Bài giảng Lịch sử Lớp 11 - Bài 8: Quan hệ quốc tế và cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)

LỊCH SỬ 11 Quan hệ quốc tế và cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914 - 1918 ) 29.11.20041/27/20211QUAN HỆ QUỐC TẾ VÀ CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT ( 1914 – 1918 ) I. Quan hệ quốc tế trước chiến tranh 1. Mâu thuẫn gay gắt giữa các nước Đế quốc 2. Hai khối quân sự đối lập 3. Bốn cuộc chiến tranh mở đầu  CTTG I II . Chiến tranh thế giới I ( 1914 – 1918 ) 1. Nguyên nhân a . Gián tiếp b . Trực tiếp 2. Diễn biến 3. Hậu quả 1/27/20212CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT Câu hỏi 1 : Nguyên nhân hình thành 2 khối quân sự ở châu Aâu ?1/27/20213 I. Quan hệ quốc tế trước chiến tranh 1. Mâu thuẫn gay gắt giữa các đế quốc :- Cuối thế kỷ XIX , hầu hết đất đai trên thế giới đã bị các cường quốc TB cướp đoạt hết - Do đó nảy sinh mâu thuẫn giữa các nước ĐQ đòi chia lại thế giới , hung hãn nhất là ĐQ Đức 2. Hai khối quân sự đối lập : *Các Đế quốc tập hợp thành 2 khối quân sự chống nhau , ráo riết chạy đuan vũ trang , tích cực chuẩn bị chiến tranh a. Khối Liên minh : ra đời năm 1882 gồm 3 nước Đức – Aùo – Ý ( sau Ý rút khỏi Liên minh ) 1/27/20214CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT : 2 KHỐI QUÂN SỰ LIÊN MINHHIỆP ƯỚCTRUNG LẬP ĐỨCÁO HUNGANHN G APHÁP1/27/20215 b. Khối Hiệp ước : ra đời năm 1907 gồm 3 nước Anh – Pháp – Nga 3. Bốn cuộc chiến tranh mở đầu dẫn đến CTTG I : a. 1898 chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha để giành Philippin – Cuba b. 1899 – 1902 chiến tranh Anh – Bô ơ , Anh chiếm đất đai của người Bô ơ để sát nhập vào Nam Phi c. 1900 Liên quân 8 nước Đế quốc tấn công Bắc kinh để uy hiếp Nghĩa hòa đoàn d. 1904 – 1905 chiến tranh Nga - Nhật1/27/20216Thanh đảoNam kinhThượng hảiSƠN ĐÔNGBẮC KINHSƠN TÂYLử thuậnThẩm dươngMẢN CHÂUNơi xuất phát của phong tràoPhạm vi từ 1899 -> 5.1900Hoạt động 5.1900 -> 3.1901Hướng các nước đế quốc Tiến quân đàn ápPhạm vi càn quét của quân xâm lượcBÁT QUỐC LIÊN QUÂN TẤN CÔNG BẮC KINH 1900 ĐÀN ÁP NGHĨA HÒA ĐOÀN1/27/20217Chiến tranh Nhật – Nga 1/27/20218 * Sau Hiệp ước Anh – Pháp 1904 , sự kình địch giữa các Đế quốc trở thành sự kình địch giữa 2 khối quân sự đối lập , tức 2 tập đoàn Tư bản lớn ở Châu Aâu , biểu hiện bởi hàng loạt các cuộc tranh chấp : Marốc , chiến tranh Thổ – Ý , chiến tranh ở bán đảo Ban căng..tất cả đưa đến CTTGI II. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI I ( 1914 – 1918 ) 1. Nguyên nhân : có 2 nguyên nhân a. Nguyên nhân gián tiếp : cả 2 khối Liên minh và Hiệp ước đều muốn tiêu diệt đối thủ của mình để làm bá chủ thế giới . Hung hãn nhất là Đế quốc Đức cầm đầu phe Liên minh và Anh cầm đầu phe Hiệp ước 1/27/20219Hoàng thân Áo –Hung bị ám sát Câu hỏi 2 : Nguyên nhân làm bùng nổ chiến tranh thế giới thứ nhất ?1/27/202110 b. Nguyên nhân trực tiếp : 28.6.1914 Hoàng thân nước Aùo bị ám sát tại biên giới Aùo – Xecbi ( phe Hiệp ước ủng hộ ) . Nhân cơ hội này , Aùo Hung đánh Xecbi 28.7.1914 làm cho chiến tranh bùng nổ 2. Diễn biến ( sơ lược ) a. 1.8.1914 : Đức tuyên chiến với Nga 3.8.1914 : Đức tuyên chiến với Pháp 4.8.1914 : Anh tuyên chiến với Đức b. Về sau Liên minh có thêm Thổ ( 10.1914 ) – Hiệp ước có thêm Nhật (8.1914) , Ý ( 5.1915), Ru-mani ( 8.1916 ) , Mỹ ( 4.1917 ) và 1 số nước khác , lôi kéo 1 tỉ 5 dân tham gia ,38 nước tham chiến 1/27/202111Chiến trường mặt trận phía Tây Câu hỏi 2 : Diễn biến của chiến tranh thế giới thứ nhất ?1/27/202112CTTG I : Vũ khí và phương tiện chiến tranh 1/27/202113CTTG I : Chiến trường1/27/202114CTTG I – 1914 – Mặt trận phía TâyĐ Ứ CÁOHUNG BỈANH PHÁPPA RI1/27/202115Qua 3 châu : Aâu , Á , Phi – nhưng vận mệnh chiến tranh quyết định ở chiến trường châu Aâu . c. Các giai đoạn của chiến tranh : có 2 giai đoạn chính - Giai đoạn I : 1914 – 1916 Khởi đầu : Đức tuyên chiến với Nga , nhưng bất ngờ tràn qua Bỉ , ào ạt tấn công Pháp , uy hiếp Pa ri , Pháp lâm nguy . Lúc này để cứu nguy cho Pháp , Nga tấn công Đông Phổ , buộc Đức phải rút quân về , Pa ri được cứu nguy . Nhờ đó Anh , Pháp chuyển sang phản công , làm cho kế hoạch chớp nhoáng của Đức thất bại .Cuối năm 1914 : mặt trận phía Tây tạm lắng , 1/27/202116CTTG I – 1914 – Mặt trận phía TâyĐ Ứ CÁOHUNG BỈANH PHÁPPA RI1/27/202117quân 2 bên rút xuống chiến hào ( từ Bắc Hải đến biên giới Thụy sĩ ) Kết quả : Đức chiếm Bỉ và 10 quận Đông Bắc Pháp .. Năm 1915 Đức , Aùo , Hung mở mặt trận phía Đông tấn công Nga , nhưng quân Nga tấn công mạnh mẽ làm Đức thất bại .. Cuối 1915 : Quân 2 bên cầm cự trên 1 chiến tuyến dài 1.200 km ( từ sông Đơ niep đến vịnh Riga ) . Năm 1916 : Đức tấn công mạnh ở phía Tây , uy hiếp chiến lũy Vec đoong ( 2.1916 ) thì quân Nga đánh tan quân Aùo Hung ( 6.1916 ) buộc Đức phải1/27/202118CTTG I – 1915MT phía ĐôngN G A1/27/202119CTTG I – 1916–Mặt trận phía Tây –Trận VecđoongĐ Ứ CPHÁPVECĐOONG1/27/202120rút quân về phía Đông , nên quân Pháp vùng lên chiến thắng ở Vec đoong ( 12.1916 ). Kết quả : Đức thất bại , cả 2 bên chết 950.000 quân Cuối 1916 : Đức , Aùo , Hung chuyển sang phòng ngự ở 2 mặt trận Đông , Tây . - Giai đoạn II : 1917 – 1918 4.1917 : Mỹ mới nhảy vào vòng chiến đứng về phe Hiệp ước để chia phần sau chiến tranh .. Năm 1917 : mặt trận chủ yếu là Tây Aâu . Trong khi đó , mặt trận phía Đông , quân Nga thất bại liên tiếp nên ngày 7.11.1917 CMXHCN do Lênin và Đảng Bônsêvich lãnh đạo thành công ở Nga ,1/27/202121CÁCH MẠNG THÁNG 10 NGA THẮNG LỢI 7.11.19171/27/202122CTTG I : NĂM 1917MỸ NHẢY VÀO VÒNG CHIẾNNGA RÚT KHỎI CUỘC CHIẾN 1/27/202123tức thì Nhà nước Nga Xô Viết ký hòa ước Bret Litôp ( 3.3.1918 ) với Đức , để rút quân Nga ra khỏi cuộc chiến tranh . Do đó Đức liền đánh phản công lớn ở mặt trận Tây Aâu trước khi quân Mỹ đến giúp Pháp , nhưng thất bại .. 7.1918 : Anh , Pháp bắt đầu phản công . 9.1918 : Anh , Pháp , Mỹ tổng tấn công làm cho Aùo Hung đầu hàng trước . 11.11.1918 : Chính phủ mới ở Đức đầu hàng không điều kiện phe Hiệp ước .Như vậy , chiến tranh kết thúc với sự thảm bại hoàn toàn của phe Liên minh Đức – Aùo – Hung .1/27/202124Đức đầu hàng 1/27/202125Hòa ước Vecxai Câu hỏi 4 : Hậu quả của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất ?1/27/202126 3. Hậu quả : a. 28.6.1919 : Hòa ước Vec xai được ký kết với các nước bại trận , chịu nhiều điều khoản nặng . Các Đế quốc thắng trận thu nhiều lợi lớn , trong khi đó chiến tranh gieo tai họa thảm khốc cho nhân loại với 10 triệu người chết , 20 triệu người bị thương , chiến phí 85 tỉ đô la b. Trong quá trình chiến tranh , phong trào CM của gc công nhân và nhân dân các nước thuộc địa , phụ thuộc không ngưng phát triển nổi bật là CMT 10 Nga .Kết luận : CMT10 Nga và CTTGI kết thúc đã chấm dứt LSTGCĐ và mở ra 1 kỷ nguyên mới trong lịch sử loài người , đó là thời kỳ LSTGHĐ ./.1/27/202127Củng cố : Diễn biến và kết quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914 – 1918 ) ? Giai đoạn 1 : 1914 – 1916 Giai đoạn 2 : 1917 – 1918 1914 1915 1916 1917 19181/27/202128LỊCH SỬ 11 Quan hệ quốc tế và cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914 - 1918 ) 29.11.20041/27/202129