Tài liệu ôn thi tốt nghiệp môn địa lí

vệ tinh quan trọng với quy mô lớn như: Biên Hoà, Vũng Tàu ... - Lao ñộng có trình ñộ chuyên môn, tay nghề cao, năng ñộng thích ứng nhanh với cơ chế thị trường. - Dự án ñầu tư nước ngoài sớm nhất và lớn nhất cả nước. ðề thi tốt nghiệp năm 2003 Môn thi: ðịa lý Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao ñề I. Phần bắt buộc (5 ñiểm) Câu 1 (3,5 ñiểm) Cho bảng số liệu sau ñây: Bình quân sản lượng lúa theo ñầu người ở ñồng bằng sông Hồng và ñồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 1985-2000 (ñơn vị: kg/người). TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 93 Vùng 1985 1990 19965 2000 ðồng bằng sông Hồng 223 260 321 387 ðồng bằng sông Cửu Long 503 694 760 1.020 a) Vẽ biểu ñồ hình cột so sánh bình quân sản lượng lúa theo ñầu người của ñồng bằng sông Hồng và ñồng bằng sông Cửu Long trong thời kỳ 1985-2000. b) Nhận xét bình quân sản lượng lúa theo ñầu người của hai vùng trong thời kỳ kể trên. c) Giải thích vì sao bình quân sản lượng lúa theo ñầu người ở ñồng bằng sông Cửu Long luôn cao hơn so với ñồng bằng sông Hồng. Câu 2 (1,5 ñiểm) Cho bảng số liệu sau ñây: Dân số nước ta phân theo nhóm tuổi năm 1979 và năm 1999 (ñơn vị: %) Chia ra Năm Tổng số 0-14 tuổi 15-59 tuổi 60 tuổi trở lên 1979 100 42,5 50,4 7,1 1999 100 33,5 58,4 8,1 Nhận xét sự thay ñổi cơ cấu dân số nước ta trong thời kỳ 1979-1999. Giải thích nguyên nhân sự thay ñổi ñó. II. Phần tự chọn (5 ñiểm). Thí sinh chọn một trong hai ñề sau: ðề 1: Dựa vào Atlat ðịa lý Việt Nam phần công nghiệp chung và những kiến thức ñã học, hãy trình bày: a) (2,5 ñiểm). Sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp ở vùng ñồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận: - Mức ñộ tập trung công nghiệp. TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 94 - Kể tên các trung tâm công nghiệp ở ñồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận. - Từ Hà Nội công nghiệp tỏa ñi theo những hướng nào ? Các ngành chuyên môn hóa chủ yếu của từng trung tâm công nghiệp, cụm công nghiệp. b) (2,5 ñiểm). Những nhân tố nào ảnh hưởng ñến sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp ở ñồng bằng sông Hồng? ðề 2 Câu 1 (4 ñiểm) Trình bày thế mạnh và khó khăn trong việc khai thác, chế biến khoáng sản và thủy ñiện ở vùng trung du và miền núi phía Bắc nước ta. Câu 2 (1 ñiểm) Việc phát huy các thế mạnh ở vùng trung du và miền núi phía Bắc có ý nghĩa kinh tế, chính trị, xã hội và quốc phòng như thế nào ? (Thí sinh ñược mang Atlat ðịa lý Việt Nam vào phòng thi) Bài giải môn ðịa lý I. Phần Bắt Buộc: Câu 1: Nhận xét: - Nhìn chung bình quân sản lượng lúa theo ñầu người ở ñồng bằng sông Hồng và ñồng bằng sông Cửu Long luôn tăng trong thời kỳ 1985 - 2000. - Ở ñồng bằng sông Hồng: từ 1985 ñến năm 2000, bình quân sản lượng lúa theo ñầu người tăng 164 kg và tăng 1,69 lần. - Ở ñồng bằng sông Cửu Long: từ năm 1985 ñến năm 2000, bình quân sản lượng lúa theo ñầu người tăng 517kg và tăng 2,03 lần. Như vậy, bình quân sản lượng lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long tăng nhanh hơn bình quân sản lượng theo ñầu người ở ñồng bằng sông Hồng. - Bình quân sản lượng lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long luôn cao hơn bình quân sản lượng lúa theo ñầu người ở ñồng bằng sông Hồng. Giải thích: Bình quân sản lượng lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long luôn cao hơn so với ñồng bằng sông Hồng vì: - Diện tích gieo trồng lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long (gần 4 triệu ha) lớn hơn diện tích gieo trồng lúa ở ñồng bằng sông Hồng (1 triệu ha) - Năm 1999. TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 95 - Sản lượng lúa ở ñồng bằng sông Cửu Long lớn hơn sản lượng lúa ở ñồng bằng sông Hồng (16,3 triệu tấn; 6,1 triệu tấn - năm 1999). - Mật ñộ dân số ở ñồng bằng sông Hồng (1.180 người / km2) lớn hơn mật ñộ dân số ở ñồng bằng sông Cửu Long (406 người/km2) (năm 1999) Câu 2: - Nhìn chung cơ cấu dân số nước ta phân theo nhóm tuổi năm 1979 và 1999 không ñều và thay ñổi qua 2 năm. Nhóm tuổi 15-59 luôn chiếm tỷ lệ cao, kế ñó là nhóm tuổi 0-14 và chiếm tỷ lệ nhỏ nhất là nhóm tuổi từ 60 tuổi trở lên. - Sự thay ñổi cơ cấu dân số theo nhóm tuổi từ năm 1979 ñến 1999: + Nhóm tuổi 0-14: tỷ lệ từ 42,5% còn 33,5% giảm 9%. + Nhóm tuổi 15-59: tỷ lệ từ 50,4% tăng lên 58,4% tăng 8%. + Nhóm tuổi từ 60 trở lên: tỷ lệ từ 7,1% tăng lên 8,1% tăng 1%. - Giải thích: * Nhóm tuổi 0-14: tỷ lệ giảm do kết quả của việc thực hiện kế hoạch hóa gia ñình, giảm tỷ lệ gia tăng dân số. * Nhóm tuổi 15-59: tỷ lệ tăng vì từ 1979 ñến 1999 lớp tuổi 0-14 ñã chuyển sang lớp tuổi 15-59. * Nhóm tuổi từ 60 tuổi trở lên tỷ lệ tăng vì cuộc sống ngày càng ñược nâng cao, y tế phát triển, tuổi thọ trung bình của nhân dân ta tăng nên tỷ lệ người lớn tuổi cao. Kết cấu dân số theo ñộ tuổi qua 2 năm trên thì dân số nước ta là dân số trẻ nhưng ngày càng già ñi. II. Phần Tự Chọn: ðề 1: a) Sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp ở vùng ñồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận - Mức ñộ tập trung công nghiệp: ñồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận có mức ñộ tập trung công nghiệp theo lãnh thổ vào loại cao nhất trong cả nước - Tên các trung tâm công nghiệp ở ñồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận (Atlat ñịa lý Việt Nam, trang 13) Quy mô TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 96 Lớn Trung bình Nhỏ Hà Nội Hạ Long Thái Nguyên Hải Phòng Việt Trì Nam ðịnh - Từ Hà Nội, công nghiệp tỏa ñi theo các hướng với các ngành chuyên môn hóa chủ yếu của từng trung tâm công nghiệp, cụm công nghiệp. + Hải Phòng - Thành phố Hạ Long - Cẩm Phả: Cơ khí, khai thác than. + ðáp Cầu - Bắc Giang: Vật liệu xây dựng, phân hóa học. + ðông Anh - Thái Nguyên: Cơ khí, luyện kim. + Việt Trì - Lâm Thao - Phú Thọ: Hóa chất, giấy. + Hà ðông - Hòa Bình: Thủy ñiện. + Nam ðịnh - Ninh Bình - Thanh Hóa: Dệt, ñiện, xi măng. b) Những nhân tố ảnh hưởng ñến sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp ở ñồng bằng sông Hồng: Sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp ở ñồng bằng sông Hồng là kết quả tác ñộng của nhiều nhân tố: tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao ñộng có tay nghề, kết cấu hạ tầng và vị trí ñịa lý tương ñối thuận lợi. - Tài nguyên thiên nhiên: than nâu, khí ñốt, có nguồn nguyên liệu nông sản tại chỗ, tài nguyên biển phong phú (vịnh Bắc Bộ). - ðồng bằng sông Hồng là nơi có dân cư ñông, nguồn lao ñộng dồi dào và phần lớn lao ñộng có trình ñộ chuyên môn, kỹ thuật (Hà Nội là thủ ñô, là trung tâm văn hóa, giáo dục lớn, có nhiều trường cao ñẳng, ñại học). - Kết cấu hạ tầng của vùng phát triển khá cao với Hà Nội là ñầu mối giao thông vận tải lớn với nhiều tuyến ñường ôtô, ñường sắt quan trọng ñi qua vùng, có cảng Hải Phòng, sân bay quốc tế Nội Bài. - Vị trí ñịa lý của vùng thuận lợi. + Giáp với Trung du và miền núi phía Bắc: giàu tài nguyên khoáng sản, nguồn thủy năng lớn. + Giáp Bắc Trung Bộ là vùng có cơ cấu ngành kinh tế ña dạng. TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 97 + Giáp vịnh Bắc Bộ: có tài nguyên biển phong phú. ðề 2: Câu 1: Thế mạnh và khó khăn trong việc khai thác, chế biến khoáng sản và thủy ñiện ở vùng trung du và miền múi phía Bắc nước ta. 1- Khai thác và chế biến khoáng sản: a) Thế mạnh: + Trung du và miền núi phía Bắc là vùng có khoáng sản phong phú, ña dạng nước ta. * Vùng ðông Bắc: - Khoáng sản năng lượng: than ñá. Các mỏ than tập trung chủ yếu ở khu ðông Bắc (Quảng Ninh, Na Dương, Thái Nguyên). Vùng than Quảng Ninh (trữ lượng thăm dò 3 tỉ tấn, chủ yếu là than antraxit) là vùng than lớn bậc nhất và chất lượng tốt nhất ðông Nam Á. Năm 1998, sản lượng khai thác khoảng 10 triệu tấn, trong ñó xuất khẩu khoảng 3 triệu tấn. Nguồn than khai thác còn dùng làm nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt ñiện. - Khoáng sản kim loại: * Sắt: Yên Bái * Thiếc và Bôxit: Cao Bằng. * Kẽm, Chì: Chợ ðiền (Bắc Cạn). * ðồng, Vàng: Lào Cai. * Thiếc: Tĩnh Túc (Cao Bằng): sản xuất 1000 tấn thiếc. - Khoáng sản phi kim loại: Apatit (Lào Cai) mỗi năm khai thác khoảng 600.000 tấn quặng ñể sản xuất phân lân. * Vùng Tây Bắc: Có một số mỏ khá lớn như mỏ quặng ñồng - niken (Sơn La), ñất hiếm (Lai Châu). b) Khó khăn: - Các vỉa quặng thường nằm sâu nên việc khai thác ñòi hỏi phải có các phương tiện hiện ñại và chi phí cao. - ða số các mỏ lại ở nơi mà kết cấu hạ tầng, giao thông vận tải chưa phát triển. 2- Thủy ñiện: a) Thế mạnh: - Trữ năng thủy ñiện của vùng rất lớn: hệ thống sông Hồng chiếm hơn 1/3 trữ năng thủy ñiện cả nước (11 triệu Kw), riêng sông ðà chiếm gần 6 triệu Kw. TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN ðỊA LÍ NĂM 2009 - Tải miễn phí eBook, ðề thi, Tài liệu học tập 98 - ðã xây dựng các nhà máy thủy ñiện: * Thác Bà trên sông Chảy (110 nghìn Kw). * Hòa Bình trên sông ðà (1,9 triệu Kw). - Dự kiến xây dựng một số nhà máy thủy ñiện: * Sơn La trên sông ðà (3,6 triệu Kw). * ðại Thị trên sông Gâm (250 nghìn Kw). - Việc phát triển thủy ñiện sẽ tạo ra ñộng lực mới cho sự phát triển của vùng, nhất là việc khai thác và chế biến khoáng sản trên cơ sở nguồn ñiện rẻ và dồi dào. b) Khó khăn: Việc xây dựng những công trình kỹ thuật lớn như các nhà máy thủy ñiện sẽ tạo ra những thay ñổi lớn của môi trường. Câu 2: Việc phát huy các thế mạnh ở trung du và miền núi phía Bắc có ý nghĩa kinh tế, chính trị, xã hội và quốc phòng rất to lớn vì: - Trung du và miền núi phía Bắc giáp với Thượng Lào và phía Nam Trung Quốc, có thể giao lưu thuận lợi bằng ñường sắt, ñường ôtô với các tỉnh phía Nam Trung Quốc qua các cửa khẩu Lạng Sơn, Lào Cai, Móng Cái. - Trung du và miền núi phía Bắc là ñịa bàn cư trú của nhiều dân tộc ít người (Tày, Nùng, Thái, Mường, Dao, Mông ...). Việc phát triển kinh tế ở vùng cũng góp phần nâng cao ñời sống của các dân tộc ít người. - Có Việt Bắc là cái nôi của cách mạng, có ðiện Biên Phủ lịch sử nên việc phát triển của vùng còn có ý nghĩa chính trị sâu sắc.