Chuyên đề: Các bước thực hiện lồng ghép giáo dục giá trị sống, kĩ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy văn bản – môn Ngữ văn

CHUYEÂN ÑEÀ: CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN LỒNG GHÉP GIAÙO DUÏC GIAÙ TRÒ SOÁNG, KÓ NAÊNG SOÁNG CHO HOÏC SINH QUA MOÄT SOÁ TIEÁT DAÏY VAÊN BAÛN –MOÂN NGÖÕ VAÊN I.Ñaët vaán ñeà: Muïc tieâu giaùo duïc cuûa nöôùc ta ñaõ chuyeån töø muïc tieâu cung caáp kieán thöùc laø chuû yeáu sang hình thaønh vaø phaùt trieån naêng löïc caàn thieát ôû ngöôøi hoïc ñeå ñaùp öùng söï phaùt trieån vaø söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Theå hieän muïc tieâu giaùo duïc cuûa theá kæ XXI :Hoïc ñeå bieát, hoïc ñeå laøm, hoïc ñeå töï khaúng ñònh vaø hoïc ñeå cuøng chung soáng(Delor, 1996). Vì vaäy, giaùo duïc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng cho hoïc sinh trong nhaø tröôøng phoå thoâng nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu laø trang bò cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùcveà giaù trò vaø kó naêng phuø hôïp.Treân cô sôû ñoù hình thaønh cho hoïc sinh nhöõng haønh vi, thoùi quen laønh maïnh, tích cöïc; loaïi boû nhöõng haønh vi, thoùi quen tieâu cöïc trong caùc tình huoáng vaø hoaït ñoäng haøng ngaøy. Vieäc giaùo duïc giaù trò soáng, kó naêng soáng cho hoïc sinh ñöôïc thöïc hieän thoâng qua daïy hoïc caùc moân hoïc. Trong ñoù ,coù moät soá tieát daïy vaên baûn cuûa moân Ngöõ Vaên 8 cuõng coù phaàn ñoùng goùp quan troïng trong giaùo duïc giá trị sống và kó naêng soáng cho hoïc sinh qua vieäc söû duïng caùc phöông phaùp vaø kó thuaät daïy hoïc tích cöïc ñeå taïo ñieàu kieän , cô hoäi cho hoïc sinh ñöôïc thöïc haønh, traûi nghieäm kó naêng soáng trong quaù trình hoïc taäp. Töø muïc tieâu treân, baûn thaân ñaõ nghieân cöùu, choïn loïc nhöõng giaù trò soáng vaø kó naêng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa löùa tuoåi hoïc sinh THCS vaøo noäi dung baøi hoïc moät soá tieát daïy vaên baûn- moân Ngöõ Vaên , nhaèm tìm kieám kinh nghieäm giaûng daïy ñaït hieäu quaû giaùo duïc, ñoàng thôøi ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc moân Ngöõ Vaên noùi chung vaø caùc tieát daïy vaên baûn noùi rieâng. II.Thöïc traïng: Trình ñoä cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh: 1.1.Veà phía hoïc sinh: * Öu ñieåm: -Hoïc sinh hieän nay ñöôïc hoïc taäp töø nhieàu nguoàn kieán thöùc neân trong vieäc hoïc taäp caùc em cuõng naêng ñoäng hôn. - Caùc em ñaõ nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa giaù trò soáng vaø kó naêng soáng thoâng qua caùc hoaït ñoäng NGLL vaø moät soá moân hoïc khaùc. . * Toàn taïi: -Söï nhaän thöùc veà hoïc taäp cuûa moät soá hoïc sinh coøn haïn cheá cuï theå laø vieäc töï hoïc ôû nhaø, tham gia phaùt bieåu treân lôùp. -Vieäc toå chöùc hoïc theo nhoùm, reøn luyeän kó naêng giao tieáp coøn haïn cheá. -Hoïc sinh ít ñöôïc giaùo duïc giaù trò soáng vaø reøn luyeän kó naêng soáng vì thôøi gian trong moät tieát hoïc chuû yeáu laø noäi dung kieán thöùc moân hoïc. 1.2. Veà phía giaùo vieân.    *Öu ñieåm: -Tham döï ñaày ñuû caùc buoåi taäp huaán chuyeân moân, nghieäp vuï veà giaùo duïc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng. -Vieäc loàng gheùp caùc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng phuø hôïp vôùi söï hieáu ñoäng cuûa löùa tuoåi hoïc sinh trung hoïc neân raát ñöôïc caùc em höôûng öùng ñaây laø cô sôû ñeå giaùo vieân caàn tích cöïc loàng gheùp trong moät tieát hoïc coù yeâu caàu giaùo duïc ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû, naâng cao söï nhaän thöùc cuûa hoïc sinh veà vai troø, traùch nhieäm vöôn leân trong cuoäc soáng, ñoàng thôøi hoïc sinh tích cöïc hoïc taäp, töø ñoù naâng cao chaát löôïng daïy hoïc. *Toàn taïi: - Maëc duø thöïc hieän ñoåi môùi ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong nhieàu naêm nhöng hieäu quaû ñoåi môùi cuûa giaùo vieân chöa cao , giaùo vieân vaãn coøn naëng neà veà truyeàn thuï kieán thöùc hôn laø reøn luyeän caùc kó naêng thaùi ñoä cho hoïc sinh . -Vieäc löïa choïn caùc noäi dung loàng gheùp vaø caùc böôùc thöïc hieän coøn khaù luùng tuùng, keát hôïp chöa linh hoïat giöõa kieán thöùc baøi hoïc vaø nội dung lồng ghép, ñoâi khi coøn taùch rôøi caùc hoaït ñoäng. Vieäc keát hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa noäi dung baøi hoïc vaø noäi dung loàng gheùp trong tieát hoïc laø moät trong nhöõng yeáu toá cuûa thaønh coâng, nhöng raát ít giaùo vieân thöïc hieän coù hieäu quaû vaán ñeà naøy . Vì vaäy vieäc tìm hieåu vaø vaän duïng caùc böôùc loàng gheùp giaùo duïc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng vaøo baøi  daïy laø caàn thieát vôùi moãi giaùo vieân. 2.Veà cô sôû vaät chaát : *Öu ñieåm: -Phoøng hoïc cuûa hoïc sinh ñöôïc trang bò ñaày ñuû aùnh saùng, baøn gheá, baûng ñen saïch ñeïp. - Coù moät phoøng chöùc naêng daønh cho caùc tieát daïy giaùo aùn ñieän töû. *Toàn taïi: -Ñoà duøng daïy hoïc vaø taøi lieäu tham khaûo boä moân coøn haïn cheá. - Giaùo vieân coá gaéng laøm ñoà duøng daïy hoïc ñeå phuïc vuï  cho giaûng daïy. 3. Thöïc traïng hoïc sinh hoïc boä moân: * Öu ñieåm: -Töï hoïc vaø hoaït ñoäng nhoùm ñöôïc reøn luyeän ôû caùc naêm hoïc tröôùc. -Treân 70% hoïc sinh coù chuaån bò baøi vaø tích cöïc phaùt bieåu. -Coù tinh thaàn yeâu thích boä moân.Tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng taäp theå. *Toàn taïi: -Hoïc sinh caù bieät coøn nhieàu. -Hoïc sinh chöa nhaän thöùc taàm quan troïng cuûa vieäc hoïc taäp, moät soá em thuï ñoäng trong hoaït ñoäng taäp theå, maëc caûm veà baûn thaân... IV.Giaûi phaùp thöïc hieän chuyeân ñeà: * Noäi dung chuyeân ñeà: Giaù trò soáng laø neàn taûng ñeå hình thaønh kó naêng soáng. Coøn kó naêng soáng laø coâng cuï theå hieän giaù trò soáng. Treân cô sôû xaùc ñònh moái quan heä giöõa giaù trò soáng vaø kó naêng soáng noùi treân, chuùng toâi ñaõ thoáng nhaát thöïc hieän noäi dung chuyeân ñeà laø: “ Caùc böôùc thöïc hieän giaùo duïc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng trong moät soá tieát daïy vaên baûn- moân Ngöõ Vaên”. * Caùc böôùc thöïc hieän chuyeân ñeà: Thöïc hieän caùc böôùc loàng gheùp giaùo duïc giaù trò soáng vaø kó naêng soáng trong moät soá tieát daïy vaên baûn moân Ngöõ vaên, nhaèm reøn luyeän, giaùo duïc cho hoïc sinh caùc giaù trò vaø kó naêng soáng cô baûn laø: -Veà giaù trò soáng: + Xaùc ñònh giaù trò soáng phaûi phuø hôïp vôùi noäi dung kieán thöùc cuûa baøi hoïc. +Caùc giaù trò phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm taâm sinh lí cuûa hoïc sinh nhö: giaù trò yeâu thöông; toân troïng, trung thöïc.. - Veà giaùo duïc kó naêng soáng: -Giao tieáp: trình baøy suy nghó, yù töôûng, laéng nghe tích cöïc veà tình huoáng truyeän, hoaøn caûnh ñaùng thöông cuûa nhaân vaät trong caùc vaên baûn truyeän. - Suy nghó saùng taïo: phaân tích, bình luaän veà caùc tình tieát trong caâu chuyeän. - Töï nhaän thöùc: xaùc ñònh loái soáng nhaân aùi, yeâu thöông vaø chia seõ vôùi moïi ngöôøi xung quanh. *Caùc coâng vieäc cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh: Ñeå thöïc hieän toát caùc noäi dung loàng gheùp noùi treân, giaùo vieân caàn phaûi chuaån bò kó noäi dung töøng baøi, phaân tích töøng noäi dung ñeå löïa choïn, söû duïng caùc kó thuaät cho phuø hôïp. Trong chuyeân ñeà naøy, chuùng toâi söû duïng nhieàu phöông phaùp daïy hoïc nhöng chuû yeáu laø caùc phöông phaùp kó thuaät tích cöïc nhö sau: 2. Kó thuaät ñoäng naõo: Ñoäng naõo laø kó thuaät giuùp cho hoïc sinh trong thôøi gian ngaén naûy sinh ñöôïc nhieàu yù töôûng môùi meû, ñoäc ñaùo veà moät chuû ñeà. Caùc thaønh vieân ñöôïc coå vuõ tham gia moät caùch tích cöïc.Ñoäng naõo thöôøng ñöôïc duøng trong giai ñoaïn giôùi thieäu vaøo moät chuû ñeà. Caùc böôùc tieán haønh kó thuaät ñoäng naõo: -GV neâu caâu hoûi hoaëc vaán ñeà caàn ñöôïc tìm hieåu tröôùc caû lôùp. -Khích leä hoïc sinh phaùt bieåu, ñoùng goùp yù kieán caøng nhieàu caøng toát. -Lieät keâ taát caû nhöõng yù kieán leân baûng hoaëc giaáy to khoâng loaïi tröø moät yù kieán naøo, tröø tröôøng hôïp truøng laëp. -Phaân loaïi caùc yù kieán. -Laøm saùng toû nhöõng yù kieán chöa roõ raøng. -Toång hôïp yù kieán cuûa hoïc sinh vaø ruùt ra keát luaän. 2.Kó thuaät thaûo luaän nhoùm, trình baøy 1 phuùt: Laø kó thuaät taïo cô hoäi cho HS toång keát laïi kieán thöùc ñaõ hoïc. Caùc caâu traû lôøi HS ñöa ra giuùp cuûng coá quaù trình hoïc taäp cuûa caùc em vaø cho GV thaáy ñöôïc caùc em ñaõ caûm nhaän ñöôïc nhöõng giaù trò soáng vaø kó naêng soáng naøo ñöôïc giaùo duïc qua noäi dung baøi hoïc. Kó thuaät naøy coù theå tieán haønh nhö sau: -Cuoái tieát hoïc GV ñöa ra caâu hoûi lieân quan ñeán giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa vaên baûn. -HS suy nghó thaûo luaän nhoùm nhoû trong baøn vaø vieát ra giaáy. -Moãi HS trình baøy tröôùc lôùp trong thôøi gian 1 phuùt veà nhöõng ñieàu caùc em ñaõ ñöôïc hoïc trong baøi. 3. Vieát saùng taïo: phaàn luyeän taäp giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh vieát moät ñoaïn vaên caûm nghó veà nhaân vaät: caûm phuïc veà yù chí vöôït khoù, tình caûm gia ñình, noãi baát haïnh, loøng yeâu nöôùc, yeâu thieân nhieân V.Keát luaän: Nhö vaäy, vieäc vaän duïng caùc böôùc thöïc hieän loàng gheùp giaù trò soáng, kó naêng soáng cho hoïc sinh trong moân Ngöõ Vaên laø coù nhieàu öu theá. Coù khaû naêng taïo ñieàu kieän giuùp HS naâng cao naêng löïc lónh hoäi trong hoïc taäp, hình thaønh thaùi ñoä, haønh vi vaø KNS mang tính tích cöïc, giuùp hoïc sinh coù ñoäng löïc tìm hieåu cuõng nhö coù cô hoäi ñeå reøn luyeän caùc kó naêng öùng xöû mang laïi hieäu quaû giaùo duïc toát nhaát. Chaân thaønh caûm ôn BGH , toå chuyeân moân vaø caùc ñoàng nghieäp ñaõ giuùp toâi hoaøn thaønh chuyeân ñeà naøy.