Sáng kiến kinh nghiệm: Phương pháp giảng dạy TDTT

ểm sau: * Ưu điểm: - Học sinh dễ nắm được các chi tiết của từng phần động tác, thích hợp với việc dạy các động tác khó, phức tạp, có yêu cầu cao về kỹ thuật. * Nhược điểm: - Chia động tác ra nhiều phần chi tíêt, kỹ thuật riêng lẻ, học sinh gặp khó khăn khi thực hiện toàn bộ kỹ thuật. - Do đó, khi giảng dạy cầm nêu rõ các điểm mấu chốt, tính liên kết từ phần kỹ thuật chi tiết này sang phần khác, những mối quan hệ giữa các phần trong toàn bộ kỹ thuật, tạo cho học sinh có biểu tượng đúng và phối hợp chính xác động tác, kỹ thuật. - Phương pháp dạy động tác, kỹ thuật hoàn chỉnh và phân đoạn sử dụng trong quá trình giảng dạy TDTT sẽ mang lại hiệu quả tốt. Giáo viên cần phân biệt và khai thác hợp lý các ưu, khuyết điểm, biết phối hợp hai phương pháp để giải quyết các nhiệm vụ giáo dục cụ thể từng bài học, và nôị dung tập luyện thì sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn. 3. Phương pháp tập luyện và các hình thức tập luyện: * Phương pháp thực hành. Trong quá trình giáo dục TDTT sử dụng phương pháp thực hành, chính là dùng các hình thức luyện tập, tạo nên sự tác động trực tiếp cơ thể học sinh. Thông qua quá trình tập luyện học sinh hình thành tri thức, nắm vững được kết cấu, chuyển động của động tác, cảm giác cơ bắp, thần kinh, hoàn thiện kỹ năng vận động và phát triển kỹ năng thể chất toàn diện. Phương pháp tập luyện được sử dụng trong các giờ TDTT dưới hình thức khác nhau. Thực tế trong giảng dạy TDTT thường được sử dụng 3 loại hình sau: a) Hình thức tập luyện lặp lại: - Đây là phương pháp tập luyện với hình thức luyện tập kỹ thuật, động tác được lặp lại nhiều lần. Hình thức tập luyện này có ưu điểm là kỹ thuật, động tác sớm hình thành, tạo cho việc thực hiện đúng và chính xác. Học sinh khi đã nắm được các kỹ thuật vận động. Nếu không được thường xuyên tập luyện lặp lại để hình thành kỹ năng khi kỹ thuật, động tác - tuy học sinh đã nắm được, sau một thời gian sẽ bị phá vỡ. Do đó, cần tập luyện lập lại kỹ thuật, động tác trong các giờ học, buổi tập, giờ ngoại khoá và ở nhà. - Việc áp dụng phương pháp luyện tập lặp lại thường góp phần hình thành các thói quen vận động, các đường liên hệ tạm thời ở vỏ não, giúp học sinh thực hiện đúng kỹ năng hoạt động trong cuộc sống: Đi, chạy, nhảy, ném, leo, trèo, nắm bắt... b) Hình thức tập luyện biến đổi: - Đây là hình thức tập luyện các kỹ thuật, động tác luôn có sự điều chỉnh, thay đổi yêu cầu, mức độ, mục tiêu.... Và các điều kiện. Sử dụng phương pháp thực hiện có biến đổi nhằm tạo cho học sinh khả năng làm quen, nhanh chóng thích ứng, giải quyết các điểm mấu chốt, quan trọng của kỹ thuật. Khi hướng dẫn tập luyện với các động tác phức tạp, giáo viên nên chia động tác thành các phần chi tiết khác nhau ( theo nguyên tắc từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp ). Sau cùng giáo viên hướng dẫn để học sinh biết, phối hợp các phần riêng lẻ thành động tác hoàn chỉnh ở trong các điều kiện không giống nhau tăng dần mức độ khó khăn, phức tạp, song đảm bảo yêu cầu vừa sức với từng đối tượng. - Khi học sinh đã nắm vững bài tập giáo viên có thể tăng khoảng cách, thay đổi độ cao, thấp của dụng cụ, thay đổi điều kiện bổ trợ, nâng cao yêu cầu về chất lượng kỹ thuật, qua đó dần dần nâng cao, củng cố và hoàn thiện những kỹ năng vận động. c) Hình thức trò chơi và thi đấu: - Rèn luyện TDTT thông qua hình thức trò chơi vận động và thi đấu tạo được không khí hưng phấn, phấn khởi, nhiệt tình tham gia luyện tập của học sinh. Trong vui chơi vận động và thi đấu có hướng dẫn, điều khiển của giáo viên trong các mục tiêu giáo dục được thực hiện, góp phần thúc đẩy hoàn thiện nhân cách và sức khoẻ học sinh. Đây là hình thức phù hợp với lứa tuổi học sinh. - Trong quá trình tổ chức trò chơi, giáo viên hướng dẫn học sinh tập, bắt trước các động tác linh hoạt của con người như các động tác kéo gỗ, chèo thuyền, cuốc ruộng của người lao động. Qua đó, giáo dục học sinh yêu quý gắn bó với thiên nhiên, với con người và chính bản thân mình. - Khi hướng dẫn trò chơi, giáo viên cần lựa chọn trò chơi có tốc độ thu hút được sự chú ý cao của học sinh, đảm bảo tính nhịp điệu, vừa sức động tác bắt trước phù hợp với lứa tuổi học sinh. Giáo viên thường xuyên nhắc nhở học sinh khi vui chơi cần đảm bảo đúng kỹ thuật, động tác cơ bản. Ví dụ: - Khi chơi “ chạy tiếp sức” động tác chạy phải thực hiện đúng kỹ thuật, chạy bằng lửa bàn chân trên, kết hợp với đánh tay, thở nhịp nhàng, luôn luôn chú ý quan sát để kịp thời gian đưa tín vật cho bạn ( Cờ, bóng hoặc gậy). - Trong quá trình nghiên cứu phải lựa chọn biên soạn trò chơi giáo viên có thể phối hợp các nội dung với chuyện kể ngắn có tính giáo dục cao. Cần phối hợp hoạt động trò chơi với thi đấu, hay tổ chức dưới dạng thi đấu. Chú ý đến mức độ hứng thú, nhiệt tình tham gia của học sinh để xác định mục đích yêu cầu giáo dục khác nhau. - Hình thức thi đấu được sử dụng khi học sinh cơ bản đã nắm vững động tác, kỹ thuật, ví dụ trò chơi “ bóng chuyền 6 ” “ vượt vòng vây ”, ...Qua các hướng dẫn, giáo dục học sinh biết sử dụng các kỹ năng vận động trong khi chơi và thi đấu đạt hiệu quả giáo dục và góp phần phát triển sức khoẻ. - Đối với học sinh phổ thông bậc THCS do cơ thể phát triển đang từng bước hoàn thiện, tình trạng tâm lý còn chưa ổn định, các em ham chơi vận động quá sức sẽ dẫn đến mệt mỏi, nên trong quá trình tổ chức tập luyện, thi dấu, giáo viên cần chú ý một số điểm sau: - Nên tổ chức các hình thức thi đấu đa dạng, phong phú, tránh phức tạp, bảo đảm an toàn về phương tiện, không nên để mất nhiều thời gian vào việc điều hành đội ngũ, xắp xếp tổ chức. - Yêu cầu bảo đảm lượng vận động vừa sức cần tránh lặp lại quá nhiều lần, gây mệt mỏi, quá sức phòng tránh chấn thương. 4- Phương pháp sửa chữa động tác sai: - Khi tập luyện TDTT học sinh không tránh khỏi thực hiện động tác, kỹ thuật có sai sót, nên việc áp dụng phương pháp sửa chữa động tác, kỹ thuật sai là rất cần thiết, sẽ góp phần kịp thời giúp cho học sinh thực hiện đúng, chính xác kỹ thuật, tạo điều kiện tiếp thu kỹ thuật mới nhanh và phòng tránh chấn thương. a) Một số nguyên nhân dẫn đến thực hiện sai kỹ thuật và động tác: - Do học sinh chưa nắm được yêu cầu, kỹ thuật cách tiến hành tập luyện, tập luyện thiếu dũng cảm, chưa tự tin, còn lo nắng, hồi hộp, sợ xệt... - Việc chuẩn bị thể lực, sức khoẻ, vốn kỹ năng vận động còn thấp xa so với yêu cầu cần thực hiện động tác. Học sinh có khuyết tật, bẩm sinh hoặc cơ thể sau thời gian ốm, mệt, bị chấn thương. - Giáo viên sử dụng phương pháp và nội dung tập luyện chưa phù hợp với đối tượng học sinh, dụng cụ sân bãi không đảm bảo quy cách phù hợp và an toàn, do thời tiết khí hậu khắc nhiệt và một số ảnh hưởng ngoại cảm khác: Học sinh thiếu tập chung học tập, tính tổ chức, tính kỷ luật còn thấp... b) Cách sửa chữa: - Trước tiên, giáo viên cần nghiên cứu và quan sát kỹ lưỡng để sớm phát hiện những nguyên nhân đưa tới những thiếu sót, cần điều chỉnh nội dung bài học, vận dụng các phương pháp sửa chữa sai lầm cho kịp thời phù hợp với đối tượng. - Trên thực tế bài học trên lớp giáo viên không thể sửa chữa mọi sai sót cho học sinh. Đối với học sinh ở các lớp đầu cấp, không nên đòi hỏi học sinh thực hiện đúng động tác, kỹ thuật trong một thời gian ngắn. Chỉ nên yêu cầu thực hiện đúng những phần cơ bản của động tác. Khi sửa chữa các động tác sai tránh áp dụng biện pháp cứng nhắc, cần dựa trên khả năng trình độ vận động của từng học sinh mà hướng dẫn, nhắc nhở các sai sót cơ bản giúp học sinh sửa chữa, tạo điều kiện cho học sinh tự sửa cho mình. Trong sửa chữa các động tác sai cần gắn liền với việc động viên rèn luyện cho học sinh tinh thần dũng cảm, tự tin, mạnh dạn, làm quen với các điều kiện khó khăn trong tập luyện. - Phương pháp sửa chữa động tác sai trong tập luyện TDTT cho học sinh cần áp dụng các hình thức phong phú. Những thiếu sót về tư thế, kỹ thuật, các chi tiết riêng lẻ, ý thức... Cần nhắc nhở nhẹ nhàng bằng lời nói. Nếu có sai về động tác kỹ thuật, nên cho ngừng tập giáo viên làm mẫu lại và giảng giải chậm để học sinh xem... Có thể thực hiện động tác sai của học sinh, để học sinh thấy được thiếu sót của chính mình. - Sự giúp đỡ trực tiếp. uốn nắn kỹ thuật, nhắc nhở nhẹ nhàng đúng lúc của giáo viên có tác động to lớn động viên các em khắc phục khó khăn quyết tâm sửa chữa động tác sai. Giáo viên có thể sử dụng các dụng cụ tập luyện, tiếng hô, tiếng vỗ tay, nhịp gõ để nhắc nhở các em thời điểm chủ yếu cần thay đổi hay giữ vững kỹ thuật, động tác giúp học sinh nhớ và nắm vững thời điểm khi dùng sức, xây dựng các cảm giác đúng chính xác, sử dụng sức mạnh cơ bắp trong quá trình thực hiện, hoàn thành kỹ thuật, bài tập. Kết quả: - Sau khi vận dụng thực nghiệm cho học sinh với các phương pháp giảng dạy được áp dụng từ khi được giao dạy học sinh ở tất cả các khối lớp thì đã đem lại kết quả rất khả quan. Thực tế cho thấy từ khi được giao nhận lớp và áp dụng các phương pháp dạy học đó vào tập luyện đã thu hút được học sinh luyện tập và gây được tính tích cực cho học sinh, một số nhận thức chậm nay đã có sự tiến bộ nhất định. D- Kết luận: - Trong quá trình giảng dạy và làm sáng kiến kinh nghiệm và các giải pháp tôi đã áp dụng và thấy các em đã có tiến bộ, mặc dù kết quả vẫn chưa tốt song các em đã biết và từng bước và hiểu được yêu cầu của bộ môn cũng như nhận thức được vai trò của môn TD đối với việc phát triển các tố chất thể lực góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Từ khi giảng dạy và sử dụng các phương pháp khác nhau tôi thấy học sinh đã có sự thay đổi về ý thức kỷ luật trong tập luyện cũng như vui chơi dẫn đến tỷ lệ chuyên cần học sinh đến lớp ngày càng được đảm bảo và ổn định hơn mức ban đầu. * ý kiến đề xuất: - Để tổ chức tốt một giờ học thể dục phù hợp với yêu cầu phát triển toàn diện của học sinh cũng như kích thích tinh thần tự giác của học sinh. Tôi xin đề xuất với Ban giám hiệu, các cấp lãnh đạo cho sửa sang sân bãi, trang bị thêm một số thiết bị phục vụ cho giảng dạy một giờ trên lớp. Để giờ dạy, tập luyện vui chơi của học sinh cũng như giáo viên đạt kết quả tốt hơn Than Uyên, ngày 25 tháng 10 năm 2006/. Người nghiên cứu Vũ Đình Mai