Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 21: Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện - Năm học 2010-2011

Ngày soạn: 01/11/2012 Ngày giảng: 03/11/2012 Tiết 21: sử dụng an toàn và tiết kiệm điện I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Nêu được tác hại của đoản mạch và tác dụng của cầu chì. 2. Kĩ năng - Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện và sử dụng tiết kiệm điện năng. 3. Thái độ - Có ý thức chấp hành nghiêm túc và tinh thần hợp tác trong nhóm. II. Đồ dùng dạy học 1. Giáo viên: - Mỗi nhóm HS: Bảng nhóm 2. HS: Chuẩn bị trả lời câu hỏi phần I- 1 III. Phương pháp - Thực hành, vấn đáp gợi mở, IV. Tiến trình dạy học 1. ổn định tổ chức (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ (không) 3. Bài mới (40 phút) Hoạt động 1: Tìm hiểu và thực hiện các quy tắc an toàn khi sử dụng điện. (20 phút) Mục tiêu: - Nêu được tác hại của đoản mạch và tác dụng của cầu chì. - Giải thích và thực hiện được các biện pháp thông thường để sử dụng an toàn điện. Đồ dùng: Bảng nhóm Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Y/c HS hoạt động theo nhóm trả lời C1- C4 trong SGK trong 5 phút - Gọi đại diện nhóm lên trình bày - GV nhận xét bổ sung và chuẩn hoá kiến thức - Y/c HS thảo luận giải thích theo nhóm trình bày lời giải cho từng phần câu hỏi C5, C6 - Gọi HS khác nhận xét, bổ sung - GV nhấn mạnh: + Qua câu C5 đã nêu cách sửa chữa những hỏng hóc nhỏ về điện. Những hỏng hóc không biết lí do, không sửa được thì phải ngắt điện, báo cho người lớn, thợ điện,... không tự ý sửa chữa để đảm bảo an toàn tính mạng điện. + Qua câu C6 nêu biện pháp đảm bảo an toàn điện là sử dụng dây nối đất cho các dụng cụ điện có vỏ kim loại - GV liên hệ thực tế nối đất các thiết bị điện, kí hiệu nối đất ở các thiết bị, dụng cụ điện, đưa ra phích có 3 chốt cắm tương ứng, chốt thứ 3 nối đất. - GV thông báo do điều kiện kinh tế, tài chính còn hạn chế, biện pháp này chưa được chú ý và sử dụng phổ biến ở nước ta. Thực tế để thực hiện biện pháp này thì trong mạng điện gia đình pahỉ có thêm một đường dây nối đất nữa. - GV giới thiệu cách mắc thêm đường dây nối đất, cọc nối đất đảm bảo an toàn... - GV chuyển ý: Như vậy chúng ta đã biết thêm 1 số quy tắc an toàn khi sử dụng điện. Tuy chưa đầu đủ nhưng lưu ý khi sử dụng các dụng cụ điện chúng ta đều phải hiểu biết quy tắc an toàn qua sách hướng dẫn sử dụng dụng cụ điện đó. Hiện nay nhu cầusử dụng điện năng của người dân ngày càng tăng. Trên các phương tiện thông tin đại chúng thường xuyên nhắc nhở người dân sử dụng tiết kiệm điện năng đặc biệt vào giờ cao điểm. Vậy sử dụng như thế nào là tiết kiệm điện năng? I. An toàn khi sử dụng điện 1. Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7 C1: Chỉ làm TN với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V. C2: Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn quy định, nghĩa là vỏ bọc này phải chịu được dòng điện định mức cho mỗi dụng cụ điện. C3: Cần mắc cầu chì có cường độ định mức phù hợp với mỗi dụng cụ điện để đảm bảo tự động ngắt mạch khi có sự cố xảy ra. Như khi bị đoản mạch thì cầu chì sẽ kịp nóng chảy và tự động ngắt mạch trước khi dụng cụ điện bị hư hỏng. C4: Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý: + Phải rất thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện này vì nó có hiệu điện thế 220V nên có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người. + Chỉ cần sử dụng các thiết bị điện với mạng điện gia đình khi đảm bảo cách điện đúng tiêu chuẩn quy định đối với các bộ phận của thiết bị có sự tiếp xúc với tay và với cơ thể người nói chung (tay cầm, dây nối, phích cắm,......) 2. Một số quy tắc an toàn khác khi sử dụng điện. C5: + .....vì sau khi rút phích cắm điện không thể có dòng điện chạy qua cơ thể người và do đó không có nguy hiểm + .....vì công tắc và cầu chì trong mạng điện gia đình luôn luôn được nối với dây nóng. Vì thế ngắt công tắc hoặc tháo cầu chì trước khi thay bóng đèn đã làm hở dây nóng, do đó loại bỏ trường hợp dòng điện chạy qua cơ thể. + ...Đảm bào cách điện giữa người và nền nhà (đứng trên ghế nhựa, bàn gỗ khô,...) đo điện trở của vật cách điện đó rất lớn nên dòng điện qua người và vật cách điện sẽ có cường độ rất nhỏ không gây nguy hiểm đén tính mạng. C6: + Chốt thứ 3 của phích cắm nối vào vỏ kim loại của dụng cụ điện nơi có kí hiệu. + Trường hợp dây điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ. Nhờ có dây tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào vỏ dụng cụ cũng không bị nguy hiểm vì điện trở của người rất lớn so với dây nối đất nên dòng điện qua người rất nhỏ không gay nguy hiểm. Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. (20 phút) Mục tiêu: Giải thích và thực hiện được việc sử dụng tiết kiệm điện năng. - Y/c HS đọc phần II – mục 1) để tìm hiểu một số lợi ích khi tiết kiệm điện năng ? Em hãy tìm thêm những lợi ích khác của việc tiết kiệm điện năng. trả lời C7 - GV gợi ý: + Biện pháp ngắt điện ngay khi mọi người ra khỏi nhà, ngoài công dụng tiết kiệm điện năng còn giúp tránh được hiểm hoạ nào nữa? + Phần điện năng được tiết kiệm còn có thể được sử dụng để làm gì đối với quốc gia? + Nếu sử dụng tiết kiệm điện năng thì bớt được 1 số nhà máy điện cần phải xây dựng. Điều này có lợi ích gì đối với môi trường? - GV liên hệ thực tế: Mùa hè năm 2005, do thiếu nước để sản xuất điện chúng ta phải nhập khẩu điện từ Ttung Quốc, các khu vực trong thành phố Hà Nội phải luân phiên cắt điện,.. ? Vậy các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng là gì? - GV hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi C8, C9 ? Để tiết kiệm điện năng chúng ta phải làm gì? - GV hướng dẫn HS trả lời C12 Tính điện năng sử dụng tính yòan bộ chi phí cho việc sử dụng của mỗi loại bóng sau đó so sánh đó chính là lí do trong khuyến cáo sử dụng tiết kiệm điện của sở điện lực có ghi “Sử dụng đèn compact thay cho đèn tròn” II. Sử dụng tiết kiệm điện năng 1. Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng - Giảm chi tiêu cho gia đình - Các dụng cụ được sử dụng lâu bền hơn - Giảm bớt các sự cố gây tổn hại chung do hệ thống cung cấp điện bị quá tải - Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất C7:- Sử dụng các dụng cụ và thiết bị có công suất hợp lí không những tiết kiệm điện năng mà còn góp phần giảm bớt chi tiêu cho gia đình - Ngắt điện khi không sử dụng hoặc khi đi khỏi nhà sẽ tránh sự cố gây tai nạn và thiệt hại do dòng điện gây ra: lãng phí điện năng, loại bỏ nguy cơ xảy ra hoả hoạn, tổn thất cho gia đình và các gia đình bên cạnh - Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất, góp phần tăng thu nhập cho đất nước - Giảm bớt việc xây dựng các nhà máy điện. do đó góp phần giảm ô nhiễm môi trường 2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. C8: A = P .t C9: + Cần phải lựa chọn, sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện có công suất hợp lí, đủ mức cần thiết. + Không sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết, vì sử dụng như thế là lãng phí điện năng. III. Vận dụng C12: + Điện năng sử dụng cho mỗi loại bóng trong 8 000 giờ: - Bóng đèn giây tóc: A1 = P 1 .t = 0,075 . 8000 = 600 kW.h = 2160.106 (J) - Bóng đèn compact: A2 = P 2 .t = 0,015 . 8000 = 120 kW.h = 432.106 (J) + Toàn bộ chi phí cho việc sử dụng mỗi bóng đèn trên trong 8000 giờ là: - Phải cần 8 bóng đèn dây tóc nên toàn bộ chi phí cho việc dùng bóng đèn này là: T1= 8. 3500 + 600. 700 = 448 000 (đ) - Chỉ cần 1 bóng đèn compact nên toàn bộ chi phí cho việc dùng bóng đèn này là: T2= 1. 60 000 + 120. 700 = 144 000 (đ) + Dùng bóng đèn compact có lợi hơn vì: - Sử dụng công suất nhỏ hơn, dành công suất tiết kiệm cho nơi khác chưa có điện hoặc cho sản xuất. - Góp phần giảm bớt sự cố do quá tải về điện, nhất là vào giờ cao điểm. 4. Củng cố(3’) - GV củng cố kiến thức cơ bản ? Các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7. ? Vậy các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng là gì. ? Để tiết kiệm điện năng chúng ta phải làm gì. 5. Hướng dẫn học ở nhà(1’) - Học bài phần ghi nhớ - Tìm hiểu phần có thể em chưa biết (SGK- 53) - Chuẩn bị bài mới: Tổng kết chương I - Điện học.