Tuần 23 Khoa học (Tiết 45) Ánh sáng

Tuần 23 Khoa học (Tiết 45) ÁNH SÁNG I. MỤC TIÊU Giúp HS: Phân biệt được các vật tự phát sáng và các vật dược chiếu sáng Làm thí nghiệm để xác định được các vật cho ánh sáng truyền qua và các vật không cho ánh sáng truyền qua. Nêu ví dụ hoặc tự làm thí nghiệm để chứng tỏ mắt chỉ nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó đi tới mắt. II. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC HS chuẩn bị theo nhóm: hộp cát-tông kín, đèn pin, tấm kính, nhựa trong, tấm kính mờ, tấm gỗ, bìa cát-tông. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC CHỦ YẾU Hoạt động dạy Hoạt động học HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG *Kiểm tra bài cũ: -Gọi 2 HS lên bảng yêu cầu trả lời câu hỏi về nội dung bài trước. -Nhận xét câu trả lời và cho điểm HS -GV hỏi: +Khi trời tối, muốn nhìn thấy vật gì ta phải làm thế nào? -GV giới thiệu bài: Ánh sáng rất quan trọng đối với cuộc sống của mọi sinh vật. Muốn nhìn thấy vật ta cần phải có ánh sáng, nhưng có những vật không cần có ánh sáng mà ta vẫn nhìn thấy chúng. Đó là những vật tự phát sáng.Tại sao trong đêm tối, ta vẫn nhìn thấy mắt mèo? Các em cùng học bài để biết. -2 HS lên bảng lần lượt trả lời câu hỏi sau: +Tiếng ồn có tác hại gì đối với con người? +Hãy nêu những biện pháp để phòng chống ô nhiễm tiếng ồn -HS trả lời: +Khi trời tối, muốn nhìn thấy vật ta phải chiếu sáng vật. +Có những vật không cần có ánh sáng ta cũng nhìn thấy: mắt mèo. -Lắng nghe Hoạt động 1 VẬT TỰ PHÁT SÁNG VÀ VẬT ĐƯỢC PHÁT SÁNG -Tổ chức cho HS thảo luận cặp đôi -Yêu cầu: Quan sát hình minh họa 1, 2 trang 90, SGK, trao đổi và viết tên những vật tự phát sáng và những vật được chiếu sáng. -Gọi HS trình bày, các HS khác bổ sung nếu có ý kiến khác. -Nhận xét, kết luận: Ban ngày vật tự phát sáng duy nhất là mặt trời, còn tất cả mọi vật khác được Mặt trời chiếu sáng. Ánh sáng từ Mặt trời chiếu lên tất cả mọi vật nên ta dễ dàng nhìn thấy chúng. Vào ban đêm, vật tự phát sáng là ngon đèn điện khi có dòng điện chạy qua. Còn Mặt trăng cũng là vật được chiếu sáng là do được Mặt trời chiếu sáng. Mọi vật mà chúng ta nhìn thấy ban đêm là do được đèn chiếu sáng hoặc do ánh sáng phản chiếu từ mặt trăng chiếu sáng -2 HS ngồi cùng bàn quan sát hình minh họa, trao đổi và viết ra giấy kết quả làm việc tốt là: *Hình 1: Ban ngày. +Vật tự phát sáng: Mặt trời +Vật được chiếu sáng: bàn ghế, gương, quần áo, sách vở, đồ dùng… *Hình 2: Ban đêm +Vật tự phát sáng: ngọn đèn điện, con đom đóm. +Vật được chiếu sáng: mặt trăng, gương, bàn ghế, tủ,… -Lắng nghe Hoạt động 2 ÁNH SÁNG TRUYỀN THEO ĐƯỜNG THẲNG -Hỏi: +Nhờ đâu ta có thể nhìn thấy vật? +Vậy theo em, ánh sáng truyền theo đường thẳng hay đường cong? -GV nêu: Để biết ánh sáng truyền theo đường thẳng hay đường cong, chúng ta cùng làm thí nghiệm. *Thí nghiệm 1: -GV phổ biến thí nghiệm: Đứng ở giữa lớp và chiếu đèn pin, theo em ánh sáng của đèn pin sẽ đi đến những đâu? -GV tiến hành thí nghiệm: Lần lượt chiếu đèn vào 4 góc của lớp học (GV chú ý vặn cho ánh sáng đèn pin tụ lại càng nhỏ càng tốt) -GV hỏi: Khi cô chiếu đèn pin thì ánh sáng của đèn đi được đén đâu? -GV hỏi tiếp: Như vậy ánh sáng đi theo đường thẳng hay theo đường cong? *Thí nghiệm 2 -GV yêu cầu HS đọc thí nghiệm 2 trang 90 SGK. -GV hỏi: Hãy dự đoán xem ánh sáng qua khe có hình gì? -GV yêu cầu HS làm thí nghiệm. -GV gọi HS trình bày kết quả. -Hỏi: Qua thí nghiệm trên em rút ra được kết luận gì về đường truyền của ánh sáng? -GV nhắc lại kết luận: Ánh sáng truyền theo đường thẳng -HS trả lời: +Ta có thể nhìn thấy vật là do vật đó tự phát sáng hoặc có ánh sáng chiếu vào vật đó. +Ánh sáng truyền theo đường thẳng. -HS nghe GV phổ biến thí nghiệm và dự đoán kết quả. -HS quan sát. -Trả lời: Ánh sáng đến được điểm dọi đèn vào. -Trả lời: Ánh sáng đi theo đường thẳng. -HS đọc trước lớp, cả lớp đọc thầm. -Một số HS trả lời theo suy nghĩ của từng em. -HS làm thí nghiệm theo nhóm. -Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm. -Ánh sáng truyền theo đường thẳng Hoạt động 3 VẬT CHO ÁNH SÁNG TRUYỀN QUA VÀ VẬT KHÔNG CHO ÁNH SÁNG TRUYỀN QUA -Tổ chức cho HS làm thí nghiệm theo nhóm, mỗi nhóm gồm 4 HS. -Hướng dẫn: Lần lượt đặt ở khoảng giữa đèn và mắt 1 tấm bìa, một tấm kính thủy tinh, một quyển vở, 1 thước mêka, chiếc hộp sắt,… sau đó bật đèn pin. Hãy cho biết với những đồ vật nào ta có thể nhìn thấy ánh sáng của đèn? -GV đi hướng dẫn các nhóm gặp khó khăn. -Gọi đại diện nhóm HS trình bày, yêu cầu các nhóm khác bổ sung ý kiến. -Nhận xét kết quả thí nghiệm của HS. -GV hỏi: Ứng dụng liên quan đến các vật cho ánh sáng truyền qua và những vật không cho ánh sáng truyền qua người ta đã làm gì? -Kết luận: Ánh sáng truyền theo đường thẳng và có thể truyền qua các lớp không khí, nước, thủy tinh, nhựa trong. Ánh sáng không thể truyền qua các vật cản sáng như: tấm bìa, tấm gỗ, quyển sách, chiếc hộp sắt hay hòn gạch,… Ứng dụng tính chất này người ta đã chế tạo ra các loại kính vừa che bụi mà vẫn có thể nhìn được, hay chúng ta có thể nhìn thấy ca bơi, ốc bò dưới nước,… -4 HS ngồi 2 bàn trên dưới tạo thành một nhóm. -Làm theo hướng dẫn của GV. 1 HS ghi tên vật vào 2 cột. Kết quả: Vật cho ánh sáng truyền qua Vật không cho ánh sáng truyền quá -Thước kẻ bằng nhựa trong, tấm kính thủy tinh. -Tấm bìa, hộp sắt, quyển vở. -Trình bày kết quả thí nghiệm. -Lắng nghe -HS trả lời: Ứng dụng sự liên quan, người ta đã làm các loại cửa bằng kính trong, kính mờ hay làm cửa gỗ. -Lắng nghe Hoạt động 4 MẮT NHÌN THẤY VẬT KHI NÀO? -GV hỏi: Mắt ta nhìn thấy vật khi nào? -Gọi 1 HS đọc thí nghiệm 3 trang 91, yêu cầu HS suy nghĩ và dự đoán xem kết quả thí nghiệm như thế nào? -Gọi HS trình bày dự đoán của mình. -Yêu cầu 4 HS lên bảng làm thí nghiệm. GV trực tiếp bật và tắt dèn, sau đó yêu cầu HS trình bày với cả lớp kết quả thí nghiệm. -GV hỏi: Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi nào? -GV kết luận: Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt. Chẳng hạn khi đặt vật trong hộp kín, và bật đèn thì vật đó vẫn được chiếu sáng, nhưng ánh sáng từ vật đó truyền đến mắt lại bị cản bởi cuốn vở nên mắt không nhìn thấy vật trong hộp. Ngoài ra, để nhìn thấy vật cũng cần phải có điều kiện về kích thước của vật và khoảng cách từ vật tới mắt. Nếu vật quá bé mà lại để quá xa tầm nhìn thì bằng mắt thường chúng ta không nhìn thấy được. -Mắt ta nhìn thấy vật khi: +Vật đó tự phát sáng +Có ánh sáng chiếu vào vật. +Không có vật gì che mắt ta. +Vật đó ở gần mắt… -1 HS đọc thành tiếng, cả lớp suy nghĩ. -2 HS trình bày. -2 HS tiến hành làm thí nghiệm và trả lời các câu hỏi theo kết quả thí nghiệm. +Khi đèn trong hộp chưa sáng, ta không nhìn thấy vật. +Khi đèn sáng, ta nhìn thấy vật. +Chắn mắt bằng một cuốn vở, ta không nhìn thấy vật nữa. +Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt. -Lắng nghe HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC -Hỏi: +Ánh sáng truyền qua các vật như thế nào? +Khi nào mắt ta nhìn thấy vật? -Nhận xét câu trả lời của HS, khen những HS hiểu bài, thuộc bài ngay tại lớp. -Nhận xét tiết học -Dặn HS về nhà học bài và chuẩn bị bài sau, mỗi HS mang đến lớp một đồ chơi.