Giáo án GDCD Lớp 9 - Đề kiểm tra Trắc nghiệm

¶i ®¹t ®­îc néi dung c¬ b¶n sau: ChiÕn tranh chØ ®em l¹i ®au th­¬ng, chÕt chãc, bÖnh tËt, ®ãi nghÌo vµ thÊt häc - lµ th¶m ho¹ cho lo¹i ng­êi. Hoµ b×nh lµ h¹nh phóc, lµ kh¸t väng cña loµi ng­êi. Ngµy nay, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, hiÕu chiÕn vÉn ®ang ©m m­u ph¸ ho¹i hoµ b×nh, g©y chiÕn tranh t¹i nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. V× vËy ng¨n chÆn chiÕn tranh, b¶o vÖ hoµ b×nh lµ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ c¸c quèc gia, c¸c d©n téc vµ cña toµn nh©n lo¹i. §Ó ng¨n ngõa chiÕn tranh, b¶o vÖ hoµ b×nh chÝng ta cÇn x©y dùng mèi quan hÖ t«n träng, th©n thiÖn gi÷a con ng­êi víi con ng­êi; x©y dùng mèi quan hÖ hiÓu biÕt, b×nh ®¼ng, h÷u nghÞ, hîp t¸c gi÷a c¸c d©n téc vµ quèc gia trªn thÕ giíi. (ThiÕu 1 ý trõ 0,5 ®iÓm) C©u 2: (2 ®iÓm) Muèn hiÓu râ thÕ nµo lµ vi ph¹m ph¸p luËt cÇn c¨n cø vµo bèn dÊu hiÖu c¬ b¶n sau ®©y : Mét lµ, vi ph¹m ph¸p luËt lu«n lu«n lµ hµnh vi cô thÓ cña con ng­êi (hoÆc ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc x· héi). Kh«ng thÓ coi mét ng­êi lµ vi ph¹m ph¸p luËt khi chØ c¨n cø vµo suy nghÜ t­ t­ëng nhËn thøc cña ng­êi ®ã. Vi ph¹m ph¸p luËt lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt. Hµnh vi tr¸i ph¸p luËt lµ hµnh vi xö sù kh«ng phï hîp (kh«ng ®óng) víi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §ã cã thÓ lµ : - Kh«ng thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu ph¸p luËt quy ®Þnh. VÝ dô : Kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô ®ãng thuÕ khi s¶n xuÊt- kinh doanh hµng ho¸. - Thùc hiÖn kh«ng ®óng nh÷ng ®iÒu ph¸p luËt yªu cÇu. VÝ dô : L¸i xe « t«, xe c«ng n«ng vµo ®­êng cÊm c¸c lo¹i xe nµy; §i xe ®¹p, xe m¸y vµo ®­êng ng­îc chiÒu. - Lµm nh÷ng viÖc mµ ph¸p luËt cÊm. VÝ dô : Khai th¸c l©m s¶n tr¸i phÐp; Bu«n b¸n tµng tr÷ chÊt ma tuý. Hai lµ, hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i lµ hµnh vi cã lçi cña chñ thÓ. VÝ dô : Mét ng­êi d©n ®èt rÉy ®Ó lµm n­¬ng dÉn ®Õn löa lan réng lµm ch¸y khu rõng bªn c¹nh. Râ rµng lµ ng­êi nµy ®· cã lçi khi biÕt r»ng hµnh vi ®èt rÉy cã thÓ g©y ch¸y rõng, nh­ng vÉn cø thùc hiÖn. Ba lµ, n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ cña ng­êi vi ph¹m ph¸p luËt. Ng­êi bÞ coi lµ vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i lµ ng­êi cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ tøc lµ : - Ph¶i cã kh¶ n¨ng nhËn thøc, ®iÒu khiÓn ®­îc viÖc lµm cña m×nh. (Nh÷ng ng­êi bÞ m¾c bÖnh t©m thÇn th× kh«ng cã kh¶ n¨ng nµy) - Cã kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh c¸ch xö sù . - Cã kh¶ n¨ng ®éc lËp chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lµm cña m×nh. VÝ dô : TrÎ em d­íi 14 tuæi ch­a cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù nªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Bèn lµ, Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt x©m h¹i ®Õn c¸c quan hÖ x· héi ®­îc ph¸p lu¹t b¶o vÖ. VÝ dô: quan hÖ tµi s¶n (quan hÖ së h÷u, chuyÓn dÞch tµi s¶n, ) vµ quan hÖ ph¸p luËt d©n sù kh¸c ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ, nh­ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp (ThiÕu 1 ý trõ 0,5 ®iÓm) C©u 3: (1,5 ®iÓm) - Gièng nhau : ®Òu lµ quan hÖ trong gia téc. - Kh¸c nhau (dßng m¸u trùc hÖ) * Lµ quan hÖ : + Gi÷a cha mÑ ®èi víi con + Gi÷a «ng bµ ®èi víi ch¸u néi, ch¸u ngo¹i - Kh¸c nhau (ph¹m vi ba ®êi) * Lµ quan hÖ gèc sinh ra : + §êi thø nhÊt : cha mÑ + §êi thø hai : anh em cïng cha mÑ hoÆc cïng cha kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c cha. + §êi thø ba : (anh chÞ em con chó, con b¸c anh chÞ em con c«, con cËu, con d×). (ThiÕu 1 ý trõ 0,5 ®iÓm) C©u 4: (1,5 ®iÓm) *Kh¸i niÖm: Tù chñ Tù chñ lµ lµm chñ b¶n th©n. -Ng­êi biÕt tù chñ lµ ng­êi lµm chñ ®­îc nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m vµ hµnh vi cña m×nh trong mäi hoµn c¶nh, t×nh huèng, lu«n cã th¸I ®é b×nh tÜnh, tù tin vµ biÕt ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh. BiÓu hiÖn cô thÓ: +Tr­íc mäi viÖc, ng­êi cã tÝnh tù chñ th­êng tá ra b×nh tÜnh, kh«ng nãng n¶y, véi vµng; khi gÆp khã kh¨n kh«ng sî h·i hoÆc ch¸n n¶n; trong c­ xö víi mäi ng­êi th­êng tá ra «n tån, mÒm máng, lÞch sù. +Nh÷ng ng­êi cã tÝnh tù chñ lu«n biÕt tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ b¶n th©n m×nh, lu«n biÕt tù ®iÒu chØnh (b»ng lêi nãi, viÖc lµm) ®Ó söa ch÷a nh÷ng ®iÒu kh«ng ®óng trong th¸I ®é vµ c¸ch c­ xö cña m×nh. -Tr¸i l¹i ng­êi kh«ng lµm chñ ®­îc b¶n th©n, thiÕu tÝnh tù chñ lµ ng­êi cã nh÷ng suy vµ hµnh vi mang tÝnh bét ph¸t, thiÕu c©n nh¾c chÝn ch¾n, do ®ã dÔ m¾c sai lÇm. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ: +Tr­íc nh÷ng viÖc lµm m×nh kh«ng võa ý, ng­êi ®ã th­êng næi nãng, to tiÕng c·i v·, g©y gæ; +Tr­íc khã kh¨n th­êng tá ra hoang mang sî h·i, ch¸n n¶n; cã nh÷ng hµnh vi tù ph¸t, ngÉu nhiªn nh­ c­ xö th« tôc víi mäi ng­êi *VÞ trÝ, vai trß cña tÝnh tù chñ - Lµ mét ®øc tÝnh quÝ gi¸ - Con ng­êi biÕt sèng mét c¸ch ®óng ®¾n vµ biÕt c­ xö cã ®¹o ®øc, cã v¨n ho¸ - Gióp ta ®øng v÷ng tr­íc nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n vµ nh÷ng thö th¸ch, c¸m dç. - Gióp con ng­êi tr¸nh ®­îc nh÷ng sai lÇm kh«ng ®¸ng cã, s¸ng suèt lùa chän c¸ch thøc thùc hiÖn môc ®Ých cuéc sèng cña m×nh. - Trong x· héi, nÕu con ng­êi ®Òu biÕt tù chñ, biÕt xö sù nh­ nh÷ng ng­êi cã v¨n ho¸ th× x· héi sÏ tèt ®Ñp h¬n. *RÌn luyÖn: - Ph¶i tËp ®iªï chØnh hµnh vi, th¸i ®é cña m×nh theo yªu cÇu cña nÕp sèng v¨n ho¸: b×nh tÜnh, «n hoµ, lÔ ®é. - Ph¶i tËp h¹n chÕ nh÷ng ®ßi hái, mong muèn h­ëng thô c¸ nh©n vµ xa l¸nh nh÷ng c¸m dç ®Ó tr¸nh lµm nh÷ng viÖc xÊu - Ph¶i suy nghÜ tr­íc vµ sau khi hµnh ®éng (vÒ ph­¬ng thøc, c¸ch thøc xö sù; vÒ hËu qu¶ cña viÖc lµm), xem viÖc lµm ®ã lµ ®óng hay sai ®Ó kÞp thêi rót kinh nghiÖm vµ söa ch÷a. - Liªn hÖ nhiÖm vô cô thÓ cña ng­êi häc sinh (häc sinh tù liªn hÖ) *VÝ dô minh ho¹ (häc sinh cã thÓ kÓ mét tÊm g­¬ng, kh«ng ®­îc lÊy vÝ dô trong s¸ch gi¸o khoa) (Gi¸o viªn tuú thuéc vµo néi dung bµi lµm cña häc sinh ®Ó cho ®iÓm) H·y nªu nh÷ng dÊu hiÖu cña vi ph¹m ph¸p luËt vµ cho vÝ dô cô thÓ? Muèn hiÓu râ thÕ nµo lµ vi ph¹m ph¸p luËt cÇn c¨n cø vµo bèn dÊu hiÖu c¬ b¶n sau ®©y : Mét lµ, vi ph¹m ph¸p luËt lu«n lu«n lµ hµnh vi cô thÓ cña con ng­êi (hoÆc ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc x· héi). Kh«ng thÓ coi mét ng­êi lµ vi ph¹m ph¸p luËt khi chØ c¨n cø vµo suy nghÜ t­ t­ëng nhËn thøc cña ng­êi ®ã. Vi ph¹m ph¸p luËt lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt. Hµnh vi tr¸i ph¸p luËt lµ hµnh vi xö sù kh«ng phï hîp (kh«ng ®óng) víi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §ã cã thÓ lµ : - Kh«ng thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu ph¸p luËt quy ®Þnh. VÝ dô : Kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô ®ãng thuÕ khi s¶n xuÊt- kinh doanh hµng ho¸. - Thùc hiÖn kh«ng ®óng nh÷ng ®iÒu ph¸p luËt yªu cÇu. VÝ dô : L¸i xe « t«, xe c«ng n«ng vµo ®­êng cÊm c¸c lo¹i xe nµy; §i xe ®¹p, xe m¸y vµo ®­êng ng­îc chiÒu. - Lµm nh÷ng viÖc mµ ph¸p luËt cÊm. VÝ dô : Khai th¸c l©m s¶n tr¸i phÐp; Bu«n b¸n tµng tr÷ chÊt ma tuý. Hai lµ, hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i lµ hµnh vi cã lçi cña chñ thÓ. VÝ dô : Mét ng­êi d©n ®èt rÉy ®Ó lµm n­¬ng dÉn ®Õn löa lan réng lµm ch¸y khu rõng bªn c¹nh. Râ rµng lµ ng­êi nµy ®· cã lçi khi biÕt r»ng hµnh vi ®èt rÉy cã thÓ g©y ch¸y rõng, nh­ng vÉn cø thùc hiÖn. Ba lµ, n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ cña ng­êi vi ph¹m ph¸p luËt. Ng­êi bÞ coi lµ vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i lµ ng­êi cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ tøc lµ : - Ph¶i cã kh¶ n¨ng nhËn thøc, ®iÒu khiÓn ®­îc viÖc lµm cña m×nh. (Nh÷ng ng­êi bÞ m¾c bÖnh t©m thÇn th× kh«ng cã kh¶ n¨ng nµy) - Cã kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh c¸ch xö sù . - Cã kh¶ n¨ng ®éc lËp chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lµm cña m×nh. VÝ dô : TrÎ em d­íi 14 tuæi ch­a cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù nªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Bèn lµ, Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt x©m h¹i ®Õn c¸c quan hÖ x· héi ®­îc ph¸p lu¹t b¶o vÖ. VÝ dô: quan hÖ tµi s¶n (quan hÖ së h÷u, chuyÓn dÞch tµi s¶n, ) vµ quan hÖ ph¸p luËt d©n sù kh¸c ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ, nh­ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp So s¸nh t×m ra nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a nh÷ng ng­êi cïng dßng m¸u vÒ trùc hÖ vµ gi÷a nh÷ng ng­êi cã hä trong ph¹m vi ba ®êi. - Gièng nhau : ®Òu lµ quan hÖ trong gia téc. - Kh¸c nhau (dßng m¸u trùc hÖ) * Lµ quan hÖ : + Gi÷a cha mÑ ®èi víi con + Gi÷a «ng bµ ®èi víi ch¸u néi, ch¸u ngo¹i - Kh¸c nhau (ph¹m vi ba ®êi) * Lµ quan hÖ gèc sinh ra : + §êi thø nhÊt : cha mÑ + §êi thø hai : anh em cïng cha mÑ hoÆc cïng cha kh¸c mÑ hoÆc cïng mÑ kh¸c cha. + §êi thø ba : (anh chÞ em con chó, con b¸c anh chÞ em con c«, con cËu, con d×). H·y tr×nh bµy néi dung phÈm chÊt ®¹o ®øc : “Tù chñ”; LÊy vÝ dô minh ho¹ vµ liªn hÖ viÖc rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc trªn cña b¶n th©n. *Kh¸i niÖm: Tù chñ (Tù chñ lµ lµm chñ b¶n th©n.) -Ng­êi biÕt tù chñ lµ ng­êi lµm chñ ®­îc nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m vµ hµnh vi cña m×nh trong mäi hoµn c¶nh, t×nh huèng, lu«n cã th¸I ®é b×nh tÜnh, tù tin vµ biÕt ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh. BiÓu hiÖn cô thÓ: +Tr­íc mäi viÖc, ng­êi cã tÝnh tù chñ th­êng tá ra b×nh tÜnh, kh«ng nãng n¶y, véi vµng; khi gÆp khã kh¨n kh«ng sî h·i hoÆc ch¸n n¶n; trong c­ xö víi mäi ng­êi th­êng tá ra «n tån, mÒm máng, lÞch sù. +Nh÷ng ng­êi cã tÝnh tù chñ lu«n biÕt tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ b¶n th©n m×nh, lu«n biÕt tù ®iÒu chØnh (b»ng lêi nãi, viÖc lµm) ®Ó söa ch÷a nh÷ng ®iÒu kh«ng ®óng trong th¸I ®é vµ c¸ch c­ xö cña m×nh. -Tr¸i l¹i ng­êi kh«ng lµm chñ ®­îc b¶n th©n, thiÕu tÝnh tù chñ lµ ng­êi cã nh÷ng suy vµ hµnh vi mang tÝnh bét ph¸t, thiÕu c©n nh¾c chÝn ch¾n, do ®ã dÔ m¾c sai lÇm. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ: +Tr­íc nh÷ng viÖc lµm m×nh kh«ng võa ý, ng­êi ®ã th­êng næi nãng, to tiÕng c·i v·, g©y gæ; +Tr­íc khã kh¨n th­êng tá ra hoang mang sî h·i, ch¸n n¶n; cã nh÷ng hµnh vi tù ph¸t, ngÉu nhiªn nh­ c­ xö th« tôc víi mäi ng­êi *VÞ trÝ, vai trß cña tÝnh tù chñ - Lµ mét ®øc tÝnh quÝ gi¸ - Con ng­êi biÕt sèng mét c¸ch ®óng ®¾n vµ biÕt c­ xö cã ®¹o ®øc, cã v¨n ho¸ - Gióp ta ®øng v÷ng tr­íc nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n vµ nh÷ng thö th¸ch, c¸m dç. - Gióp con ng­êi tr¸nh ®­îc nh÷ng sai lÇm kh«ng ®¸ng cã, s¸ng suèt lùa chän c¸ch thøc thùc hiÖn môc ®Ých cuéc sèng cña m×nh. - Trong x· héi, nÕu con ng­êi ®Òu biÕt tù chñ, biÕt xö sù nh­ nh÷ng ng­êi cã v¨n ho¸ th× x· héi sÏ tèt ®Ñp h¬n. *RÌn luyÖn: - Ph¶i tËp ®iªï chØnh hµnh vi, th¸i ®é cña m×nh theo yªu cÇu cña nÕp sèng v¨n ho¸: b×nh tÜnh, «n hoµ, lÔ ®é. - Ph¶i tËp h¹n chÕ nh÷ng ®ßi hái, mong muèn h­ëng thô c¸ nh©n vµ xa l¸nh nh÷ng c¸m dç ®Ó tr¸nh lµm nh÷ng viÖc xÊu - Ph¶i suy nghÜ tr­íc vµ sau khi hµnh ®éng (vÒ ph­¬ng thøc, c¸ch thøc xö sù; vÒ hËu qu¶ cña viÖc lµm), xem viÖc lµm ®ã lµ ®óng hay sai ®Ó kÞp thêi rót kinh nghiÖm vµ söa ch÷a. - Liªn hÖ nhiÖm vô cô thÓ cña ng­êi häc sinh (tù liªn hÖ) *VÝ dô minh ho¹