một số thành thị. Sự phồn vinh của các thành thị 2. Tư tưởng: - Tôn trọng và có ý thức gìn giữ sáng tạo nghệ thuật của ông cha ta thể hiện sức sống tinh thần dân tộc 3. Kỹ năng: - HS biết được các địa danh trên bản đồ - Nhận xét được trình độ phát triển dân tộc từ KT XVI – XVIII II. CHUẨN BỊ 1/ Giáo viên: Giáo án, bảng phụ, bản đồ Việ Nam 2/ Học sinh: Học bài cũ theo câu hỏi SGK, đọc trước bài mới trước ở nhà. III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: - Hãy nêu nguyên nhân và quá trình diễn ra cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn - Phân tích hậu quả của hai cuộc chiến tranh 2. Giới thiệu bài mới: Chiến tranh liên miên giữa hai thế lực phong kiến họ Trịnh – Nguyễn , Nam – Bắc triều đã gây biết bao tổn hại đau thương cho dân tộc, đất nước chia làm hai kéo dài đã ảnh hưởng không ít đến sự phát triển của đất nước. Tình hình kinh tê hàng hóa nước ta ở TK XVI – XVIII có đặc điểm gì, ta vào bài mới. 3. Bài mới: I. KINH TEÁ Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình nông nghiệp. HS: đọc phần đầu của Mục 1 ? Từ TK XVI – XVIII, tình trạng NN ở Đàng Ngoài như thế nào? ? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? HS: dựa vào sgk trả lời. GV: Chuẩn xác. + Hậu quả của hai cuộc chiến tranh kéo dài đã ảnh hưởng đến mùa màng của nhân dân, chính quyền họ Trịnh không chăm lo sx -> khai hoang -> thủy lợi + Ở địa phương, bọn địa chủ, cường hào cầm, bán ruộng đất công – ngôi thứ => Nông dân không còn ruộng đất để cấy cày ? Việc cường hào đem cầm, bán ruộng đất công đã ảnh hưởng đến sx hàng hóa và đời sống ND như thế nào? Kể tên 1 số vùng? HS: (Ruộng bị bỏ hoang nhiều, trong khi đó nông dân không có đất sx. Thêm vào đó, thiên tai, mất mùa dồn dập) ? Tình hình nông nghiệp ở Đàng Trong như thế nào? ? Tại sao nền nông nghiệp Đàng Trong được phát triển? HS: suy nghĩ trả lời: GV: Dùng bản đồ VN để xác định các tỉnh thuộc phủ Gia Định : gồm 2 dinh: + Dinh Trấn Biên (Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước) + Dinh Phiên Trấn (TP.HCM, Long An, Tây Ninh) + Xác định các Tỉnh trên bản đồ thuộc phủ Gia Định xưa HS: đọc phần chữ nhỏ sgk. ? Sự phát triển NN ở Đàng Trong có ảnh hưởng như thế nào đến tình hình XH? HS: (Hình thành 1 tầng lớp địa chủ mới chiếm đoạt ruộng đất. Nhân dân mất ruộng chưa bần cung như ở Đàng Ngoài) ? Em có nhận xét gì về nền kinh tế nông nghiệp giữa đàng trong, đàng ngoài? HS: + Đàng ngoài : Sa sút nghiêm trọng + Đàng trong: còn phát triển rõ rệt Hoạt động 2: Tìm hiểu Sự phát triển của nghề thủ công và buôn bán HS: đọc sgk ? Hãy kể tên 1 số ngành, làng nghề thủ công nổi tiếng của nước ta từ xưa đến nay ? HS: dựa vào sgk trả lời. GV: Cho HS quan sát ảnh 51 sgk, đây là sản phẩm thủ công của làng gốm Bát Tràng nổi tiếng nhất. Được tồn tại hàng ngàn năm: sp được các lái buôn phương Tây ưa chuộng nhất ? Qua đây em có nhận xét gì về nghề thủ công nghiệp nước ta ở TK XVI – XVII? GV: Yêu cầu HS đọc phần chữ nghiêng sgk ? Em có nhận xét gì về việc trao đổi buôn bán ở nước ta? HS: Quan sát hình 52sgk. ? Cùng với việc buôn bán được mở rộng (chợ được mở ra nhiều, Thăng Long nhộn nhịp) ở nước ta còn xuất hiện thêm 1 số đô thị nào? HS: (Phố Hiến (Hải Hưng), Thanh Hà (Huế), Hội An (Quảng Nam), Gia Định (HCM)) ? Tại sao Hội An trở thành phố cảng lớn nhất ở Đàng Trong? HS: (Hàng hóa nội địa từ Quảng Nam – Bình Khang – Diên Khánh tập tung về đây , lái buôn nước ngoài cũng về đây buôn bán tấp nập) – XH ở đàng trong ổn định hơn – Địa thế thuận lợi ; cả về đường bộ, đường thủy. ? Thái độ của các chúa như thế nào đối với các thương nhân nước ngoài? Tại sao? + Ban đầu tạo điều kiện cho thương nhân nước ngoài vào với mục đích mua vũ khí + Về sau thì hạn chế vì sợ người phương Tây có ý đồ xâm chiếm => GV Kết luận : Trong khoảng thời gian từ TK XVI – XVIII, nghề thủ công và buôn bán ở Đại Việt có những bước phát triển. Tuy nhiên sự phát triển này còn gặp trở ngại lớn do sự phân chia đất nước gây ra. 1/ Nông nghiệp a/Nông nghiệp Đàng Ngoài - Sản xuất bị phá hoại nghiêm trọng, mất mùa đói kém. - Nguyên nhân : + Chiến tranh liên miên. + Chính quyền ít quan tâm sản xuất. + Ruộng công bị cường hào cầm bán. + Tô thuế, binh dịch nặng nề. NN đàng ngoài sa sút nghiêm trọng =>Đời sống nhân dân đói khổ, phiêu tán b/ NN Đàng Trong NN phát triển rõ rệt: SX được mở rộng Năng suất lúa cao. Do chúa Nguyễn có nhiều biện pháp khuyến khích mở rộng diện tích sx (khai hoang) => lập được phủ Gia Định =>Nhìn chung, đời sống nhân dân vẫn còn ổn định 2/Sự phát triển của nghề thủ công và buôn bán a/ Thủ công: - Thủ công nghiệp vẫn phát triển với sự xuất hiện của nhiều làng thủ công truyền thống. - Nhiều sản phẩm được ưa chuộng b) Buôn bán - Việc buôn bán, trao đổi hàng hóa rất phát triển - Xuất hiện nhiều chợ mới: phố xá, chợ buôn bán ® Nửa sau thế kỷ XVIII các đô thị suy tàn. 4/Củng cố: HS thảo luận nhóm 3 phút: * Câu hỏi thảo luận: Tại sao ở Đàng ngoài, nền kinh tế nông nghiệp bị sa sút nhưng thủ công và buôn bán vẫn được phát triển? GV nhận xét và chuẩn xác: (Đây là ngành kinh tế ít lệ thuộc chặt chẽ vào Nhà nước, ít chịu ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, có thể tổ chức sản xuất trong một cộng đồng ít người Thể hiện vai trò của nhân dân lao động trong quá trình phát triển đất nước. 5/ Hướng dẫn học tập ở nhà: - Học bài theo các câu hỏi Sgk. - Chuẩn bị bài phần tiếp theo: Văn hoá. IV. Ruùt kinh nghieäm: