Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Bài 3: Công dân bình đẳng trước pháp luật (Bản đẹp 2 cột)

o daân toäc, giôùi tính, tín ngöôõng, toân giaùo, thaønh phaàn, ñòa vò xaõ hoäi cuûa ngöôøi ñoù. Ñôn vò kieán thöùc 3: Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng cuûa coâng daân tröôùc phaùp luaät a Möùc ñoä kieán thöùc: HS hieåu: ­ Nhaø nöôùc coù traùch nhieäm taïo ra caùc ñieàu kieän caàn thieát baûo ñaûm cho coâng daân coù khaû naêng thöïc thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa mình. ­ Nhaø nöôùc coù traùch nhieäm xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät, xöû lí nghieâm minh moïi haønh vi vi phaïm phaùp luaät vaø baûo ñaûm coâng baèng, hôïp lí trong quaù trình truy cöùu traùch nhieäm phaùp lí. a Caùch thöïc hieän: GV ñaët vaán ñeà: Coâng daân thöïc hieän quyeàn bình ñaúng tröôùc phaùp luaät treân côû naøo? GV yeâu caàu HS traû lôøi caùc caâu hoûi sau treân phieáu hoïc taäp: ­ Theo em, ñeå coâng daân ñöôïc bình ñaúng veà quyeàn vaø nghóa vuï, Nhaø nöôùc coù nhaát thieát phaûi quy ñònh caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng daân trong Hieán phaùp vaø caùc luaät khoâng? Vì sao? ­ Baûn thaân em ñöôïc höôûng nhöõng quyeàn vaø thöïc hieän nghóa vuïï gì theo quy ñònh cuûa phaùp luaät? (Neâu ví duï cuï theå). ­ Vì sao Nhaø nöôùc khoâng ngöøng ñoåi môùi vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät? GV yeâu caàu HS traû lôøi caâu hoûi trong muïc 3 SGK: Nhaø nöôùc quy ñònh ñieåm öu tieân cho caùc thí sinh thuoäc ngöôøi daân toäc thieåu soá, con thöông binh, con lieät só trong tuyeån sinh ñaïi hoïc, cao ñaúng. Theo em, ñieàu ñoù coù aûnh höôûng tôùi nguyeân taéc moïi coâng daân ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng veà quyeàn vaø cô hoäi hoïc taäp khoâng? GV giaûng: Quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc öu tieân theo nhoùm (nhoùm öu tieân 1, nhoùm öu tieân 2,..) caên cöù vaøo ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi cuûa töøng khu vöïc, ñoàng thôøi quan taâm tôùi nhöõng gia ñình coù coâng vôùi caùch maïng nhö con thöông binh, con lieät só, con baø me Vieät Nam anh huøng; quan taâm tôùi anh huøng löïc löôïng vuõ trang, anh huøng lao ñoäng, coâng nhaân öu tuù tröïc tieáp saûn xuaát, ngheä nhaân,Trong ñoù, thí sinh thuoäc ngöôøi daân toäc thieåu soá thuoäc vuøng coù ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi ñaëc bieät khoù khaên ñöôïc höôûng möùc öu tieân theo khu vöïc ( khu vöïc 1) cao nhaát. Chính saùch cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi thí sinh thuoäc ngöôøi daân toäc thieåu soá khoâng chæ taïo cô hoäi hoïc taäp cho con em daân toäc thieåu soá maø coøn nhaèm muïc ñích ñaøo taïo ñoäi nguõ cho mieàn nuùi, ñeå mieàn nuùi tieán kòp mieàn xuoâi. Nhö vaäy, chính saùch öu tieân treân khoâng nhöõng khoâng aûnh höôûng tôùi nguyeân taéc moïi coâng daân ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng veà quyeàn vaø cô hoäi hoïc taäp maø coøn ñaûm baûo cho coâng daân höôûng quyeàn vaø cô hoäi ñoù. GV nhaán maïnh: Ñeå ñaûm baûo cho coâng daân bình ñaúng tröôùc phaùp luaät, Nhaø nöôùc quy ñònh quyeàn vaø nghóa vuï coâng daân trong Hieán phaùp vaø luaät. Khoâng moät toå chöùc, caù nhaân naøo ñöôïc ñaët ra quyeàn vaø nghóa vuï coâng daân traùi vôùi Hieán phaùp vaø luaät. GV giaûng: Theo Ñieàu 51 Hieán phaùp 1992: “Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng daân do Hieán phaùp vaø luaät quy ñònh”. Quy ñònh nhö vaäy nhaèm baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng tröôùc phaùp luaät cuûa coâng daân, khoâng cho pheùp baát kyø moät toå chöùc, caù nhaân naøo ñöôïc ñaët ra quyeàn vaø quy ñònh caùc nghóa vuï cho coâng daân. Beân caïnh vieäc ghi nhaän caùc quyeàn, nghóa vuï cuûa coâng daân treân caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi trong Hieán phaùp vaø nhieàu vaên baûn luaät, Nhaø nöôùc taïo ñieàu kieän caàn thieát ñeå coâng daân coù khaû naêng thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa mình. ï Ñeå baûo ñaûm thöïc hieän bình ñaúng veà quyeàn, nghóa vuï coâng daân, Nhaø nöôùc thöïc hieän caùc bieän phaùp nhö: + Toå chöùc, tuyeân truyeàn phoå bieán treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng veà quyeàn, nghóa vuï cuûa coâng daân. + Ban haønh vaø coâng boá coâng khai caùc quy ñònh veà trình töï, thuû tuïc vaø caùch thöùc, thöïc hieän caùc quyeàn, nghóa vuï coâng daân. + Xöû lyù nghieâm minh caùc haønh vi vi phaïm quyeàn coâng daân. ï Ñeå thöïc hieän quyeàn bình ñaúng veà traùch nhieäm phaùp lyù cuûa coâng daân, phaùp luaät quy ñònh, hoaït ñoäng toá tuïng phaûi tieán haønh theo caùc nguyeân taéc: + Moïi coâng daân ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät, khoâng phaân bieät nam, nöõ, daân toäc, tín ngöôõng, toân giaùo, thaønh phaàn, ñòa vò xaõ hoäi. + Baát cöù ngöôøi naøo phaïm toäi ñeàu bò xöû lyù theo phaùp luaät. + Baûo ñaûm quyeàn baøo chöõa cuûa bò can, bò caùo. + Baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng tröôùc Toaø aùn. + Baûo ñaûm quyeàn khieáu naïi vaø toá caùo cuûa coâng daân ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan tieán haønh toá tuïng. + Baûo ñaûm söï voâ tö cuûa nhöõng ngöôøi tieán haønh hoaëc tham gia toá tuïng. + Vieäc xeùt xöû ñöôïc tieán haønh coâng khai. Khi xeùt xöû, thaåm phaùn vaø hoäi thaåm nhaân daân ñoäc laäp vaø chæ tuaân theo phaùp luaät. Toaø aùn xeùt xöû taäp theå vaø quyeát ñònh theo ña soá. + Kieåm saùt vieäc tuaân theo phaùp luaät trong toá tuïng. GV keát luaän: Nhaø nöôùc coù traùch nhieäm taïo ra caùc ñieàu kieän baûo ñaûm cho coâng daân thöïc hieän quyeàn bình ñaúng tröôùc phaùp luaät. Bình ñaúng tröôùc phaùp luaät coù nghóa laø moïi coâng daân, nam, nöõ thuoäc caùc daân toäc, toân giaùo, thaønh phaàn, ñòa vò xaõ hoäi khaùc nhau ñeàu khoâng bò phaân bieät ñoái xöû trong vieäc höôûng quyeàn, thöïc hieän nghóa vuï vaø chòu traùch nhieäm phaùp lí theo quy ñònh phaùp luaät . 1. Coâng daân bình ñaúng veà quyeàn vaø nghóa vuï Coâng daân bình ñaúng veà quyeàn vaø nghóa vuï coù nghóa laø bình ñaúng veà höôûng quyeàn vaø laøm nghóa vuï tröôùc Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät . Quyeàn cuûa coâng daân khoâng taùch rôøi nghóa vuï cuûa coâng daân . ­ Moät laø : Moïi coâng daân ñeàu ñöôïc höôøng quyeàn vaø phaûi thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình . Caùc quyeàn ñöôïc höôûng nhö quyeàn baàu cöû, öùng cöû, quyeàn sôû höõu, quyeàn thöøa keá, caùc quyeàn töï do cô baûn vaø caùc quyeàn daân söï, chính trò khaùcCaùc nghóa vuï phaûi thöïc hieän nhö nghóa vuï baûo veä Toå quoác, nghóa vuï ñoùng thueá, ­ Hai laø : Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng daân khoâng bò phaân bieät bôûi daân toäc, giôùi tính, toân giaùo, giaøu, ngheøo, thaønh phaàn, ñòa vò xaõ hoäi . 2. Coâng daân bình ñaúng veà traùch nhieäm phaùp lí Bình ñaúng veà traùch nhieäm phaùp lí laø baát kì coâng daân naøo vi phaïm phaùp luaät ñeàu phaûi chòu traùch nhieäm veà haønh vi vi phaïm cuûa mính vaø bò xöû lí theo quy ñònh cuûa phaùp luaät . ­ Coâng daân duø ôû ñòa vò naøo, laøm ngheà gì khi vi phaïm phaùp luaät ñeàu phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lí ( traùch nhieäm haønh chính, daân söï, hình söï, kæ luaät). ­ Khi coâng daân vi phaïm phaùp luaät vôùi tính chaát vaø möùc ñoä nhö nhau ñeàu phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lyù nhö nhau , khoâng phaân bieät ñoái xöû. 3. Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng cuûa coâng daân tröôùc phaùp luaät . Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa coâng daân ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh trong Hieán phaùp vaø luaät. Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi coù traùch nhieäm cuøng taïo ra caùc ñieàu kieän vaät chaát, tinh thaàn ñeå baûo ñaûm cho coâng daân coù khaû naêng thöïc hieän ñöôïc quyeàn vaø nghóa vuï phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. 3. Cuûng coá: ï Em hieåu theá naøo laø coâng daân bình ñaúng veà quyeàn, nghóa vuï vaø traùch nhieäm phaùp lí? Cho ví duï? ï YÙ nghóa cuûa vieäc Nhaø nöôùc baûo ñaûm cho coâng daân bình ñaúng veà quyeàn, nghóa vuï vaø traùch nhieäm phaùp lí? ï Em haõy löïa choïn phöông aùn traû lôøi ñuùng trong caùc caâu sau ñaây. Coâng daân bình ñaúng veà traùch nhieäm phaùp lí laø: a) Coâng daân ôû baát kì ñoä tuoåi naøo vi phaïm phaùp luaät ñeàu bò xöû lí nhö nhau. b) Coâng daân naøo vi phaïm quy ñònh cuûa cô quan, ñôn vò, ñeàu phaûi chòu traùch nhieäm kæ luaät. c) Coâng daân naøo vi phaïm phaùp luaät cuõng bò xöû lí theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. d) Coâng daân naøo do thieáu hieåu bieát veà phaùp luaät maø vi phaïm phaùp luaät thì khoâng phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lí. ( Phöông aùn ñuùng: c ) ï Nguyeãn Vaên N, 19 tuoåi, laø thanh nieân hö hoûng, nghieän ma tuyù. Khoâng coù tieàn ñeå huùt, N ñaõ naûy yù ñònh ñi cöôùp xe maùy. N tìm ñöôïc ngöôøi quen laø Traàn Vaên A, 17 tuoåi, boû hoïc lang thang ôû beán xe ñeå cuøng baøn keá hoaïch ñi cöôùp. Hai teân ñaõ thueâ ngöôøi chôû xe oâm, ñeán choã vaéng chuùng duøng dao uy hieáp, cöôùp xe maùy vaø ñaâm ngöôøi laùi xe oâm troïng thöông (thöông taät 70%). Caên cöù vaøn haønh vi phaïm toäi cuûa N vaø A laø phaïm toäi coù toå chöùc, coù keá hoaïch vaø söû duïng hung khí nguy hieåm gaây thöông tích naëng cho naïn nhaân, Toaø ñaõ xöû Nguyeãn Vaên N tuø chung thaân, Traàn Vaên A bò phaït tuø 17 naêm. Gia ñình N cho raèng Toaø aùn xöû nhö vaäy laø thieáu coâng baèng vì N vaø A cuøng ñoä tuoåi, cuøng nhau thöïc hieän vuï cöôùp cuûa gieát ngöôøi. Vaäy theo em, thaéc maéc cuûa gia ñình N laø ñuùng hay sai? Vì sao? (Gôïi yù traû lôøi: Thaéc maéc cuûa gia ñình N laø sai, vì: Ñoái vôùi Nguyeãn Vaên N : Toaø aùn ñaõ caên cöù vaøo quy ñònh taïi Ñieàu 133 Boä luaät Hình söï veà toäi cöôùp taøi saûn: Ngöôøi naøo phaïm toäi gaây thöông tích hoaëc toån haïi cho söùc khoeû cuûa ngöôøi khaùc maø tæ leä thöông taät töø 61 % trôû leân thì bò phaït tuø töø möôøi taùm naêm ñeám hai möôi naêm, tuø chung thaân hoaëc töû hình. Toaø ñaõ xöû Nguyeãn Vaên N (19 tuoåi) tuø chung thaân laø ñuùng. Ñoái vôùi Traàn Vaên A: Traàn Vaên A tuy cuøng thöïc hieän moät toäi phaïm vôùi Nguyeãn Vaên N, nhöng vì môùi 17 tuoåi, neân ngoaøi vieäc aùp duïng Ñieàu 133 Boä luaät Hình söï, Toaø coøn aùp duïng Ñieàu 73 Boä luaät Hình söï veà “ quy ñònh ñoái vôùi ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi”, theo ñoù, möùc hình phaït cao nhaát ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi haønh vi phaïm toäi naøy laø khoâng quaù möôøi taùm naêm tuø.) 4. Daën doø: - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) - Ñoïc tröôùc baøi 4.