Sử dụng lập trình mô phỏng trong giảng dạy Hình học Lớp 6

h xuất hiện điểm A theo các chương trình của Violet Script thì rất dài và khó . Để cho dễ hiểu tôi kết hợp với phần mềm Geometer Sketchpad để tìm tọa độ của điểm A .Vẽ tam giác ABC biết BC = 4 , AB = 3 , AC = 2 sau đó ta tìm tọa độ của điểm A . Do vậy trong nội dung viết chương trình chỉ cần làm xuất hiện điểm A lại vị trí giao điểm của hai cung tròn . Viết chương trình để vẽ các cạnh còn lại của tam giác ABC . Làm biến mất phần vẽ nháp là các cung tròn . Nội dung của chương trình như sau : Lệnh Ý nghĩa function main set_paper Draft, 3, 0xFF0000 create_line 4,5,8,5 appear Point, 4, 5, "B", below appear Point, 8, 5, "C", below set_paper Nhap,1,0x0000FF create_arc 4,5,3,20,80 create_arc 8,5,2,100,160 delay 12 appear Point, 6.6, 3.55, "A", above delay 12 set_paper Draft1, 3, 0xFF0000 create_line 4,5,6.6,3.55 create_line 6.6,3.55,8,5 erase Nhap end Vẽ đoạn thẳng BC = 4 cm AB Sử dụng trang vẽ nháp Vẽ cung tròn (B;3cm) , góc quay từ 200 đến 800 Vẽ cung tròn (C;2cm) Xuất hiện điểm A là giao của hai cung tròn . Vẽ đoạn thẳng AB Vẽ đoạn thẳng AC Xóa bản nháp Đo độ lớn của các góc . Cho ba tia Ox , Oy , Oz chung gốc và tạo nên các góc xOy , xOz ,yOz . Dùng thước đo góc đễ xác định độ lớn của các góc đó . Xây dựng ý tưởng thực hiện : Xuất hiện 3 tia Ox , Oy , Oz và ta xác định được các góc tạo bở hai trong ba tia . Như vậy sẽ có 3 góc là xOy , xOz , yOz . Làm xuất hiện thước đo góc , để bắt các tia trùng với vạch 0 của thước đo góc . Sử dụng cách đánh dấu góc . Nội dung chương trình viết như sau : Lệnh Ý nghĩa function main set_paper Draft, 3, 0x0000FF appear Point,6,8,"O",left appear Point,12,8,"x",below left appear Point,7,2.3287,"z",above left appear Point,9.86,3.4,"y",above left line 6,8,13,8 line 6,8,(3*7-6)/2,(3*2.3287-8)/2 set_paper Draft,3,0xFF0000 line 6,8,(9.86*3-6)/2,(3.4*3-8)/2 wait_click appear MeasurerProt,3,6,Protractor link O,x link O,z link O,y wait_click set_paper Paper,0.5, 0xF00000 note_angle 1, "", 12,8,6,8,9.86,3.4 note_angle 2, "", 12,8,6,8,7,2.3287 note_angle 0, "", 9.86,3.4,6,8,7,2.3287 end Xuất hiện ngay 3 tia Ox,Oy,Oz Click chuột sẽ xuất hiện thước đo góc Đường link để bắt thước (trùng với vạch 0 của thước) . Kéo mũi tên đến cạch còn lại của góc , xuất hiện bàn tay cầm bút rồi click chuột sẽ xuất hiện độ lớn của góc . Đánh dấu các góc . Trên đây là cách viết một số mã lệnh để mô phỏng một số bài hình học của lớp 6 . Mặc dù mã lệnh của chương trình Violet Scipt ( VS) là đơn giản nhưng cũng khá khó đối với một bộ phận lớn các giáo viên chưa được tập huấn chương trình này . Để khắc phục tình hình này tôi xin đưa thêm một số cách khác để giáo viên có thể sử dụng ngay các mô phỏng sẵn có để đưa vào bài giảng của mình . Tư liệu sẵn có giáo viên có thể vào thư viện Bài giảng điện tử của trang để tải về hoặc có thể vào trang ( trang riêng của tôi ) để tải về các mô phỏng hình học hoặc các mã lệnh đã viết sẵn . Để sử dụng được các mã lệnh sẵn có hoặc các mô phỏng sẵn có các GV có thể làm như sau : Cách 1 : Sử dụng mã lệnh có sẵn : Bước 1 : Copy đoạn mã lệnh và dán vào khung soạn thảo của lập trình mô phỏng Bước 2 : Chọn nút “Tiếp tục” để khai báo các lệnh dữ liệu và công cụ , rối chọn nút “Đồng ý” để kết thúc Bước 3 : Chọn hiệu ứng xuất hiện , điều chỉnh hình mô phỏng cho hợp với các nội dung khác Ví dụ áp dụng : Vẽ ttia phân giác bằng thước đo góc Đoạn mã lệnh Hình minh họa function main line 8,1, 8.5,1 delay 36 set_paper Draft,3,0x0000FF delay 6 create_line 6,8, 12,8 appear Point, 6,8, O, below delay 12 appear Point, 12,8,"x",below left appear Protractor,12,3 move Protractor,6,8 appear Pencil,12,3 move Pencil,7.32,5.3 appear Point, 7.32,5.3," " delay 24 disappear Protractor, Pencil create_line 6,8, 8.63,2.7 appear Point,8.63,2.7,"y", left appear Protractor,13,3 move Protractor, 6,8 appear Pencil, 15, 3 move Pencil, 8.54,6.41 appear Point, 8.54,6.41, "" disappear Protractor, Pencil set_paper Draft,3,0xFF0000 create_line 6,8, 10.24,5.35 appear Point,10.24,5.35,"z",below note_Angle 0,"value",10,8,6,8,8.54,6.41 appear Compa, 10,4 move Compa, 6,8,32 call Compa.OpenCompa,0.7 rotate_compa Compa,0.7,64 disappear Compa end Lệnh khai báo có dạng Khi nhấn nút đồng ý và chọn hiệu ứng thì chương trình chạy và có hình như sau : Hình sau khi nhấn nút đồng ý , chương trình tự chạy Hình mô phỏng nằm giữa trang màn hình Sau khi thu nhỏ và di chuyển về một bên màn hình 2) Copy từ một bài giảng sẵn có để đưa vào bài giảng Trong một bài giảng , chỉ một phần bài giảng là có phần mô phỏng , song để viết được một đoạn mã lệnh đưa vào bài giảng là điều không dễ . Cho nên ta có thể sưu tầm một số bài giảng có phần mô phỏng và copy chung đưa vào bài soạn . Sau đây tôi trình bày một cách đơn giản để thực hiện điều đó . Bước 1 : Chọn bài giảng có chứa nội dung mô phỏng Bước 2 : Mở trang soạn thảo của bài giảng Bước 3 : Mở bài giảng có nội dung cần copy , nhấp chuột vào nút chỉnh sửa , chọn nút “Tiếp tục” Bước 4 : Nhấp chuột đúp vào hình mô phỏng , trên hình xuất hiện 8 nút vuông xung quanh , nhấn tổ hợp phím Ctrl+C Bước 5 : Mở lại trang soạn thảo , nhấn tổ hợp phím Ctrl+V . Lúc này trên màn hình soạn thảo chứa toàn bộ nội dung của phần mô phỏng . Trong bước này toàn bộ mã lệnh và các lệnh khai báo đều được copy sang trang soạn thảo đầy đủ . Bước 6 : Tiến hành chỉnh sửa cho phù hợp với ý đồ trình chiếu , nhấp nút “Đồng ý” là kết thúc xong . Sau đây là ví dụ minh họa : Ta chép phần mô phỏng vẽ góc vào bài giảng : làm các bước 1,2,3 Bước 4 sẽ xuất hiện như sau : Làm tiếp bước 5 , 6 . Như vậy phần mô phỏng vẽ góc đã có trong bài giảng . IV. HIỆU QUẢ. Kể từ khi làm quen với phần mềm Violet , nhất là được tiếp cận với các bài tập mô phỏng hình học tôi đã không ngừng tự học , tìm tư liệu để bổ sung một số kĩ năng viết một số chương trình mô phỏng cho các bài giảng về hình học hoặc hàm số . Các bài giảng của tôi đều đưa lên trang Bài giảng điện tử của Thư viện Violet và các trang riêng của cá nhân . Các bài giảng có sử dụng lập trình mô phỏng đã được nhiều giáo viên tải về . Hầu hết các bài giảng của bộ môn hình học lớp 6,7,9 mà tôi đã soạn đều có phần sử dụng lập trình mô phỏng . Trong thư viện nguồn của Violet cũng đã sử dụng rất nhiều bài giảng của tôi để phổ biến cho giáo viên . Sau đây tôi xin đưa ra một vài số liệu về các bài giảng đưa lên thư viện mà các giáo viên đã tải về để sử dụng . C. PHẦN KẾT LUẬN. 1. BÀI HỌC KINH NGHIỆM. Qua một số năm thực hiện nghiên cứu và áp dụng vào thực tế ở trường THCS Lạc Long Quân , tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau: Để thực hiện tốt đổi mới giáo dục phổ thông nói chung và đổi mới giáo dục phương pháp dạy học điều quan trọng nhất. Đó là phải cần bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên các kĩ năng cơ bản để ứng dụng CNTT vào giảng dạy ở tất cả các môn học . Phòng giáo dục mở các lớp tập huấn , nhà trường chỉ đạo và thực hiện và nên đưa tiêu chí biết ứng dụng CNTT vào trong thi đua và đánh giá giáo viên hàng năm . Mỗi giáo viên cần mạnh dạn, không ngại khó, tự tìm tòi các tư liệu để áp dụng vào công tác giảng dạy của mình, điều đó sẽ giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp tốt các phương pháp dạy học tích cực khác. Giáo viên dạy môn toán cần khai thác tốt việc mô phỏng các hình hình học vào trong bài dạy của mình .Buổi đầu áp dụng lập trình mô phỏng có thể còn nhiều bỡ ngỡ , song nếu sử dụng lập trình mô phỏng thường xuyên sẽ giúp cho mỗi giáo viên sẽ hiểu biết thấu đáo các mã lệnh để từ đó tự mình viết được các chương trình mô phỏng phục vụ cho việc giảng dạy của mình . Sử dụng lập trình mô phỏng trong giảng dạy môn toán là một giải pháp tích để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở THCS , điều quan trọng nhất là mỗi giáo viên biết cách biến các ý tưởng vào thực tiễn trong giảng dạy và đạt kết quả tốt nhất. 2. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG. Khả năng ứng dụng. Qua quá trình nghiên cứu và thực nghiệm đề tài, tôi nhận thấy rằng, việc sử dụng lập trình mô phỏng mang lại hiệu quả rất cao trong công tác thực hiện đổi mới, phương pháp, phương thức dạy và học môn toán , góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Cùng với các tài liệu, hướng dẫn, bằng kinh nghiệm thực tế, quá trình triển khai thực nghiệm đề tài. Tôi thấy rằng, sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn toàn có thể đáp ứng cho nhu cầu học hỏi, tìm tòi nhằm ứng dụng công nghệ thông tin của các giáo viên đang giảng dạy môn toán trong các nhà trường THCS . b. Triển khai kết quả. Với đề tài “Sử dụng lập trình mô phỏng trong giảng dạy hình học lớp 6 ”. Tôi mong muốn sẽ giúp ích cho các thầy cô giáo trong thành phố Buôn Ma Thuột có thêm tư liệu để thực hiện việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, giáo dục được tốt hơn. Qua đó thêm mạnh dạn, tự tin khi xây dựng các bài giảng điện tử phục vụ giảng dạy trên lớp.. 3. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT. Để có thể đẩy mạnh hơn công tác ứng dụng công nghệ thông tin, các cơ quan quản lý cần có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hay các phong trào thi đua cho các trường, đưa tiêu chí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học trở thành một tiêu chí quan trọng để đanh giá thi đua và xếp loại giáo viên hàng năm . Hàng năm mở các lớp tập huấn và bồi dưỡng các kí năng ứng dụng CNTT cho giáo viên , đồng thời các cấp lãnh đạo tăng cường kiểm tra các nhà trường thực hiện các nội dung đã được triển khai . * Trên đây là kinh nghiệm của tôi trong quá trình tự tìm tòi học hỏi về sử dụng lập trình mô phòng trong giảng dạy môn hình học lớp 6, các biện pháp được rút ra trong quá trình nghiên cứu và thực nghiệm đề tài chắc chắn còn có nhiều hạn chế. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của Hội đồng thi đua nhằm giúp đề tài của tôi hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cảm ơn. Tân Tiến, ngày 30 tháng 11 năm 2013 Người viết Phạm Duy Hiển Tư liệu tham khảo Tài liệu về Ngôn ngữ lập trình Violet Script ( VS) của Công ty cổ phần Bạch Kim Một số tư liệu về lập trình mô phỏng trên trang Bài giảng điện tử Violet của một số giáo viên .