Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 63, Bài 56: Các tác dụng của ánh sáng - Năm học 2013-2014 - Phan Quang Hiệp

Tuần: 33 Ngày soạn : 19-04-2014 Tiết : 63 Ngày dạy : 21-04-2014 Bài 56: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Trả lời được câu hỏi các tác dụng của ánh sáng là gì? Tác dụng sinh học của ánh sáng là gì? tác dụng quang điện của ánh sáng là gì? 2. Kĩ năng: - Vận dụng kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đen để giải thích một số ứng dụng trong thực tế. 3. Thái độ: - Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc. II. Chuẩn bị: 1. GV: - Nội dung bài học. 2. HS: - 1 tấn kim loại một mặt sơn trắng một mặt sơn đen (hoặc hai tấm kim loại cùng loại một tấm sơn trắng một tấm sơn đen), hai nhiệt kế; 1 bóng đèn 25 W; 1 chiếc đồng hồ; 1 dụng cụ sử dụng pin mặt trời. III. Tổ chức hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp: - Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: - Ta nhìn thấy một vật khi nào? - Vật màu trắng có tán xạ ánh sáng không? Vật màu đen có tán xạ ánh sáng không? 3. Tiến trình: GV tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới: - Đặt vấn đề như SGK. - HS làm theo yêu cầu của GV Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của ánh sáng: - Cho hs đọc SGK trả lời câu C1, C2? - Nhận xét đúng sai về ví dụ hs cho tác dụng nhiệt của ánh sáng - Hướng dẫn hs xây dựng tác dụng nhiệt của ánh sáng - Tổ chức cho hs làm việc theo mục đích TN Hướng dẫn hs tìm hiểu dụng cụ TN và làm TN. Đặc biệt chú ý không thây đổi khoảng cách từ dây tóc bóng đèn đến tấm kim loại để TN được chính xác. Nếu làm TN với một tấm kim loại thì làm nguội n hiệt độ của tấm kim loại đến nhiệt độ phòng trước khi làm tiếp theo. Nếu làm TN với hai tấm kim loại giống nhau thì phải đảm bảo hai tấm kim loại được chiếu sáng như nhau, chú ý đến cả hình dạng của dây tóc bóng đèn. - Nhận xét câu trả lời C3 cuả hs, tổ chức hợp thức hoá kết luận. a) Đọc SGK và trả lời C1, C2 C1: Ví dụ về chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho vật đó nóng lên: Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể, chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên .. C2:Một số ví dụvề ứng tác dụng nhiệt của ánh sáng: Phơi khô các vật ngoài nắng , làm muối, ngồi sưởi nắng trong mùa đông. b) nêu mục đích TN và tìm hiểu dụng cụ TN nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên các vật màu trắng và vật màu đen - Tiến làm TN -Ghi kết quả TN vào bảng kết quả C3: Trong cùng một thời gian, với cùng một nhiệt độ ban đầu vào cùng một điều kiện chiếu sáng thì nhiệt độ của ấm kim loại khi bị chiếu sáng mặt đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại đó, khi bị chiếu sáng vào mặt trắng. Điều đó có nghĩa là, trong cùng một điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng. - Phát biểu kết luận chung về tác dụng này.( SGK ) I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng: 1) Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì: C1: Ví dụ về chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho vật đó nóng lên: Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên; khi chạy điện ở bệnh viện ta chiếu ánh sáng vào cơ thể, chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên .. C2:Một số ví dụ về ứng tác dụng nhiệt của ánh sáng: Phơi khô các vật ngoài nắng, làm muối, ngồi sưởi nắng trong mùa đông. Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng ánh sáng đã biến thành nhiệt năng . Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng 2) Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen: C3: Trong cùng một thời gian, với cùng một nhiệt độ ban đầu vào cùng một điều kiện chiếu sáng thì nhiệt độ của ấm kim loại khi bị chiếu sáng mặt đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại đó, khi bị chiếu sáng vào mặt trắng. * Kết luận: Điều đó có nghĩa là , trong cùng một điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng. Hoạt động 3: Tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng: - Cho hs đọc mục II SGK và phát biểu tác dụng sinh học của ánh sáng? - Nhận xét đánh giá câu trả lời của hs vể C4, C5? a) Đọc tài liệu b) Cá nhân phát biểu tac dụng sinh học của ánh sáng và ghi vào vở c) Trả lời C4, C5 và trình bày trước lớp trước yêu cầu của GV C4: Ví dụ: Các cây cới thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời. C5: Ví dụ: Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp. II. Tác dụng sinh học của ánh sáng: Ánh sáng có thể gây ra 1 số biến đổi nhất định ở sinh vật, Đó là tác dụng sinh lí của ánh sáng C4: Ví dụ: Các cây cới thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời . C5: Ví dụ: Nên cho trẻ nhỏ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp. Hoạt động 4: Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng: - Cho hs đọc mục II SGK? - Nêu câu hỏi về khái niệm pin quang điện và tác dụng quang điện? - Nhận xét đánh giá các câu trả lời C6, C7 ? - Tổ chức hợp thức hoá kết luận về tác dụng điện và pin quang điện? a) Đọc mục II SGK và trả lời câu hỏi thế nào là pin quang điện. b)Trả lời C6, C7 C6: Ví dụ một vài dụng cụ chạy bằng pin mặt trời: máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em . C7:+Muốn cho pin phát điện, phải chiếu ánh sáng vào pin. + Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể. Do đó, pin hoạt động được không phải là do tác dụng nhiệt của ánh sáng. Muốn khảng định kết luận này thì ta đem pin vào chổ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng hơn cả lúc chiếu sáng vào nó. Ta sẽ thâý pin không hoạt động III. Tác dụng quang điện của ánh sáng: 1) Pin mặt trời: SGK 2) Tác dung quang điện của ánh sáng: Tác dụng của ánh sáng lê pin quang điện gọi là tác dụng quang điện Hoạt động 5: Vận dụng: - Cho hs đọc phần ghi nhớ trong SGK và chỉ định phát biểu - Cho hs làm việc cá nhân trả lời C8, C9, C10? Đọc SGK và phát biểu theo yêu cầu của GV C8: Ac-simét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời. C9: Bố mẹ muốn nói tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời. C10: Về mùa đông nên mặc quan áo màu tối vì quần aó màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể. Về mùa hè, trái lại, nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng ánh sáng của ánh sáng mặt trời, được giảm sự nóng bức khi ta ra ngoài nắng. IV. Vận dụng: C8: Ac-simét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời. C9: Bố mẹ muốn nói tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời. C10: Về mùa đông nên mặc quan áo màu tối vì quần aóa màu tối hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể. Về mùa hè, trái lại, nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng ánh sáng của ánh sáng mặt trời, được giảm sự nóng bức khi ta ra ngoài nắng. IV. Củng cố : - Cho HS đọc ghi nhớ SGK? - Yêu cầu hs nhắc lại nội dung chính của bài trong phần ghi nhớ ? V. Hướng dẫn về nh : - Học thuộc phần ghi nhớ, đọc phần có thể em chưa biết - Làm bài tập SBT, chuan bị nội dung cho bài ôn tập Rút kinh nghiệm:.