Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp của hiệu trưởng về công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học

A- ĐẶT VẤN ĐỀ I / LỜI MỞ ĐẦU Trong những năm qua, GD & ĐT đã có những phát triển đáng kể, song bên cạnh đó giáo dục nói chung, giáo dục tiểu học nói riêng còn bộc lộ nhiều hạn chế đó là: Chất lượng và hiệu quả Giáo dục- Đào tạo còn chưa cao, công tác quản lý Giáo dục có nhiều mặt yếu kém bất cập; đây là vấn đề đặt ra cho ngành giáo dục nói chung, nhà quản lý giáo dục nói riêng. Muốn làm được điều đó phải đầu tư vào hoạt động quản lý, trực tiếp sát sao đó là các cơ sở giáo dục- nhà trường, mà đứng đầu là hiệu trưởng nhà trường. Là người chịu trách nhiệm chính thức trước nhà nước về quản lý có hiệu quả các hoạt động trong nhà trường. Yêu cầu hiệu trưởng phải có được nguồn thông tin chính xác về mọi đối tượng trong bộ máy của nhà trường, càng chi tiết càng tốt, để từ đó thực hiện kế hoạch một cách vững chắc. Mà nguồn cung cấp thông tin cho hiệu trưởng phải từ kiểm tra nội bộ trường học của người quản lý. Sinh thời Bác Hồ nói: “Nếu tổ chức tốt kiểm tra như ngọn đèn pha thì bao nhiêu cán bộ, bao nhiêu ưu điểm, bao nhiêu khuyết điểm, chúng ta đều thấy rõ’’. Có thể nói 90% khuyết điểm sai sót là ở nơi kiểm tra phát hiện ra. Kiểm tra tốt thì sẽ tiến bộ gấp mười lần, trăm lần... Như vậy vấn đề là làm sao để tổ chức tốt kiểm tra phát hiện ra, kiểm tra có hiệu quả ở trường tiểu học đang là vấn đề quan tâm của nhiều nhà quản lý. Là người quản lý, đặc biệt là hiệu trưởng tiểu học đã được học tập và nghiên cứu, các tài liệu, phương pháp kiểm tra nội bộ trường tiểu học và qua thực tế quản lý, tôi càng thấy rõ hơn tầm quan trọng của hiệu trưởng trong công tác kiểm tra. Bởi vậy, tôi đã nghiên cứu và đưa ra “Một số giải pháp của hiệu trưởng về công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học. Hy vọng trong quá trình tìm hiểu, vận dụng cùng bạn bè đồng nghiệp, bản thân tôi có thêm kinh nghiệm hữu ích để công tác kiểm tra nội bộ đạt hiệu quả. 1 II / THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ : 1/ Về nhận thức * Nhận thức chung Công tác quản lý của bất cứ ngành nào, cấp nào cũng vậy, kiểm tra nội bộ là hoạt động không thể thiếu. Có kiểm tra nội bộ tốt thì mới có thể điều chỉnh mọi hoạt động của cơ quan đi đúng hướng, đi đúng mục tiêu được. Có thể ví “kiểm tra là đặt lại con tàu trên đường ray của nó”. Người quản lý không thể xây dựng tốt được kế hoạch, tổ chức chỉ đạo tốt được nếu như không làm tốt công tác kiểm tra nội bộ. * Nhận thức của ban giám hiệu và hiệu trường nhà trường Đối với trường tiểu học, hoạt động giáo dục, dạy học hết sức phức tạp và đa dạng. Vì sản phẩm của nó là nhân cách của con người nên không được phép xem nhẹ. Do đó hiệu trưởng nhà trường phải thường xuyên kiểm tra toàn bộ công việc, hoạt động và các mối quan hệ trong trường. Để phát hiện, theo dõi, phòng ngừa và đánh giá chính xác, nhằm động viên giúp đỡ, uốn nắn, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp mục tiêu, kế hoạch, quy chế. Trên cơ sở đó rút kinh nghiệm cải tiến cơ chế quản lý và hoàn thiện chu trình quản lý mới cho phù hợp hơn, đảm bảo nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục đào tạo trong nhà trường. Do vậy kiểm tra nội bộ trường tiểu học là một chức năng đích thực của quản lý trường học, là khâu đặc biệt quan trọng trong chương trình quản lý. Đảm bảo mối liên hệ ngược, thường xuyên, kịp thời giúp hiệu trưởng hình thành cơ chế điều chỉnh hướng đích trong quá trình quản lý nhà trường, là một công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực quản lý trường tiểu học. 2/ Đặc điểm tình hình trường tiểu học Ngư Lộc 2 + Nhà trường có tổng số cán bộ giáo viên là: 43 đ/c, trong đó: 2 - Ban giám hiệu: 3 đ/c - Giáo viên dạy các môn đặc thù: 7 đ/c - Giáo viên dạy văn hoá: 30 đ/c - GV thiết bị- TV, kế toán và hành chính:3đ/ + Trình độ đào tạo:: - Đại học: 25 đ/c - Trung học Sư phạm và trung cấp kế toán: 8 đ/c - Cao đẳng: 10 đ/c + Về học sinh, năm học 2010 - 2011 có: 850 HS /28 lớp, trong đó: - Khối 1: 170 HS/ 6 lớp - Khối 4: 178 HS/ 6 lớp - Khối 2: 186 HS/ 6 lớp - Khối 5: 130 HS/ 4 lớp - Khối 3: 186 HS/ 6 lớp + Cơ sở vật chất: - Phòng học hiện có: 29 (trong đó có 10 phòng học cao tầng đang xây dựng). - Thư viện nhà trường đã đạt thư viện chuẩn tiên tiến theo quyết định 01 của Bộ GD&ĐT (năm 2007). - Đồ dùng, trang thiết bị dạy học đảm bảo yêu cầu cho việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. 3/ Kết quả của thực trạng Tổng hợp kết quả đã kiểm tra của năm học 2009- 2010: SỐ LẦN TỔNG HỢP XẾP LOẠI HÌNH THỨC KIỂM TRA KIỂM Tốt Khá TB Yếu TRA - Kiểm tra toàn diện 16 4 6 5 1 - Kiểm tra theo chuyên đề 28 6 13 8 1 - Kiểm tra thường xuyên 31 10 11 8 2 - Kiểm tra đột xuất 12 2 5 4 1 - Kiểm tra định kì 30 8 14 6 2 - Kiểm tra lại 4 1 2 1 0 3 B / GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I - CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên. 2. Lập kế hoạch và nguyên tắc kiểm tra nội bộ trường học. 3. Hiệu trưởng ra quyết định và xây dựng lực lượng kiểm tra nội bộ 4. Xây dựng chuẩn nội dung (khung) kiêmt tra. 5. áp dụng các phương pháp kiểm tra nội bộ . 6. Chỉ đạo thực hiện kiểm tra nội bộ trường học. II - CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1/ TĂNG CƯỜNG NÂNG CAO NHẬN THỨC CHO CÁN BỘ, GIÁO VIÊN, NHÂN VIÊN 1.1 Nội dung nâng cao nhận thức: - Bản thân Hiệu trưởng nâng cao nhận thức của mình, nắm vững và tuyên truyền làm cho cán bộ giáo viên, nhân viên hiểu đúng mục đích, nội dung, nhiệm vụ, ý nghĩa các văn bản có liên quan đến kiểm tra nội bộ trường tiểu học. - Ngoài ra cần phải nắm tình hình thực tế của địa phương, của nhà trường; nhận thức được vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình để có phương pháp bồi dưỡng. 1.2 Hình thức - Quán triệt hệ thống các văn bản liên quan đến kiểm tra nội bộ trường học; Triển khai tốt nhiệm vụ năm học; nhiệm vụ của việc kiểm tra nội bộ trường học. - Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt trong tổ, nhóm chuyên môn và hội đồng nhà trường để trao đổi, rút kinh nghiệm qua các lần kiểm tra. - Phát động các phong trào tự học, tự bồi dưỡng, tìm hiểu để nâng cao nhận thức và coi trọng các tiêu chí để đánh giá xếp loại công chức hằng năm. - Đưa mục tiêu, vai trò, ý nghĩa, nội dung quy định của công tác kiểm tra nội bộ trường học để tập thể hội đồng nhà trường nghiên cứu, áp dụng cho phù hợp. - Phối hợp với tổ chức Đảng, đoàn thể trong trường tiến hành tuyên truyền việc tự kiểm tra nội bộ. 4 2/ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH VÀ NGUYÊN TẮC KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC 2.1 Xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học: Ngay từ đầu năm ban giám hiệu nhà trường, các tổ trưởng chuyên môn, trưởng các đoàn thể họp để bàn bạc và thống nhất kế hoạch kiểm tra, xác định thời gian, thời điểm và đối tượng cần kiểm tra trong năm rồi thông báo công khai kể cả nội dung kiểm tra. Còn hình thức kiểm tra thì tùy từng đối tượng mà chọn hình thức kiểm tra để thu được thông tin như mong muốn. Khi kiểm tra tôi đã thực hiện lịch kiểm tra nội bộ cả năm học hoặc hàng tuần như sau : Ví dụ : Lịch kiểm tra nội bộ năm học : 2010- 2011 tháng Công việc tuần Công việc tuần Công việc tuần Công việc 1 2 3 tuần... Huy động và Kiểm tra các Kiểm tra, thi lại Chuẩn bị khai kiểm tra kế điều kiện chuẩn của học sinh giảng. Kiểm tra 8 hoạch phổ cập bị cho năm học yếu. Hội nghị CSVC, thiết bị tiểu học. mới. cha mẹ học sinh dạy học. - Kiểm tra nề Kiểm tra hồ sơ, Kiểm tra sách - Kiểm tra tài nếp, kiểm tra giờ dạy của giáo vở, dụng cụ học chính ngoài chất lượng đầu viên. tập của học ngân sách; Kiểm 9 năm học. sinh. tra giờ dạy của giáo viên . . . . 10-6 . . . . - Kiểm tra về cơ sở vật chất chuẩn bị cho năm học mới. 7 - Kiểm tra việc huy động sinh học sinh vào lớp 1. Lịch kiểm tra tuần – Tháng 5 KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC - Các hoạt Dự giờ Hồ sơ sổ sách động khác: Kiểm tra Điều Giáo CSVC, thư chỉnh Tháng Tuần Thứ Giáo Môn Lớp viên Tổ Khối viện, tài lịch viên chính Hai Ba 01 Tư Năm Sáu . Hai . . Ba 02 Tư Năm Sáu Hai . Ba . Tư . Năm Sáu 2.2 Nguyên tắc kiểm tra nội bộ trường tiểu học: Công tác kiểm tra không được tùy hứng mà phải tuân theo một số nguyên tắc trong quản lý nói chung như: nguyên tắc tính Đảng, nguyên tắc tính dân chủ, nguyên tắc tính khoa học, đặc biệt là phải thực hiện 5 nguyên tắc cơ bản như : 2.2.1 Nguyên tắc pháp chế: 6 Kiểm tra phải được tổ chức hoạt động trên cơ sở pháp luật quy định, chỉ tuân theo pháp luật và không ai có thể tùy tiện can thiệp vào việc tổ chức và hoạt động kiểm tra, mọi Quyết định của hiệu trưởng phải là “ tiếng nói’’của pháp luật. Người hiệu trưởng lợi dụng kiểm tra để thực hiện ý đồ cá nhân thì chính hiệu trưởng đã vi phạm nguyên tắc này. 2.2.2 Nguyên tấc kế hoạch : Cơ sở khoa học của tính kế hoạch là đảm bảo sự ổn định của các hoạt động sư phạm. nguyên tắc tính kế hoạch đòi hỏi hoạt động kiểm tra phải được xác định trong toàn bộ kế hoạch năm học. Hỗ trợ tích cực cho việc triển khai các chức năng quản lý khác. Mặt khác kiểm tra phải có kế hoạch triển khai cụ thể phù hợp với từng giai đoạn nhằm đạt được mục tiêu đề ra. 2.2.3 Nguyên tắc tính khách quan : Cơ sở khoa học của tính trung thực là khách quan trong kiểm tra, là để thúc đẩy việc làm tốt người kiểm tra phải có chuẩn mực khi đánh giá. 2.2.4 Nguyên tắc hiệu quả : Cơ sở của nguyên tắc này là hiệu suất lao động và lợi ích kinh tế trong kiểm tra. Kiểm tra không dẫn đến tốn kém mà kiểm tra nhằm thúc đẩy những mặt tốt hạn chế các mặt tiêu cực. 2.2.5 Nguyên tắc giáo dục : Cơ sở khoa học của nguyên tắc này là lòng nhân ái, kiểm tra để biết để phát huy những ưu điểm và khắc phục những nhược điểm.Cho nên kiểm tra phải mang tính giáo dục, kiểm tra trong lao động giáo dục sao cho biến quá trình kiểm tra thành quá trình tự kiểm tra. Căn cứ vào các nguyên tắc trên mà hiệu trưởng phải vận dụng triệt để vào hoạt động kiểm tra. Đánh giá một cách phù hợp, linh hoạt để hoạt động kiểm tra nội bộ trường tiểu học của hiệu trưởng đạt hiệu quả cao nhất. 3/ XÂY DỰNG CHUẨN KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC 7 Để kiểm tra có hiệu quả cần phải xây dựng chuản đánh giá, cơ bản dựa vào Thông tư số 43/2006/TT-BGDĐT ngày 20 tháng 10 năm 2006 của Bộ GD&ĐT . Để thực hiện được vấn đề nêu trên, ngay từ đầu năm học, hiệu trưởng phải triệu tập các thành viên trong ban kiểm tra có trách nhiệm nghiên cứu các tài liệu, kết hợp với nhiệm vụ năm học và thực trạng của nhà trường, của địa phương, kết quả đạt được của năm học trước để xây dựng chuẩn cho tất cả các đối tượng được kiểm tra. Tôi tiến hành xây dựng nội dung kiểm tra nội bộ nhà trường như sau 3.1 Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch phát triển và phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi : - Thực hiện chỉ tiêu về số lượng học sinh tùng khối lớp và toàn trường : Duy trì sĩ số, số lượng học sinh bỏ học, lên lớp lưu ban. - Thực hiện chỉ tiêu kế hoạch về số lượng và chất lượng phổ cập ở từng khối, lớp và toàn trường. 3.2 Thực hiện các nhiệm vụ của kế hoạch đào tạo : - Thực hiện nội dung, chương trình dạy học và giáo dục. - Chất lượng dạy học và giáo dục : + Chất lượng giáo dục đạo đức lối sống : Thực hiện đúng chương trình đạo đức, giáo dục học sinh ở các khối lớp thông qua giờ lên lớp, công tác chủ nhiệm, việc đánh giá hạnh kiểm của học sinh. + Chất lượng giáo dục văn hoá, khoa học kĩ thuật : . Thực hiện kế hoạch dạy học theo chương trình sách giáo khoa ở các khối lớp. . Thực hiện quy chế chuyên môn, nề nếp dạy học: Thực hiện giờ giấc, thời khoá biểu, kiểm tra, chấm bài và cho điểm của học sinh , ... . Việc đổi mới phương pháp dạy học và học bồi dưỡng của giáo viên, tình hình học tập của học sinh. . Việc bồi dưỡng năng khiếu, phụ đạo giúp đỡ học sinh yếu kém. 8 . Kết quả học tập của học sinh (kiến thức, kĩ năng, thái độ) so với thời gian trước liền kề, hoặc kết quả học tập của học sinh khi bàn giao so với thời điểm kiểm tra. + Chất lượng giáo dục sức khoẻ, thể dục, vệ sinh học đường. + Chất lượng giáo dục thẩm mĩ : Việc thực hiện kế hoạch; nội dung giáo dục, chất lượng giáo dục, chất lượng giáo dục thẩm mĩ. Học sinh biết thưởng thức cái đẹp, có thái độ trước cái đẹp. 3.3 Công tác xây dựng đội ngũ : - Hoạt động của các tổ, các nhóm chuyên môn: Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn, dự giờ thăm lớp, hội giảng, sử dụng và phân công giáo viên, nhân viên; công tác bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, tự học tự bồi dưỡng của các thành viên trong tổ; nhóm chuyên môn. - Giáo viên : Nâng cao trình độ chuyên môn – nghiệp vụ và tự bồi dưỡng của các thành viên trong tổ, nhóm chuyên môn; thực hiện quy chế chuyên môn, đảm bảo kết quả giảng dạy và giáo dục; tham gia đầy đủ các mặt công tác khác. 3.4 Xây dựng, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, thiết bị dạy học: - Đảm bảo các tiêu chuẩn về lớp học, bàn ghế, bảng, ánh sáng, xắp sếp lớp học. - Sử dụng, bảo quản hợp lý cơ sở vật chất thiết bị dạy học: đồ dùng dạy học, dụng cụ thể dục thể thao, thư viện, vườn trường, sân bãi tập, ... - Cảnh quan sư phạm của nhà trường: Lớp học sạch đẹp, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh học đường, cổng trường, tường rào, cây xanh. 3.5 Công tác quản lý của hiệu trưởng: - Công tác kế hoạch (kế hoạch hoá) xây dựng, chỉ đạo và thực hiện kế hoạch chung và từng bộ phận như: Kế hoạch dạy học và giáo dục trên lớp; Kế hoạch giáo dục ngoài giờ lên lớp, kế hoạch phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi ;... - Hiệu trưởng kiểm tra - đánh giá công tác kế hoạch của mình bao gồm : Thu thập sử lý thông tin, xác định mục tiêu, soạn thảo duyệt và truyền đạt kế hoạch. 9 - Công tác tổ chức nhân sự: Hiệu trưởng tự kiểm tra về xây dựng cơ cấu bộ máy, quy định chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và phối hợp, quan hệ từng bộ phận cá nhân lựa chọn, phương tiện cần thiết; khai thác tiềm năng của tập thể sư phạm và cá nhân cho việc thực hiện kế hoạch đề ra . - Công tác chỉ đạo: Hiệu trưởng tự kiểm tra, đánh giá các mặt nắm bắt, chỉ huy; hướng dẫn cách làm; điều hoà, phối hợp kích thích động viên; bồi dưỡng cán bộ giáo viên, ...trong hoạt động chỉ đạo các công tác cụ thể trong trường như : . Chỉ đạo dạy học và giáo dục trong và ngoài lớp, công tác phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi. . Chỉ đạo công tác hành chính quản trị trong trường như : + Công tác hành chính văn thư trong trường. + Hồ sơ sổ sách trong nhà trường, lớp học, giáo viên, học sinh. + Các chế độ công tác, sinh hoạt định kì của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các tổ khối chuyên môn, hội đồng giáo dục, hội phụ huynh học sinh. + Thời khoá biểu, lịch công tác hàng tuần của nhà trường. - Chỉ đạo thi đua và điển hình tiên tiến trong nhà trường. - Việc thực hiện và dân chủ hoá quản lý trường học: Thực hiện công khai về quản lý tài sản, tài chính, vốn tự có, tuyển sinh, xét lên lớp, hoàn thành chương trình tiểu học, khen thưởng, kỉ luật, xét đề nghị nâng bậc lương của giáo viên - nhân viên trong nhà trường. - Chỉ đạo việc kết hợp với tổ chức Đảng, đoàn thể và huy động cộng đồng tham gia xây dựng và quản lý nhà trưòng. - Công tác kiểm tra: Thực hiện kiểm tra nội bộ trường tiểu học và tự kiểm tra một cách thường xuyên, định kì theo kế hoạch để phát hiện theo dõi, kiểm soát, động viên uốn nắn, giúp đỡ kịp thời. Ngoài ra hiệu trưởng còn tự kiểm tra đánh giá khách quan phẩm chất, năng lực và uy tín của mình để tự điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu, chuẩn mực của 10