Một số vấn đề chung về kỹ năng sống và giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông

I.QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Kỹ năng sống là gì? Có các kỹ năng sống cụ thể nào? I.QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Theo (WHO): Là khả năng để có hành vi thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hằng ngày I.QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Theo (UNICEF): Là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kỹ năng I.QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Theo (UNESCO): KNS gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: 1. Học để biết, gồm các kỹ năng tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết các vấn đề, nhận thức được hậu quả... 2. Học làm người, gồm các kỹ năng ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin. I.QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Theo (UNESCO): KNS gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: 3. Học để sống với người khác, gồm kỹ năng giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm theo nhóm, thể hiện sự cảm thông. 4. Học để làm, gồm kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như: kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm... II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Có nhiều cách phân loại Theo UNESCO, WHO và UNICEF KNS gồm: +Kỹ năng giải quyết vấn đề +Kỹ năng suy nghĩ/ tư duy phê phán +Kỹ năng giao tiếp có hiệu quả +Kỹ năng ra quyết định II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Có nhiều cách phân loại Theo UNESCO,WHO và UNICEF KNS gồm: +Kỹ năng tư duy sáng tạo +Kỹ năng giao tiếp ứng xử cá nhân +Kỹ năng tự nhận thức/ tự trọng và tự tin của bản thân, xác định giá trị +Kỹ năng thể hiện sự cảm thông +Kỹ năng ứng phó với căng thẳng và cảm xúc II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Trong giáo dục Vương quốc Anh KNS được chia thành 6 nhóm chính là: +Hợp tác nhóm +Tự quản +Tham gia hiệu quả +Suy nghĩ/tư duy bình luận, phê phán +Suy nghĩ sáng tạo +Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Trong giáo dục của Việt Nam những năm vừa qua bao gồm các nhóm sau: +Nhóm các kỹ năng nhận biết và sống với chính mình, bao gồm: tự nhận thức, xác định giá trị, ứng phó với căng thẳng, tìm kiếm sự hỗ trợ, tự trọng, tự tin... II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Trong giáo dục của nước ta những năm vừa qua bao gồm các nhóm sau: +Nhóm kỹ năng nhận biết và sống với người khác, bao gồm: giao tiếp có hiệu quả, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, từ chối, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác... II.PHÂN LOẠI KỸ NĂNG Trong giáo dục của nước ta những năm vừa qua bao gồm các nhóm sau: +Nhóm các kỹ năng ra quyết định một cách có hiệu quả, bao gồm: tìm kiếm và xử lý thông tin, tư duy phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề... III.TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG KNS thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội. GD KNS là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ GD KNS nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông GD KNS là xu thế chung của nhiều nước trên thế giới IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG Mục tiêu GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông Trang bị cho HS những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực, loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hằng ngày. IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG Mục tiêu GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông Tạo cơ hội thuận lợi cho HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển hài hòa về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 2. Nguyên tắc GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông Có 5 nguyên tắc +Tương tác +Trải nghiệm +Tiến trình +Thay đổi hành vi +Thời gian-môi trương GD IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 3. Nội dung GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông Có 21 kỹ năng cơ bản và cần thiết cần GD cho HS trong nhà trường phổ thông 3.1 Kỹ năng tự nhận thức 3.2 Kỹ năng xác định giá trị 3.3 Kỹ năng kiểm soát cảm xúc 3.4 Kỹ năng ứng phó với căng thẳng IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 3. Nội dung GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông 3.5 Kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ 3.6 Kỹ năng thể hiện sự tự tin 3.7 Kỹ năng giao tiếp 3.8 Kỹ năng lắng nghe tích cực 3.9 Kỹ năng thể hiện sự cảm thông 3.10 Kỹ năng thương lượng IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 3. Nội dung GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông 3.11 Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn 3.12 Kỹ năng hợp tác 3.13 Kỹ năng tư duy phê phán 3.14 Kỹ năng tư duy sáng tạo 3.15 Kỹ năng ra quyết định 3.16 Kỹ năng giải quyết vấn đề IV.ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 3. Nội dung GD KNS cho HS trong nhà trường phổ thông 3.17 Kỹ năng kiên định 3.18 Kỹ năng đảm nhận trách nhiệm 3.19 Kỹ năng đặt mục tiêu 3.20 Kỹ năng quản lý thời gian 3.21 Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 4. Cách tiếp cận và PP GDKNS cho HS trong nhà trường phổ thông 4.1 Cách tiếp cận 4.2 Phương pháp dạy học là gì? 4.3 Một số phương pháp dạy học tích cực 4.4 Một số kỹ thuật đạy học tích cực IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 4. Cách tiếp cận và PP GDKNS cho HS trong nhà trường phổ thông 4.4 Một số kỹ thuật đạy học tích cực 4.4.1 Kỹ thuật chia nhóm 4.4.2 Kỹ thuật giao nhiệm vụ 4.4.3 Kỹ thuật đặt câu hỏi 4.4.4 Kỹ thuật “Khăn trải bàn” 4.4.5 Kỹ thuật “Phòng tranh” 4.4.6 Kỹ thuật “Công đoạn” IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 4. Cách tiếp cận và PP GDKNS cho HS trong nhà trường phổ thông 4.4 Một số kỹ thuật đạy học tích cực 4.4.7 Kỹ thuật các “Mảnh ghép” 4.4.8 Kỹ thuật động não 4.4.9 Kỹ thuật “Trình bày 1 phút” 4.4.10 Kỹ thuật “Chúng em biết ba” 4.4.11 Kỹ thuật “Hỏi và trả lời” 4.4.12 Kỹ thuật “Hỏi chuyên gia” IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 4. Cách tiếp cận và PP GDKNS cho HS trong nhà trường phổ thông 4.4 Một số kỹ thuật đạy học tích cực 4.4.13 Kỹ thuật “Bản đồ tư duy” 4.4.14 Kỹ thuật “Hoàn thành một nhiệm vụ” 4.4.15 Kỹ thuật “Viết tích cực” 4.4.16 Kỹ thuật “Đọc tích cực” IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 4. Cách tiếp cận và PP GDKNS cho HS trong nhà trường phổ thông 4.4 Một số kỹ thuật đạy học tích cực 4.4.17 Kỹ thuật “Nói cách khác” 4.4.18 Phân tích phim 4.4.19 Tóm tắc tài liệu theo nhóm IV. ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG 5. Các bước thực hiện bài giáo dục kỹ năng 5.1 Khám phá 5.2 Kết nối 5.3 Thực hành/luyện tập 5.4 Vận dụng Tổng thống Mỹ Barack ...............Obama được coi là một tấm ...............gương sáng trong vai trò của ...............một diễn giả với kỹ năng giao ...............tiếp có sức thuyết phục. Với ...............khả năng dùng ngôn ngữ của ...............mình Obama không chỉ giúp ...............cho người ta nhìn thấy được ...............tranh toàn cảnh mà còn giúp họ cảm nhận được chiều sâu của nó và đó chính là bệ phóng tuyệt vời cho một chính khách như ông trên chính trường. Kể từ khi ông trúng cử, thế giới có thể nhìn cận cảnh hơn các phong cách giao tiếp đa dạng mà Obama đã tận dụng. Giao tiếp và diễn thuyết là những kỹ năng đáng được học hỏi từ tổng thống đương nhiệm của nước Mỹ.  KỸ NĂNG GIAO TIẾP KỸ NĂNG TỰ ỨNG PHÓ Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã tổ chức toạ đàm giữa phụ nữ cơ sở và các nhà hoạch định chính sách vấn đề giới với thiên tai và biến đổi khí hậu, nhằm nâng cao khả năng ứng phó của phụ nữ trước thiên tai. KỸ NĂNG TỰ ỨNG PHÓ Có lẽ chúng ta cũng biết một ai đó xung quanh có khả năng kiểm soát được cảm xúc của họ. Họ có vẻ như không bao giờ stress, luôn điềm đạm, tự tin…; họ có khả năng nhìn ra được vấn đề và bình tĩnh tìm giải pháp; họ quyết đoán và biết khi nào thì trực giác của họ đúng. Kỹ năng kiểm soát cảm xúc VÌ SAO BẠN KHÔNG TÌM SỰ HỖ TRỢ? Vì tôi có thể tự mình xử lý được. Tôi mà nhờ người ta việc này thì người ta sẽ đánh giá tôi kém cỏi Lâu quá rồi không liên lạc với họ, giờ mà gọi để nhờ vả thì ngại lắm. Người ta sẽ đánh giá tôi không tốt. Thôi, lần trước tôi nhờ người ta có giúp tôi đâu. Lần này chắc cũng vậy. CÂU TRẢ LỜI THẬT RA LÀ: CÁI TÔI KỸ NĂNG TÌM KIẾM SỰ HỖ TRỢ Học cách thông cảm là cách tốt nhất để trở thành một người dễ mến, sâu sắc, lôi cuốn và hạnh phúc hơn. Để thông cảm với một ai là việc không hề khó, chỉ cần sẵn lòng đặt mình vào đỉa vị của người đó. Vậy cảm thông là gì? Và làm thế nào để có thể học cách cảm thông?   KỸ NĂNG THỂ HIÊN SỰ CẢM THÔNG Cảm thông có nghĩa là đặt mình vào vị trí của người khác, nhận biết và hiểu được cảm xúc của người đó. Đó không có nghĩa là cảm thấy thương hại họ, nói những lời đãi bôi giả dối, mà là nhận biết và hiểu được cảm nhận của họ, những gì họ đã phải trải qua, cả niềm vui và đau khổ… Cảm thông, nghĩa là: Bạn không thể tỏ ra thờ ơ hay ích kỹ được.   KỸ NĂNG THỂ HIÊN SỰ CẢM THÔNG Kỹ năng thương lượng thường không được đào tạo chính thức, cho dù chúng ta sử dụng những kỹ năng này hàng ngày. Những kỹ năng này rất cần thiết cả trong cuộc sống cá nhân và trong nghề nghiệp. Dù chúng ta điều hành một công ty lớn hay nhỏ, thì chúng ta phải truyền đạt và thuyết phục một cách hiệu quả. KỸ NĂNG THƯƠNG LƯỢNG Vậy thương lượng là gì? Thương lượng có thể được giải thích một cách đơn giản là "làm việc với người khác để giành được một kết quả có lợi". May mắn là, đây là một kỹ năng thực hành có thể học được. Nó không phải là một đặc điểm di truyền hay bẩm sinh. Vì thế, cho dù chúng ta đang ở độ tuổi nào, và ở vị trí nào, nếu chúng ta phát triển thái độ về cách thương lượng, chú ý mài sắc kỹ năng này, cuộc sống của chúng ta sẽ diễn ra êm ả. KỸ NĂNG THƯƠNG LƯỢNG