Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Tiết 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

KIỂM TRA BÀI CŨ- Thế nào là NST giới tính?- Đặc điểm di truyền của gen nằm trên NST giới tính X và Y?ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNGLÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GENTIẾT 13TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDây khoai lang trồng ở môi trường ẩm ướtDây khoai lang trồng ở môi trường khô cằnGen và tính trạng có mối quan hệ như thế nào? Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường (bên trong và bên ngoài cơ thể) chi phốiGen ( ADN) mARN Prôtêin tính trạng Phiên mãdịch mãBiểu hiệnTIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGVD1: Giống Thỏ HimalayaTại sao các tế bào của cùng một cơ thể, có cùng một kiểu gen lại biểu hiện ra những kiểu hình khác nhau, ở các bộ phận cơ thể khác nhau?- Các tế bào ở đầu mút cơ thể, nhiệt độ thấp, tổng hợp được sắc tố melanin, lông đen.- Các tế bào ở vùng thân nhiệt cao, gen không biểu hiện, không tổng hợp được melanin, lông trắng.TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGTai, bàn chân, đuôi, mõm  lông đen Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnhKQ : Ở lưng lông mọc có màu đenTổng hợp Melanin  Lông đenKhông tổng hợp Melanin  Lông trắng KG KH MT TrongThí nghiệm chứng minhNhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp melanin như thế nào? VD1: Giống Thỏ HimalayaTIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGVD2: Hoa Cẩm Tú CầuCùng Kiểu gen nhưng màu sắc tùy thuộc vào pH của đất.Bệnh phêninkêtô niệuQuan sát hình, đọc SGK và trả lời câu hỏi:Nguyên nhân, cơ chế và hậu quả của bệnh phêninkêtô niệu?TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGVD3: Bệnh phêninkêtô niệu ở người* Do một gen lặn trên NST thường* Gây rối loạn chuyển hóa axit amin phêninalanin* Hậu quả: thiểu năng trí tuệ.* Phát hiện sớm + ăn kiêng giảm thức ăn có phêninalanin  phát triển bình thường.Từ các ví dụ trên, ta có thể kết luận về mối quan hệ giữa KG - môi trường - KH như thế nào?Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể.TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN1. Khái niệm mức phản ứngTIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GENMT-1MT-2. . .MT-3KH-3KH-nn MT. . .KH-1KH-2n KHMỨC PHẢN ỨNGKIỂU GEN - IMT-n1 KG- Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN1. Khái niệm mức phản ứngMức phản ứng của 2 kiểu gen khác nhau (a và b) của loài cỏ thi với độ cao so với mặt nước biển.030305014003050140030Độ cao so với mặt nước biển (m)Chiều cao cây (cm)50------50-----0Loài aLoài b  Giống lúa OMCS 2000 Chăm sóc tốt ( MT1)NS 6- 8 Tấn/ ha ( KH1 )Nhà ANS 4 -5 Tấn/ ha ( KH2 )Chăm sóc bình thường ( MT2 )Nhà BNS 2-3Tấn/ha (KH3 ) Chăm sóc kém ( MT3 )Nhà CTIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN1. Khái niệm mức phản ứng- Mức phản ứng do gen quy định. Trong cùng 1 kiểu gen mỗi gen có mức phản ứng riêng.- Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp- Di truyền được vì do kiểu gen quy định.- Thay đổi theo từng loại tính trạng.2. Đặc điểm:TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN1. Khái niệm mức phản ứng2. Đặc điểm:- Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau gọi là sự mềm dẻo về kiểu hình (thường biến).- Ý nghĩa: Giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường.Đặc điểm: * Chỉ liên quan đến kiểu hình mà không liên quan đến biến đổi kiểu gen * Không di truyền.3. Sự mềm dẻo về kiểu hình:TIẾT 13 – ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGII. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNGIII. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN1. Khái niệm mức phản ứng2. Đặc điểm:3. Sự mềm dẻo về kiểu hình: Giống → kĩ thuật → năng suất4. Ý nghĩa- Đẩy mạnh công tác giống: Chọn, cải tạo, lai giống.- Tăng cường các biện pháp kĩ thuật: Xử lí, chăm sóc, phòng trừ bệnh - Xác định đúng thời gian thu hoạch. CỦNG CỐ, LUYỆN TẬPCâu 2. Khi nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng “má lúm đồng tiền” có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?Câu 1. Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống lúa duy nhất (cho dù đó là giống lúa có năng suất cao) trên một diện tích rộng trong cùng một vụ? HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ - Trả lời các câu hỏi và làm bài tập cuối bài. - Làm các bài tập trong sách bài tập. - Đọc phần “em có biết” cuối bài học. - Đọc bài mới trước khi tới lớp.