Đề cương ôn tập Ngữ Văn Lớp 9 - Học kì 2

tác phẩm trên đã phản ánh được phần nào những nét tiêu biểu của đời sống xã hội và con người Việt Nam trong các giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước với những biến cố lớn lao : kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ và xây dựng đất nước ... qua các nhân vật chính trong những tình huống khá điển hình. Các thế hệ con người Việt Nam được miêu tả với những nét tính cách chung : yêu quê hương , đất nước, trung thực , dũng cảm, hồn nhiên , yêu đời, khiêm tốn , giản dị, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh cho độc lập , tự do của đất nước.) Câu 4: Tùy lựa chọn và phát biểu (các nhân vật như: Ông Hai trong truyện “Làng”; Bé Thu ,ông Sáu trong truyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng; Anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện “Lặng lẽ Sapa” của Nguyễn Thành Long; Nhĩ trong truyện “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu; Phương Định trong “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê) Bài tham khảo: Cảm nghĩ về nhân vật Phương Định trong truyện “Những ngôi sao xa xôi” –Lê Minh Khuê. “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt đường , trên con đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mĩ . Tổ trinh sát mặt đưòng gồm có ba cô thanh niên xung phong : Nho, Phương Định và chị Thao. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm. Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ . Cả ba cô , cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Phương Định là cô gái đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng người đọc. Trong truyện , Phương Định là người kể chuyện và cũng là nhân vật chính. Cô con gái Hà Nội có “ hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh và dài như đài hoa loa kèn” với đôi mắt đẹp , đôi mắt “có cái nhìn xa xăm”. Cô có tâm hồn trong sáng, rất thích hát, rất yêu đời. Sống trong cảnh đạn bom ác liệt nhưng cô vẫn thường xuyên hát. Không chỉ hát những bài hành khúc, những điệu dân ca quan họ, những bài hát Ca-chiu-sa, những bài dân ca Ý mà còn bịa ra nhiều những lời bài hát. Định hát trong bất kì hoàn cảnh nào, hát để động viên các chị và để đọng viên chính mình. Phương Định người con gái nhạy cảm, hồn nhiên và thích mơ mộng; cô thường sống với những kỉ niệm nơi thành phố quê hương mình. Phương Định có một thời học sinh rất vô tư sống bên mẹ trong một căn nhà nhỏ yên tĩnh. Những ngày căng thẳng ở chiến trường thì tuổi thơ và những hồi ức tuổi thơ luôn sống dậy trong cô. Đó không chỉ là niềm khao khát cuộc sống nơi quê hương mà còn là liều thuốc động viên tinh thần cô nơi tuyến lửa khốc liệt. Ở chiến trường, tình thương yêu của Phương Định luôn dành cho đồng đội. Cô yêu mến những người ở trong tổ mình. Cô luôn quí trọng và cảm phục các anh bộ đội “những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ” . Với cô đó là những người đẹp nhất, thông minh nhất. Phương Định là người rất nhạy cảm, luôn quan tâm đến hình thức. Cô biết mình được nhiều người nhất là các anh lính trẻ để ý và có thiện cảm. Nhiều pháo thủ và lái xe hay hỏi hăm, viết những bức thư dài cho cô. Nhưng cô không hay biểu lộ tình cảm của mình và tỏ ra kín đáo trước đám đông . Tâm hồn nhạy cảm của cô thể hiện rất rõ khi chỉ một “ cơn mưa đá vụt qua là những kỉ niệm lại thức dậy trong cô, những kỉ niệm về tuổi thơ, về gia đình, về bạn bè”. Tâm lí của Phương Định thể hiện rõ nhất là khi đánh bom. Một mình phá bom ở trên đồi . Quang cảnh chiến trường “vắng lặng đến phát sợ” , cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong không trung. Đáng lẽ phải đi khom, nhưng sợ mấy anh chiến sĩ “có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt” nhìn thấy và lòng tự trọng trong cô đã chiến thắng. Phương Định dũng cảm, bình tĩnh “cứ đàng hoàng mà bước tới”. Quả bom có hai vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Bên quả bom, cái chết có thể đến lúc nào, từng cảm giác của Phương Định cũng đến một cách sắc nhọn hơn. Cô bình tĩnh trong các thao tác: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi . Tôi rùng mình và bỗng hấy tại sao mình quá chậm . Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.” Những cảm giác này không chỉ là nhạy cảm vốn có mà còn là sự tích lũy kinh nghiệm sau nhiều lần phá bom ở tuyến lửa và đó chính là sự dũng cảm của những cô gái thanh niên xung phong .Phương Định cho biét với công việc của mình: “Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể..” Với ngòi bút miêu tả tâm lí sinh động, thế giới nội tâm phong phú đa dạng của nhân vật hiện lên như vốn có. Tượng đài về khí phách lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường được dựng lên trên nền một hiện thực dữ dội. Tất cả ba cô gái phá bom với những chiến công thầm lặng của họ sẽ với năm tháng và lòng người.Nhưng đôi mắt của họ , những trái tim rực đỏ của họ - những người con gái thanh niên xung phong như Phương Định, Nho, Chị Thao sẽ là “những ngôi sao xa xôi” mãi mãi lung linh, tỏa sáng. Truyện Bố của Xi-Mông Phân tích nhân vật em bé Xi-mông qua đoạn trích “Bố của Xi-mong” trong truyện ngắn “Bố của Xi-mông”. Gợi ý Các nội dung I- Giới thiệu đoạn trích : “Bố của Xi-mông” – Mô-pa-xăng: kể về nỗi đau khổ và sung sứng của Xi-mông(không có bố-có bố). -Giới thiệu nhân vật : Xi-mông. II- 1-Hoàn cảnh của Xi-mông: -Đứa con ngoài giá thú. -Sống âm thầm trong ngôi nhà nhỏ. -Đến trường bị trêu chọc vì không có bố, em thấy nhục nhã và đau khổ đến cực điểm, em ra sông định tự tử. 2-Tâm trạng của Xi-mông: -Vẻ đẹp của thiên nhiên xoa dịu nỗi đau. -Nhớ nhà , nhớ mẹ. -Nhận xét về việc diễn tả tâm lí trẻ em. 3- Tâm trạng khi gặp chú Phi-líp I- “Bố của Xi-mông” là một truyện ngắn hiện thực của Guy-đơ Mô-pa-xăng (nhà văn Pháp) . Truyện kể về nỗi đau khổ của Xi-mông khi em không biết rõ bố mình là ai và nỗi sung sướng của em khi nhận được chú Phi-lip làm bố. -Bé Xi-mông và mẹ em -chị Blăng -sốt thật đáng thương; cuộc đời hai mẹ con để lại trong lòng độc giả nhiều thương cảm. II- 1- Xi-mông là đứa con ngoài giá thú. Mẹ em là “một cô gái đẹp nhất vùng” đã bị lầm lỡ tình yêu...Hai mẹ con sống âm thầm trong một ngôi nhà nhỏ quét vôi trắng hét sức sạch sẽ. Người đàn bà này, chị Blăng-sốt “cao lớn, xanh xao” lao động cực nhọc để nuôi con, trước cái nhìn ghẻ lạnh của người đời.Tuổi thơ của Xi-mông là những chuỗi ngày cô đơn trong ngôi nhà nhỏ, lạnh lẽo. Em thiếu tình thương và sự chăm sóc của bố. - Tám tuổi em mới được tới trường, nhưng nơi đây cũng không phải là cái nôi hạnh phúc của em. Lớp học hội tụ những đứa trẻ thô lỗ, cục cằn, cái ác, cái xấu sớm ngự trị trong tâm hồn chúng, bé Xi-mông đã trở thành đối tượng , mục tiêu cho lũ bạn trêu chọc đẩy dồn em đến chân tường. Xi-mông phải tự vệ và đã bị lũ trẻ “quỷ quái” hành hạ ngày này qua ngày khác. Bị lũ trẻ xua đuổi, bị đánh tả tơi, bé Xi-mông đau khổ bế tắc hoàn toàn . Em phải chết. Em không thể sống trong tủi nhục vì không có bố. Dòng sông, nơi em sẽ đến tự tử có thể xoa dịu nỗi đau khổ và cô đơn của em. Một đứa trẻ tám tuổi thấy nhục nhã vì “, vì bị bạn cùng lớp “hành hạ” vì “không có bố”, cảm thấy không thể sống được nữa thì nỗi đau khổ, nhục nhã lên đến cực điểm. Tình tiết này rất cảm động và điển hình cho nỗi đau khổ cô đơn của những em bé trên cõi đời vì một lí do nào đó mà “không có bố”. 2-Xi-mông đang một mình ở trên bãi cỏ, phía trước mặt là dòng sông. Cảnh rất đẹp: trời ấm, ánh nắng êm đềm sưởi ấm cỏ. Nước lấp lánh như giương. Bãi cỏ xanh như chiếc nôi xoa dịu nỗi đau khổ cô đơn của em. Xi-mông ngắm dòng sông, em rất thèm được nằm ngủ trên bãi cỏ dưới nắng ấm. Rồi tình cờ, em đuổi bắt “chú nhái màu xanh lục”. Thế là em có một trò chơi tuổi thơ. Em đang định ra sông tự tử, nhưng bãi cỏ và chú nhái xanh”giương tròn mắt vàng vang”, vô hình trung đã níu giữ em lại, Em được sống những giây phut hồn nhiên của tuổi thơ với thiên nhiên. Nhưng chẳng bao lâu m trở về với thực tại vì nỗi đau về thân phận quá lớn , “em nghĩ đến nhà, rồi nghĩ đến mẹ, và thấy buồn hét sức, em lại khóc”. Điều đó cho thấy em rất thương mẹ; tình thương mẹ gắn liền với nỗi buồn cô đơn của một đứa bé “không có bố”. Em khóc nức nở. Em “chỉ khóc mà thôi” . Em chẳng thấy gì nữa. Em đi dần đến tuyệt vọng. Mô-pa-xăng đã miêu tả tâm lí bé Xi-mông với tất cả tình thương xót. Ông chỉ cho mọi người thấy rằng, dù thiên nhiên có đẹp đến đâu, ngoại cảnh có đẹp đến đâu con người vẫn bất hạnh khó sống nổi trong cảnh ngộ cô đơn và thiếu tình thương, nhất là những đứa bé “không có bố”. 3- Một tình huống bất ngờ đã đến. Chú thợ rèn “cao lớn, râu tóc đen, quăn,...nhân hậu” đã đến với Xi-mông. Chú đã lau khô đôi mắt đẫm lệ của em,. Chú an ủi em với tình thương của một con người “có phép lạ” : “Thôi nào, nguôi đi nào, cháu bé, rồi đi với chú về nhà mẹ. Người ta sẽ cho cháu... một ông bố”. Một câu nói giản dị sẽ xoa dịu buồn cô đơn cho bé Xi-mông. Nước mắt khô dần trên má Xi-mông, em đã được chú thợ rèn dắt tay về với mẹ. Tính cách bé Xi-mông được khắc họa đậm nét khi em gặp lại mẹ. Em hỏi chú thợ rèn: “Chú có muốn làm bố cháu không?”. Khi được chú thợ rèn nhấc bổng lên,hôn vào má em và ní: “Có chứ, chú có muốn” thì tâm hồn em “hoàn toàn khuây khỏa” và em đã khắc cái tên Phi-líp vào lòng, với niềm tự hào “có bố”. Câu nói của Xi-mông như một lời nguyền hẹn ước: “Chú Phi-líp, chú là bố cháu đấy nhé!”.Có bố là niềm hạnh phúc của mỗi em bé trên cõi đời. Có bố là có nơi nương tựa “Con có cha như nhà có nóc”(tục ngữ). Có bố tức là có quyền làm người. Có bố, tuổi thơ mới thực sự được sống hạnh phúc . Xi-mông đã hãn diện tuyên bố với lũ bạn”như ném một hòn đá”: “Bố tao ấy, bố tao là Phi-líp” Em đã có bố. Em cảm thấy mình đã lớn lên! Đó là niềm vui và hạnh phúc tuổi thơ. III- Đọc đoạn văn này, ai mà không xúc động được.Từng nếm trải bao cay đắng về bi kịch gia đình từ độ lên mười, nên Mô-pa-xăng dành cho bé Xi-mông ,chị Blăng - sốt nhiều cảm thông xót thương ứa lệ. Đoạn văn làm nhói lòng người . Cái hay của đoạn văn là bút pháp tinh tế: lấy cảnh để tả tình, là ở nghệ thuật đối thoại : “Không có bố” thì đau khổ!. “Có bố” thì hạnh phúc! Quá là giản dị! Quá là nhân bản. Bé Xi-mông thật đáng thương và đáng yêu.