Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm chỉ đạo nền nếp dạy học ở trường Tiểu học Tân Sơn

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN SƠN ----------*&*---------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Mét sè kinh nghiÖm chØ ®¹o nÒn nÕp d¹y häc Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN SƠN ------------***-------------- Người thực hiện: Đỗ Thị Hạnh Chức vụ: Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường tiểu học Tân Sơn Lĩnh vực nghiên cứu: Quản lý Năm học 2010-2011 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Việt Nam là quốc gia đang trên đường đổi mới và hội nhập quốc tế. Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, không còn con đường nào khác là phát huy tiềm năng trí tuệ dân tộc, tiếp thu những tinh hoa của thế giới. Nghị quyết Trung ương II khoá VIII đã nêu:” Muốn tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục - đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của phát triển nhanh và bền vững”. Nghị quyết đại hội Đảng IX tiếp tục khẳng định: “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu và tạo mọi sự chuyển biến cơ bản, toàn diện trong phát triển giáo dục - đào tạo. Triển khai hiệu quả luật giáo dục, định hình qui mô giáo dục - đào tạo, điều chỉnh cơ cấu đào tạo, nhất là cơ cấu lớp học, ngành nghề và cơ cấu lãnh thổ phù hợp với nhu cầu phát triển nguồn nhân lực và phát triển kinh tế- xã hội, nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên, tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới phương pháp dạy học, hệ thống trường lớp và hệ thống giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá” Điều 23 Luật giáo dục đã ghi: “Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”. Để đáp ứng yêu cầu đó, chất lượng giáo dục trong mối nhà trường là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Muốn nâng cao chất lượng dạy và học thì nhà trường phải thực sự có nền nếp tốt, trước hết phải tuân thủ những qui định của cấp học và những quy định của mỗi nhà trường. Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi lựa chọn đề tài : “Một số kinh nghiệm chỉ đạo nền nếp dạy học ở trường tiểu học Tân Sơn” 2. Mục đích nghiên cứu: 2 Đề xuất những biện pháp chỉ đạo nền nếp dạy học ở trường tiểu học Tân Sơn, thành phố Thanh Hoá. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc chỉ đạo nền nếp dạy và học. - Thực trạng chỉ đạo nền nếp dạy và học ở trường tiểu học Tân Sơn. - Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo nền nếp dạy và học. 4. Đối tượng nghiên cứu: Toàn bộ cán bộ, giáo viên và học sinh trường tiểu học Tân Sơn. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Nghiên cưú lý luận : nghiên cứu các văn kiện, văn bản và các vâvs đề liên quan. - Phương pháp nghên cứu thực tiễn : phương pháp điều tra, phương pháp phỏng vấn, phường pháp thống kê, phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 3 NỘI DUNG: CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN . 1. Những nét đặc thù cơ bản của giáo dục tiểu học: Bậc tiểu học là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Bậc tiểu học có bản sắc riêng và có tính độc lập cao. Những vấn đề về tri thức, kỹ năng, về hành vi ở học sinh tiểu học sẽ theo suốt cuộc đời của mỗi con người, bởi vì những gì đã hình thành và định hình ở trẻ em rất khó thay đổi, khó cải tạo lại. Chính vì vậy đòi hỏi sự chuẩn xác, tính khoa khoa học, tính nhân văn ở một nền giáo dục, ở nhà trường, ở mỗi giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Chất lượng dạy và học là hiệu quả cơ bản nhất, có ý nghĩa quan trọng nhất trong mỗi nhà trường, là thước đo, là chuẩn mực để đánh giá lao động của thầy và trò, là uy tín, là danh dự, niềm tincủa nhà trường đối với học sinh, với phụ huynh, nhân dân và các cấp lãnh đạo Để đáp ứng yêu cầu đó thì mọi hoạt động trong nhà trường phải đồng bộ: Người quản lý - chỉ đạo, người giảng dạy- giáo dục, người học tập, rèn luyện cùng tuân thủ những qui định chung trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Bàn về công tác quản lý giáo dục, chiến lược phát triển giáo dục 2009-2010 có ghi: “ Công tác quản lý giáo dục còn kém hiệu quả. Một số hiện tượng tiêu cực, thiếu kỷ cương trong giáo dục chưa được ngăn chặn kịp thời...” Nghị quyết hội nghị Trung ương VI khoá IX khẳng định “Tăng cường trật tự, kỷ cương trong các trường học và toàn bộ hệ thống giáo dục, kiên quyết đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực trong giáo dục”. Để nâng cao chất lượng dạy và học bao gồm nhiều yếu tố, trong đó chỉ đạo nền nếp dạy học là một trong những điều kiện để nâng cao chất lượng dạy và học trong mỗi nhà trường. 2. Những nội dung cơ bản về nền nếp dạy và học: 2.1. Nền nếp dạy: 4 - Thực hiện đúng, đủ nội dung, chương trình kế hoạch dạy học. - Có đầy đủ hồ sơ , kế hoạch dạy học. - Làm và sử dụng có hiệu quả thiết bị, đồ dùng dạy học, thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy. - Kiểm tra đánh giá, xếp loại học sinh về các mặt giáo dục theo quy định. - Lên lớp đúng giờ, đảm bảo thời gian quy định. - Thực hiện nghiêm túc kế hoạch thời gian biểu, thời khoá biểu do nhà trường quy định. - Tham gia sinh hoạt chuyên môn, thao giảng, dự giờ đánh giá về chuyên môn, không ngừng tự học tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, giúp nhau cùng thực hiện tốt nhiệm vụ. 2.2. Nền nếp học : - Đi học chuyên cần, đúng giờ, đảm bảo thời gian học tập theo đúng quy định. - Chủ động, tích cực trong việc tiếp thu, phát hiện kiến thức. - Học bài và chuẩn bị bài ở nhà đầy đủ. - Tham gia đầy đủ các hoạt động ngoại khoá. - Thực hiện đầy đủ các phòng trào thi đua do Đội phát động. 5 CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG CHỈ ĐẠO NỀN NẾP DẠY VÀ HỌC CỦA TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN SƠN. 1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, văn hoá- xã hội của phường Tân Sơn: Phường Tân Sơn nằm phía tây thành phố Thanh Hoá, được thành lập từ năm 1994 do được tách từ phường Phú Sơn. Phường Tân Sơn là phường trung tâm, có nhà ga, bến xe vì vậy kinh tế tương đối phát triển, chủ yếu là thương mại dịch vụ. Tổng số dân hơn 12 000 khẩu, hơn 3000 hộ dân được phân chia ở 13 khối phố. Trình độ dân trí khá cao. Tuy nhiên do có nhà ga, bến xe trên địa bàn nên tình hình an ninh trật tự tương đối phức tạp. Sự nghiệp giáo dục trên địa bàn tương đối phát triển, phường có 4 trường học, 2 trường mầm non, 1 trường trung học cơ sở và một trường tiểu học, cả 4 trường đều có chất lượng tốt, liên tục đạt tiên tiến cấp Thành phố và cấp Tỉnh, 1 trường đạt danh hiệu anh hùng trong thời kỳ đổi mới. Phường được công nhận đạt phổ cập tiểu học đúng độ tuổi năm 2002, năm 2005 đạt phổ cập trung học cơ sở. 2. Thực trạng về nền nếp dạy và học ở trường tiểu học Tân Sơn: Trường tiểu học Tân Sơn có cơ sở vật chất còn khó khăn, diện tích chật chội, thiếu sân chơi bãi tập và phòng học, phòng chức năng. Đội ngũ cán bộ giáo viên gồm có 30 đồng chí, trình độ đào tạo khá cao, 100% đạt trình độ chuẩn, trong đó trình độ trên chuẩn đạt 84%, có giáo viên đặc thù như Âm nhạc, Mỹ thuật, Tiếng Anh nhưng chưa có giáo viên Thể dục và Tin học. Tổng số học sinh có 579 học sinh, 17 lớp. Trong đó có 10 lớp học 2 buổi/ngày, 6 lớp học 6 hoặc 7 buổi/tuần, có 1 lớp dành cho học sinh khiếm thị. Học sinh tương đối ngoan, có ý thức chăm lo học tập, thực hiện tương đối hiệu quả các phong trào thi đua. 2.1. Nền nếp trong hoạt động giảng dạy của giáo viên: 6 -Thực hiện đúng, đầy đủ nội dung, chương trình, kế hoạch dạy học: Nội dung, chương trình, kế hoạch dạy học, tài liệu, sách giáo khoa là những điều kiện, phương tiện để nâng cao chất lượng giảng dạy và thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp học. 100% giáo viên thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nội dung chương trình,50% nắm vững nội dung chương trình của toàn cấp học, của từng khối lớp , 30 % nắm vững nội dung chương trình ở khối lớp phụ trách, 20% chưa nắm vững nội dung chương trình từng môn học. - Hồ sơ giáo viên khi lên lớp: Mỗi giáo viên đều có ý thức tự giác chuẩn bị hồ sơ giáo án khi lên lớp, chất lượng bài soạn có nhiều tiến bộ. Đặc biệt, nhiều giáo viên đã thiết kế được giáo án điện tử khoa học, hợp lý, nhiều hình ảnh đẹp phù hợp bài dạy, khá công phu, tiện sử dụng. Chất lượng hồ sơ đầu năm được xếp loại như sau: Tổng số bộ hồ sơ: 24 bộ Xếp loại tốt : 14 bộ chiếm 58,3% . Xếp loại khá : 7 bộ , chiếm 29,2% Xếp loại trung bình : 3 bộ, chiếm 12,5%. -Việc thực hiện kế hoạch về thời khoá biểu, thời gian biểu: Thời khoá biểu là cơ sở pháp lý để hoàn thành chương trình dạy học của cấp học, đồng thời tạo sự đồng bộ giữa các lớp trong cùng một khối tạo điều kiện tốt để trao đổi chuyên môn, nâng cao chất lượng bài soạn, bài dạy. Trong năm qua 100% giáo viên đã thực hiện đầy đủ, nghiêm túc thời khoá biểu. Thời gian biểu là văn bản pháp quy do hiệu trưởng quy định nhằm đáp ứng đủ khối lượng dạy học của từng tiết học, môn học. Thời gian biểu phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, nhà trường, thời tiết. Có 79,2% giáo viên lên lớp đúng giờ, đảm bảo thời gian của từng tiết dạy, 20,8% thi thoảng đi muộn hoặc có mặt đúng giờ nhưng chưa lên lớp kịp thời khi có hiệu lệnh trống. 7 - Nền nếp sinh hoạt chuyên môn- thao giảng, dự giờ : Đây là nội dung quan trọng để nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ của mỗi giáo viên. Qua buổi sinh hoạt chuyên môn, giáo viên thống nhất nội dung chương trình, trao đổi và giúp đỡ nhau trong việc chuẩn bị các bài dạy khó, giúp đỡ nhau về phương pháp dạy học, phương pháp chủ nhiệm...Tuy nhiên, vẫn có giáo viên nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của việc sinh hoạt chuyên môn, còn xem nhẹ hoặc tham dự mang tính hình thức. Việc thao giảng, dự giờ là dịp để học hỏi nhau và giúp đỡ đồng nghiệp về nội dung kiến thức, về đổi mới phương pháp dạy học, kinh nghiệm tổ chức các hoạt động dạy học, kinh nghiệm khai thác sử dụng đồ dùng dạy học, quản lý lớp... 100% giáo viên tham gia thao giảng và dự gìơ đúng số tiết quy định. Tuy nhiên, việc dạy học 2 buổi/ngày khó khăn trong việc bố trí thời gian để thao giảng, dự giờ. - Nền nếp tự học tự bồi dưỡng: Mỗi giáo viên đều tự xây dựng tủ sách cá nhân phục vụ chuyên môn. Việc tham gia các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên thực hiện nghiêm túc, 100% giáo viên tham gia, ghi chép đầy đủ. Tuy nhiên ở một vài giáo viên chưa tự giác, còn mang tính hình thức. - Nền nếp kiểm tra, đánh giá học sinh: Đây là một khâu quan trọng trong việc đổi mới chương trình dạy học, có tác dụng khích lệ, thúc đẩy học sinh có động cơ học tập đúng đắn, đồng thời là tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả giảng dạy của giáo viên. Đây cũng là nội dung giáo viên thực hiện tương đối tốt, nắm được quy trình và những quy định về kiểm tra, đánh giá. 2.2. Nền nếp học tập của học sinh: - Nền nếp đi học đúng giờ: Đi học đúng giờ giúp các em có phong cách làm việc khoa học, khẩn trương khi tham gia các hoạt động, đảm bảo thời gian học theo quy định. Việc đi học đúng giờ được học sinh các lớp 3;4;5 thực hiện nghiêm túc. Tuy nhiên còn một số học sinh ở lớp nhỏ như lớp 1 đầu năm học còn chưa đi học đúng giờ, hoặc những ngày thời tiết mưa gió còn đi học muộn. 8 - Thói quen chủ động, tích cực tham gia các hoạt động học tập: Thói quen này giúp học sinh có ý thức làm việc khoa học, luôn tìm tòi, khám phá tri thức mới, phát huy được trí tuệ và gây hứng thú trong học tập của các em, giúp giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. - Việc học bài và chuẩn bị bài ở nhà : Đối với học sinh tiểu học, trí nhớ của các em chưa phát triển mạnh, do đó các em nhanh nhớ nhưng cũng dễ quên. Việc học bài ở nhà giúp các em rèn luyện tính cách chăm chỉ, cần cù, đồng thời giúp các em củng cố lại kiến thức đã học trên lớp, khắc sâu trong trí nhớ và nó là cơ sở để tiếp thu kiến thức mới một cách có cơ sở, dễ dàng và lô gíc. Việc chuẩn bị bài ở nhà còn tạo điều kiện để học sinh có đầy đủ đồ dùng học tập đồng thời gây tò mò hứng thú trong việc học tập trên lớp . -Tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: Các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như hoạt động ngoại khoá về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể dục thể thao, công tác từ thiện nhân đạo, vui chơi, thăm quan du lịch, hoạt động xã hội... giúp học sinh phát triển toàn diện và có điều kiện phát triển năng khiếu, đồng thời mở mang tầm hiểu biết, mở rộng kiến thức đã học. Trong thực tế, hầu hết học sinh thích tham gia các hoạt động này và thực hiện có hiệu quả tốt. Tuy nhiên, vẫn còn một số học sinh chỉ coi trọng việc học tập trên lớp, xem nhẹ các hoạt động ngoài giờ lên lớp nên ít tham gia hoặc tham gia thiếu tích cực. 2.3. Thực trạng về chỉ đạo nền nếp dạy và học ở trường tiểu học Tân Sơn: Việc chỉ đạo nền nếp dạy và học ở trường tiểu học Tân Sơn được quan tâm, là việc làm thường xuyên, liên tục. Đã xây dựng nội quy, quy định đối với giáo viên và học sinh, chỉ đạo thực hiện một cách khoa học và cơ bản đưa quá trình dạy học đi vào nền nếp, kỉ cương. Phát huy được tính tự giác, tinh thần trách nhiệm của mỗi các nhân cũng như tập thể cán bộ giáo viên học sinh. Tạo được bầu không khí dân chủ, đoàn kết thân ái và gắn bó trong 9 công việc.Việc chỉ đạo nền nếp dạy và học của nhà trường bước đầu đã mang lại hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn một số hạn chế nhất định về mặt nhận thức, trong quá trình quản lý, chỉ đạo thực hiện một số nội dung các hình thức hoạt động. Trên cơ sở lý luận quản lý nói chung và trên cơ sở điều tra thực trạng về việc chỉ đạo nền nếp dạy học ở trường tiểu học Tân Sơn, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác chỉ đạo nền nếp dạy học góp phần phát triển chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 10