Nghiên cứu khoa học ứng dụng: Một số phương pháp nâng cao hiệu quả giờ dạy học văn bản nhật dụng ở trường THCS - Nguyễn Thị Vân

gian: 5 phút Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß ChuÈn KT-KN I. Đọc, chú thích: - GV h­íng dÉn c¸ch ®äc vµ ®äc mÉu. - Gäi HS ®äc v¨n b¶n. ? Nªu kh¸i qu¸t hiÓu biÕt cña em vÒ VBND? ? V¨n b¶n Phong c¸ch HCM ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g×? ? V¨n b¶n nµy chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña mçi phÇn? - HS chó ý l¾ng nghe - HS ®äc VB - Nh¾c l¹i kiÕn thøc vÒ VBND. - Th¶o luËn cÆp ®«i, ®¹i diÖn ph¸t biÓu - NhËn xÐt, bæ sung - Chia bè côc, néi dung tõng phÇn 1. §äc: 2.Chó thÝch: -ThÓ lo¹i: V¨n b¶n nhËt dông -Chñ ®Ò: Sù héi nhËp víi thÕ giíi vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. - Bè côc: PhÇn 1: HCM víi sù tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. PhÇn 2:Nh÷ng nÐt ®Ñp trong lèi sèng HCM. HOẠT ĐỘNG 3 : Ph©n tÝch c¾t nghÜa. - Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa... - Kĩ thuật : Động não, Khăn trải bàn - Thời gian: 30 phút Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß ChuÈn KT-KN - Gäi häc sinh ®äc bµi. ? Con ®­êng nµo ®· ®­a Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Õn víi tri thøc v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i? ? Theo t¸c gi¶, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®i qua nh÷ng n¬i nµo? ? §Ó cã vèn tri thøc v¨n ho¸ s©u réng Êy, B¸c ®· lµm g×? - Häc sinh th¶o luËn tr¶ lêi theo h­íng: - N¾m ®­îc ph­¬ng tiÖn giao tiÕp lµ ng«n ng÷ (nãi, viÕt thµnh th¹o nhiÒu thø tiÕng n­íc ngoµi: Ph¸p, Anh, Hoa, Nga) - Häc hái qua c«ng viÖc(lµm nhiÒu nghÒ kh¸c nhau...) - Häc hái, t×m hiÓu ®Õn møc uyªn th©m. - TiÕp thu cã chän läc ( tiÕp thu c¸i ®Ñp, c¸i hay, phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ tiªu cùc cña CNTB) - TiÕp thu mét c¸ch chñ ®éng, tÝch cùc. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù tiÕp thu v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Hå ChÝ Minh? ? Nh÷ng ¶nh h­ëng quèc tÕ cïng víi v¨n ho¸ d©n téc ®· t¹o nªn ë Hå ChÝ Minh mét nh©n c¸ch nh­ thÕ nµo? ? T×m nh÷ng chi tiÕt cho thÊy vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Hå ChÝ Minh hÕt søc s©u réng? Häc sinh ®äc phÇn 1- SGK. Häc sinh ph¶i nªu ®­îc c¸c ch©u lôc mµ B¸c ®· ®Õn: Ch©u ¢u, MÜ.. - Häc sinh th¶o luËn tr¶ lêi theo h­íng: - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm. Yªu cÇu nªu ®­îc: " Cã thÓ nãi Ýt cã vÞ l·nh tô nµo l¹i am hiÓu nhiÒu vÒ c¸c d©n téc vµ nh©n d©n thÕ giíi, v¨n ho¸ thÕ giíi s©u s¾c nh­ chñ tÞch Hå ChÝ Minh" - hs t×m. II.T×m hiÓu v¨n b¶n: 1. Sù tiÕp thu v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Hå ChÝ Minh: - Ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, t×m ®­êng cøu n­íc. Hå ChÝ Minh ®i qua nhiÒu n¬i, ghÐ l¹i nhiÒu n­íc, tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ trªn thÕ giíi. => Ng­êi cã vèn hiÓu biÕt rÊt s©u réng vÒ tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i. - Ch©u ¸ - Ch©u Phi - Ch©u Mü => Trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc, kÕt hîp víi nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i ®· t¹o nªn mét nh©n c¸ch vÜ ®¹i, mét lèi sèng b×nh dÞ, rÊt ph­¬ng §«ng nh­ng còng rÊt míi, rÊt hiÖn ®¹i. GV gäi mét HS ®äc phÇn 2 cña v¨n b¶n. ? VÎ ®Ñp cña phong c¸ch HCM ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? ? T×m chi tiÕt, dÉn chøng? ? T¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? ? Trong thêi kú héi nhËp hiÖn nay, em thÊy häc v¨n b¶n nµy cã ý nghÜa g×? ? ý nghÜa cao ®Ñp cña phong c¸ch HCM lµ g×? GV: so s¸nh lèi sèng cña B¸c víi c¸c nhµ hiÒn triÕt x­a. + Gièng: gi¶n dÞ, thanh cao. + Kh¸c: B¸c g¾n bã chia sÎ gian khæ cïng nh©n d©n. => Lèi sèng gi¶n dÞ vµ thanh cao cña B¸c lµ sù kÕ thõa vµ ph¸t huy. §äc phÇn 2/sgk - Phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc. - T×m, ph¸t hiÖn, ph©n tÝch chi tiÕt - HS th¶o luËn nhãm cö ®¹i diÖn tr¶ lêi ý vµ liªn hÖ gi¸o dôc t­ t­ëng cho HS. - Mét lèi sèng rÊt ViÖt Nam, rÊt ph­¬ng §«ng nh­ng còng rÊt hiÖn ®¹i; d©n téc trong nh©n lo¹i. 2.NÐt ®Ñp trong lèi sèng HCM: - N¬i ë vµ n¬i lµm viÖc ®¬n s¬: - Trang phôc gi¶n dÞ: - ¡n uèng ®¹m b¹c: => B¸c sèng gi¶n dÞ vµ thanh cao. 3. ý nghÜa cña viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn phong c¸ch HCM. - Mét c¸ch di d­¬ng tinh thÇn. - Mét quan niÖm thÈm mÜ vÒ cuéc sèng. - Mét nh©n c¸ch céng s¶n toµn vÑn. => Hoµ nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ nh­ng ph¶i gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. HOẠT ĐỘNG 4 : TỔNG KẾT - Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa; nêu và giải quyết vấn đề. - Kĩ thuật : Động não, Dạy theo góc , các mảnh ghép - Thời gian: 5 phút Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß ChuÈn KT-KN H­íng dÉn HS tæng kÕt v¨n b¶n. IV.Tổng kết : ? H·y nªu mét sè nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? ? ý nghÜa cña viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn phong c¸ch HCM? - Th¶o luËn, tr×nh bµy. - NhËn xÐt, bæ sung. 1.NghÖ thuËt: - KÕt hîp gi÷a kÓ chuyÖn, ph©n tÝch, b×nh luËn. - Chän läc chi tiÕt tiªu biÓu. - So s¸nh t¹o sù ®èi lËp. - DÉn chøng cô thÓ, chÝnh x¸c, thuyÕt phôc. 2.Néi dung: VÎ ®Ñp cña phong c¸ch HCM – sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa. v¨n ho¸ nh©n lo¹i. HOẠT ĐỘNG 5 : LUYỆN TẬP CỦNG CỐ KIẾN THỨC - Phương pháp: Vấn đáp giải thích, minh hoạ; phân tích cắt nghĩa; nêu và giải quyết vấn đề. - Kĩ thuật : Động não, Dạy theo góc , các mảnh ghép - Thời gian: 3 phút Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß ChuÈn KT-KN ? H·y kÓ l¹i mét c©u chuyÖn vÒ lèi sèng gi¶n dÞ cña HCM mµ em biÕt? ? Theo em, ng­êi cã v¨n hãa cã ph¶i lµ ng­êi sèng theo c©u ch©m ng«n trªn? - KÓ l¹i c©u chuyÖn. - Th¶o luËn nhãm; tr×nh bµy - NhËn xÐt, bæ xung III. LuyÖn tËp: 1. KÓ mét c©u chuyÖn vÒ lèi sèng gi¶n dÞ cña HCM. 2. Th¶o luËn vÊn ®Ò: “Ta vÒ ta t¾m ao ta Dï trong dï ®ôc ao nhµ vÉn h¬n” B­íc IV. Giao bµi vµ h­íng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi ë nhµ Thêi gian: 3 phót Ph­¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh - Kh¾c s©u kiÕn thøc (Ghi nhí/ sgk trang 8) - S­u tÇm mét sè chuyÖn kÓ vÒ B¸c Hå. - ChuÈn bÞ bµi: C¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i: so¹n bµi theo c©u hái trong SBT Ng÷ v¨n 9. Rót kinh nghiÖm : Phụ lục 6: PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN HỌC SINH ( Tại trường THCS Lập Lễ) Em hãy vui lòng cho biết ý kiến về một số vấn đề sau bằng cách khoanh tròn vào các đáp án sau: 1. Em có thích bài học hôm nay không? a . Rất thích b. Thích vừa phải c. Bình thường d. Không thích 2. Em có hiểu rõ nội dung bài học hôm nay không? a. Rất hiểu bài b. Hiểu c. Chưa hiểu lắm d. Không hiểu 3. Em thấy thái độ của các bạn trong lớp đối với môn học này thế nào? a. Hăng say học tập và phát biểu b. Có hứng thú c. Học bình thường d. Không quan tâm đến bài học 4. Em có thích các văn bản nhật dụng không? a. Thích b. Thích vừa phải c. Bình thường d. Không thích 5. Em có ý kiến gì về cách dạy của GV đối với giờ học này không? a. Luôn dạy như thế này b. Giảng kỹ hơn c. Đưa nhiều ví dụ thực tiễn hơn d. Không có ý kiến gì Đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng năm học 2013 -2014: Tên đề tài: “VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NHẰM NÂNG CAO HIỆU QỦA DẠY HỌC CÁC VĂN BẢN NHẬT DỤNG TRONG MÔN NGỮ VĂN Ở THCS” Lập Lễ, ngày 22/12/2013 Người viết đề tài Nguyễn Thị Vân §¸nh gi¸, xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc cÊp tr­êng: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................