Một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh học môn Hình học 8

ực tế cuộc sống, vì vậy trong quá trình dạy học giáo viên cần phải cho học sinh liên hệ kiến thức đã học vào thực tế, sử dụng các kiến thức hình học vào các công việc hàng ngày. Điều này làm cho học sinh khỏi phải trừu tượng khi học lí thuyết và các em có thể nhớ kiến thức lâu hơn. Ví dụ: Khi học chương tứ giác giáo viên hướng dẫn cho học sinh cắt thế nào để được chính xác các hình “ hình thang cân” thì phải gấp một lần tờ giấy cắt hai đáy song song, rồi cắt hai cạnh bên bằng nhau; cắt hình thoi thì phải gấp hai lần tờ giấy rồi cắt cạnh của nó vì hình thoi có hai đường chéo là trục đối xững và bốn cạnh bằng nhau. Học xong chương 2 “ Diện tích đa giác” giáo viên tổ chức một buổi thực hành chia lớp thành 4 tổ, mỗi tổ đo một khu vực của khuôn viên trường sau đó tổng hợp lại để biết được diện tích của khuôn viên trường. Biện pháp 4 :Tạo hứng thú cho học sinh khi giải bài tập. Học kết hợp với hành là một phương pháp học tập quan trọng mà giáo viên nào cũng phải hình thành và rèn luyện cho học sinh. Song học sinh thường gặp rất nhiều khó khăn khi giải bài tập hình học vì nó có tính chất chặt chẽ, lôgíc và trừu tượng nên giáo viên cần cho học sinh phân tích kỹ bài toán theo hướng đi lên hoặc đi xuống và cho các em nhắc lại kiến thức cũ có liên quan đến bài toán. Ví dụ: Khi hướng dẫn cho học sinh giải bài tập 54 trang 96 SGK tôi phân tích theo sơ đồ : B,C đối xứng nhau qua O B,O,C thẳng hàng và OB = OC Ô1 + Ô2 + Ô3 + Ô4 = 180o và OB = OC = OA Ô2 + Ô3 = 900, OAB cân, OAC cân. Cần phát huy sức mạnh của tập thể trong học tập. Bởi vì khi giảng bài tập giáo viên cho học sinh hoạt dộng theo nhóm từ 4 đến 6 em, tùy theo yêu cầu của bài toán , các nhóm được phân chia ngẫu nhiên hoặc chỉ định , được giao cùng nhiệm vụ hoặc những nhiệm vụ khác nhau. Nhóm tự bầu nhóm trưởng nếu thấy cần, trong nhóm phân công mỗi người một việc, mỗi thành viên phải làm việc tích cực, giúp đỡ nhau giải quyết vấn đề trong không khí thi đua với các nhóm khác. Nhóm cử ra một bạn đại diện trình bày trước lớp. Ví dụ: Trong giờ luyện tập cuối chương “Tứ giác” giáo viên đưa ra bài tập 89, trang 111 SGK. Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm theo 4 trình độ khác nhau như yếu kém, trung bình, khá, giỏi. phân công nhiệm vụ cho từng nhóm: + yếu kém làm câu a), + trung bình làm câu b) +khá làm câu c), + giỏi làm câu d). Sau đó giáo viên gọi bất kỳ một đại diện nào của nhóm báo cáo kết quả. Đối với phân môn hình học việc chọn lọc và phân loại bài tập là rất quan trọng, vì vậy giáo viên có thể chia bài tập ra thành nhiều dạng: Bài tập cơ bản áp dụng ngay công thức, định nghĩa, định lí vừa học giúp học sinh có niềm tin và khắc sâu kiến thức; dạng bài tập thực tế cho thấy tính thực tiễn của toán học; dạng bài tập suy luận tổng hợp đòi hỏi học sinh phải tìm tòi, suy nghĩ, hứng thú khám phá...nhằm củng cố lại kiến thức của phần hay chương đó. Khi làm được điều này nó thuận lợi rất nhiều khi giao và hướng dẫn bài tập về nhà cho các em, từ đó các em có thể làm các bài tập tương tự thuận lợi hơn. Biện pháp 5: Tạo hứng thú cho học sinh khi vẽ hình. Khả năng vẽ hình không phải học sinh nào cũng có, trong khi học phân môn Hình học một yếu tố quan trọng là phải biết vẽ hình. Thế nhưng vẽ ra sao? Yếu tố nào trước, yếu tố nào sau? Ký hiệu như thế nào? Cần những dụng cụ nào?... Điều này học sinh cần có một quá trình rèn luyện lâu dài dưới sự chỉ dẫn của giáo viên ngay từ khi các em làm quen kiến thức mới. Khi vẽ cần xác định cho học sinh vừa đọc vừa vẽ, cần bổ sung các yếu tố phụ và biết biểu diễn các ngôn ngữ sang kí hiệu hình học. Để thực hiện những điều đó giáo viên phải lựa chọn cách vẽ để hướng dẫn học sinh vẽ hình. Cụ thể: - Rèn cho học sinh có thói quen kí hiệu trên hình vẽ các trường hợp : điểm, các đoạn thẳng bằng nhau, các góc bằng nhau, các trường hợp vuông góc, bổ sung các yếu tố phụ trên hình.... - Hướng dẫn học sinh cách sử dụng các dụng cụ: + Êke: vẽ góc vuông, hai đường thẳng song song.... + Compa: vẽ đường tròn, cung tròn, hai đoạn thẳng bằng nhau.. + Thước thẳng: vẽ đường thẳng... Một yếu tố gây nhiều hứng thú nhất khi học hình đó là sử dụng phấn màu khi trình bày hình vẽ trên bảng giáo viên nên sử dụng phấn màu hợp lí ở các điểm đặc biệt, đường đặc biệt giúp học sinh dễ phát hiện kiến thức từ vẽ hình. Ở một số tiết giáo viên nên sử dụng phần mềm PowerPoint trình chiếu các bước vẽ hình cho học sinh quan sát. Ví dụ: Vẽ hình thoi là tứ giác có bốn cạnh bằng nhau. Do vậy khi tôi yêu cầu nêu cách vẽ hình thoi thì học sinh đã phát hiện có thể dùng Compa để vẽ bốn cung tròn có bán kính bằng nhau, giao điểm của bốn cung tròn đó chính là bốn đỉnh của hình thoi. Tôi đã chuẩn bị các bước dựng hình thoi và đặt toàn bộ phần dựng hình ở chế độ tự động ( Automatic) cứ 1 giây thì hiện 1 dối tượng. B R A C D - Lấy hai điểm A, C bất kì - Vẽ cung tròn tâm A bán kính R và cung tròn tâm C có cùng bán kính. - Hai cung tròn trên cắt nhau tại điểm B và D. - Kẻ các đoạn thẳng AB, BC, CD, DA ta được hình thoi ABCD. Học sinh vừa quan sát vừa lắng nghe giáo viên giới thiệu lần lượt từng bước dựng hình thoi, từ đó có thế vẽ lại dựa vào vở của mình không mấy khó khăn. Tóm lại, các bài tập đều yêu cầu học sinh vẽ hình, nên khi vẽ các em phải đọc kỹ bài, đọc đến đâu vẽ đến đó, vẽ rõ ràng và dùng đúng dụng cụ vẽ, từ đó học sinh trả lời yêu cầu đề bài. Đặc biệt phải hình thành cho học sinh thói quen phân tích kỹ đề bài, định hướng vẽ và dự đoán các trường hợp xảy ra, không nên vẽ hình đặc biệt, điểm đặc biệt. Chẳng hạn: Cho tam giác ABC thì không nên vẽ cân, vuông hay đều. Cho M là điểm nằm giữa AB thì không nên lấy tại trung điểm của AB. PHẦN III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT 1. Kết quả đạt được. Trong quá trình giảng dạy học kỳ I vừa qua khi áp dụng kinh nghiệm của mình để soạn giảng và vận dụng vào thực tế tôi nhận thấy có sự thay đổi đáng mừng: - Học sinh đã có thái độ học tập tích cực, thích thú hơn trong tiết học, chủ động nêu lên những thắc mắc, khó khăn về bộ môn với giáo viên, các em hưởng ứng rất nhiệt tình. Bên cạnh đó bài tập giao về nhà đã được các em làm một cách nghiêm túc, tự giác học bài và nắm được kiến thức cơ bản sau khi học xong mỗi bài. - Phần lớn các bài kiểm tra đã được nâng lên, các em vẽ hình đúng, xác định hướng đi bài toán, số học sinh chứng minh lôgíc và chặt chẽ được tăng lên. - Từ những bài học đa số các em đều vận dụng vào thực tiễn các kiến thức như: đo đạc, cắt hình, xác định tính đối xứng của vật thể.... Cuối học kỳ I điều tra hứng thú học môn Hình học ủa lớp 8C cho kết quả là: Tổng số HS Số HS có hứng thú Số HS không có hứng thú SL % SL % 38 28 73,7 10 26,3 So với đầu học kỳ I số học sinh hứng thú với phân môn Hình học tăng lên 50% Kết quả khảo sát chất lượng học k ỳ I phân môn Hình học thật đáng phấn khởi : TSHS Khá giỏi Trung bình Yếu kém SL % SL % SL % 38 18 50 11 28,9 9 23,7 2. Điều kiện áp dụng. Từ kết quả áp dụng trong thực tế giảng dạy Toán học của bản thân, tôi nhận thấy đề tài “ Một số biện pháp gaâ hứng thú cho học sinh học phân môn Hình học 8” có thể áp dụng với tất cả các đối tượng học sinh khối 8 trong các nhà trường phổ thông, với tất cả những người làm công tác giảng dạy Toán. 3. Kiến nghị đề xuất. Để làm tốt và hiệu quả hơn công tác giáo dục, giảng dạy Toán học nói chung, Hình học nói riêng trong nhà trường THCS, tôi xin mạnh dạn đề xuất một vài ý kiến nhỏ sau: - Các cấp lãnh đạo tổ chức thường xuyên các cuộc hội thảo, chuyên đề bàn về phương pháp dạy học Toán theo hai phân môn: đại số và hình học để cán bộ giáo viên được trao đổi nhiều hơn nữa nhằm học hỏi, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. - Tạo điều kiện hơn về đồ dụng dạy học nhằm phát huy hiệu quả dạy học. 4. Bài học kinh nghiệm. Thực tiễn dạy học trong thời gian qua và việc áp dụng phương pháp trên vào quá trình giảng dạy, tôi đã rút ra một số bài học cơ bản sau: Một là: Mỗi giáo viên phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng, rèn luyện để không ngừng trau dồi về kiến thức, kỹ năng dạy học nói chung, Hình học nói riêng. Nâng cao và rèn luyện kỹ năng sư phạm ở độ nhuần nhuyễn. Hai là: Thường xuyện đổi mới về cách soạn, cách giảng; đưa các ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, đa dạng hóa các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học để lôi cuốn được học sinh vào quá trình học tập. Ba là: Cần quan tâm sâu sát đến từng đối tượng học sinh, đặc biệt là học sinh yếu kém, giúp đỡ ân cần, nhẹ nhàng, tạo niềm tin, hứng thú cho các em trong môn học. Bốn là: Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải hướng học sinh vào việc phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, tạo ra những tình huống có vấn đề để học sinh thảo luận. Trong mỗi tiết học phải tạo ra được sự giao lưu đa chiều giữa giáo viên - học sinh, học sinh - học sinh, giữa các tổ - nhóm. Năm là: Giáo viên cần mạnh dạn đưa các ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học như các phàn mềm vẽ hình, các loại máy đa năng, các hiệu ứng hình ảnh để tiết học thêm sinh động. KẾT LUẬN Sau khi nghiên cứu và triển khai vấn đề này bản thân tôi nhận thấy: để tạo cho học sinh hứng thú học phân môn Hình học 8 giáo viên phải từng bước tạo hứng thú cho học sinh qua việc tìm hiểu kiến thức mới, thông qua các buổi thực hành, qua việc phân loại bài tập, vẽ hình ... Đồng thời phải luôn gần gũi, tìm hiểu những khó khăn, sở thích của học sinh để từ đó có những biện pháp phù hợp hơn. Bên cạnh đó cần có thời lượng phù hợp áp dụng kiến thức hình học vào thực tiễn đời sống và để học sinh thấy được tính khoa học, giá trị thực tiễn của bộ môn. Trên đây là một số biện pháp tạo hứng thú cho học sinh học phân môm Hình học 8 mà bản thân tôi đã nghiên cứu, thực hiện và đã có nhiều thay đổi trong quá trình học tập của học sinh. Xin mạnh dạn đưa ra trao đổi với đồng nghiệp để cùng áp dụng nhằm đưa kết quả dạy học môn Toán nói chung, phân môn Hình học nói riêng, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện. Rất mong được sự góp ý từ đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo để thực sự đề tài này là một sáng kiến phổ biến sâu rộng.