Giáo án Vật Lí Lớp 8 - Chương trình cả năm - Năm học 2011-2012 - Trương Thị Thu Hà

Tên bài dạy: SỰ NỔI Tiết: 12 Môn: Vật lý Lớp: 8 Họ và tên giáo viên: Trương Thị Thu Hà Thời gian: 45 phút I. Mục tiêu: 1.Kiến thức: - Nêu được điều kiện của vật nổi. - Biết được khi vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy Ac-si-met được tính bằng công thức: FA = d.V 2. Kỹ năng: - Giải thích được các điều kiện của vật nổi thường gặp trong đời sống. 2. Thái độ: - Cẩn thận, trung thực , ham thích học bộ môn. - Biết bảo vệ môi trường II. Câu hỏi quan trọng: 1. Câu hỏi nhấn mạnh sự hiểu biết,đem lại sự thay đổi của quá trình học tập: - Bi sắt chìm,bi gỗ nổi vì bi gỗ to và nặng hơn bi gỗ. Thế nhưng: con tàu bằng thép vừa to vừa nặng hơn hòn bi thép mà lại nổi còn bi thép lại chìm? 2.Câu hỏi của bài học, liên quan đến bài học: - Phần kiểm tra bài cũ các em đã biết và biểu diễn được 2 lực tác dụng lên 1 vật nhúng trong chất lỏng.Vậy em hãy cho biết phương chiều của 2 lực này? - Vẽ vec-tơ lực tương ứng với 3 trường hợp ở hình 12.1a,b,c? - Qua kết quả của C2, các em hãy cho biết: Điều kiện để vật nổi, vật chìm? - Tại sao miếng gỗ thả vào nước thì lại nổi? - Vì sao miếng gỗ nổi yên trên mặt nước? - Các em nhắc lại công thức tính lực đẩy Ac-si-met? - Thể tích được tính trong công thức đó là phần thể tích nào? - Các em hãy trả lời C5? - Để chứng minh: Vật chìm khi dv > dl em hãy nhắc lại điều kiện để vật chìm? - Thay điều đã biết ở C6 đã cho vào biểu thức trên ta có gì? - Tương tự các em chứng minh cho: vật lơ lửng khi: d v = d l ;Vật nổi khi: d v < d l. - Qua bài tập C6,ta có thêm tính chất nào nữa để nhận biết một vật có thể chìm , nổi, lơ lửng trong chất lỏng? - Câu hỏi C7,C8,C9 (sgk) - Để trả lời C7,C8,C9 ta vận dụng kiến thức nào? (GV đặt lần lượt sau mỗi câu hỏi C7,C8,C9) - Vì sao sinh vật biển chết hàng loạt? - Các hoạt động khai thác và vận chuyển dầu bằng đường thủy có thể làm rò rỉ dầu, hiện tượng như thế nào? Gây ra tác hại gì? Vì sao? Nêu biện pháp khắc phục? - Xe cộ lưu thông,các nhà máy khi hoạt động thải ra các chất khí có tác hại gì? Cách khắc phục như thế nào? - Vì sao có tên gọi biển này là “biển chết” ? - Để làm bài tập 12.1 (SBT) ta cần làm gì? Cần biết gì? III. Đánh giá: 1. Bằng chứng đánh giá: *Học sinh thể hiện mức độ hiểu của mình sau bài học qua việc: - Lĩnh hội kiến thức. - Vận dụng kiến thức để giải thích, làm bài tập, vận dụng vào thực tế cuộc sống... * Các hình thức đánh giá: - Khả năng quan sát - Trả lời các câu hỏi C của bài học - Thực hiện công việc trên phiếu học tập, kiểm tra chéo theo thang điểm 10 IV. Đồ dùng dạy học: - 1 chậu thủy tinh to đựng nước - Một viên bi gỗ; một viên bi thép. - Một miếng gỗ. - Phiếu học tập. V. Các hoạt động dạy và học: Nội dung Hoạt động của thầy Hoạt động của trò PP &PT Tổ chức tình huống học tập (7 ph) - Hứng thú học bộ môn. - Nêu được điều kiện vật nổi hay chìm trong chất lỏng. (8 ph) Độ lớn lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi lên trên mặt thoáng của chất lỏng. (8 ph) - Biết được khi vật nổi trên mặt chất lỏng thì lực đẩy Ac-si-met được tính bằng công thức: FA = d.V Vận dụng: (12 ph) - Chứng minh được điều kiện vật nổi, vật chìm khi vật là 1 khối đặc, đồng chất - Giải thích được các điều kiện của vật nổi,vật chìm thường gặp trong đời sống. - Ham thích học bộ môn. - Biết bảo vệ môi trường Củng cố - dặn dò ( 10 ph) - Cẩn thận, trung thực - Dạy học theo nhóm - Vận dụng tốt * Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập 1. KTBC: - Nêu công thức tính lực đẩy Ac-si-met? Nêu ý nghĩa, đơn vị của từng đại lượng? - Một vật nhúng trong chất lỏng chịu tác dụng của những lực nào? Em hãy dùng mũi tên để biểu diễn các vec-tơ lực đó? 2.Giới thiệu bài mới: - Cho 2 HS dùng 2 viên bi: 1bi thép, 1 bi gỗ thả vào chậu nước.Quan sát,nêu hiện tượng. - Vì sao bi gỗ nổi, bi thép chìm? - GV đặt vấn đề: Vì sao con tàu bằng thép vừa to vừa nặng hơn hòn bi thép lại nổi còn bi thép lại chìm?→Bài mới: “Sự nổi” *Hoạt động 2: Tìm hiểu điều kiện vật nổi hay chìm trong chất lỏng. - Dựa vào phần KTBC cho HS trả lời tiếp: C1 - Cho HS hoạt động nhóm hoàn thành C2 - GV cho các nhóm gắn bài làm lên bảng, cả lớp nhận xét,sửa chữa → Cho HS nêu điều kiện vật nổi, vật chìm * Hoạt động 3: Xác định độ lớn lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi lên trên mặt thoáng của chất lỏng) - GV làm thí nghiệm: thả miếng gỗ vào nước cho HS quan sát, HS trả lời C3 : - Miếng gỗ thả vào nước thì nổi,vì sao? - Vì sao miếng gỗ nổi yên trên mặt nước? ( vì miếng gỗ chịu tác dụng của 2 lực cân bằng P = FA) - GV gợi ý HS hoàn thành C5 - GV chốt lại công thức tính lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng. * Hoạt động 4: Vận dụng - Cho học sinh trả lời C6 ® dựa vào FA = dV và điều kiện vật nổi, vật chìm? GV gợi ý HS chứng minh:Vật chìm khi: d v = d l *Tương tự đối với trường hợp còn lại - Qua bài tập C6,ta có thêm tính chất nào nữa để nhận biết một vật có thể chìm , nổi, lơ lửng trong chất lỏng? - Cho học sinh trả lời C7,C8 - Cho học sinh trả lời C9 trên bảng phụ, cả lớp cùng sửa ,GV nhận xét. - Ứng dụng C6,GV giới thiệu hình ảnh tàu ngầm nổi trên mặt nước,đang chuyển động trong lòng biển và giải thích. - GV cho HS xem 1 số hình ảnh: khai thác dầu, vận chuyển dầu, sinh vật biển chết hàng loạt, xe cộ lưu thông trên đường → GV đặt câu hỏi vì sao? Nêu biện pháp khắc phục? - GV cho HS xem hình ảnh “thủy triều đen”trên vịnh Mê-xi-co, cuộc diễn tập khắc phục sự cố tràn dầu ở Bà rịa Vũng tàu * Hoạt động 5: Củng cố - dặn dò - Phát phiếu học tập cho 4 nhóm HS. - GV hướng dẫn HS tự đánh giá, cho điểm. - GV công bố kết quả của các nhóm - Cho học sinh đọc ghi nhớ sgk - Cho HS xem hình ảnh người nổi trên biển chết→ hướng dẫn HS làm bài tập 12.1 - Hướng dẫn bài tập 12.2 | Về nhà làm các bài tập trong sách bài tập: 12-1đến 12-16*. * Trong cuộc sống hằng ngày, ta thường nghe: công cấy lúa, công học bài,công kéo xe cuả ngựaCác em tìm hiểu xem thế nào là công cơ học và được tính như thế nào? Đó là nội dung các em về nhà soạn và nghiên cứu → bài mới : “Công cơ học” - Một HS trả lời - HS khác nhận xét - Mỗi HS thả viên bi của mình vào chậu nước, quan sát và mô tả hiện tượng. - HS có thể trả lời nhiều tình huống. I. Điều kiện vật nổi, vật chìm: - Trả lời C1 - Hoạt động nhóm,ghi trên bảng phụ - Nêu điều kiện vật nổi, vật chìm? a) Vật chìm: P > FA b) Vật nổi: P < FA c) Vật lơ lửng: P = FA II. Độ lớn lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi trên mặt thoáng của chất lỏng: - Cá nhân HS trả lời C3 (Trọng lượng P của miếng gỗ nhỏ hơn lực đẩy Ac-si-met FA - HS trả lời - Trả lời C5 FA = d.V1 ( V1 < V ) V1:Thể tích phần vật chìm trong chất lỏng (Thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ) III. Vận dụng: - HS trả lời theo câu hỏi gợi ý của GV để chứng minh: - FA= dl .V - P = d v .V - vật chìm khi: P > FA Û dv.V > dl.V Þ dv > dl - Từ C6 HS trả lời - Cá nhân HS trả lời. ☻Khi vật là một khối đặc, đồng chất thì: - Vật chìm khi: d v > d l - Vật lơ lửng khi: d v = d l - Vật nổi khi: d v < d l. - Cá nhân HS làm trên bảng phụ, sửa chữa - Cá nhân HS trả lời. ¯ Đ/v chất lỏng không hòa tan trong nước: chất lỏng nào có TLR nhỏ hơn TLR của nước: xăng, dầu thì sẽ nổi trên mặt ao, hồ,sông biển có tác hại : - Ngăn cản việc hòa o-xy vào nước→ sinh vật bị chết - Các khí thải nặng (NO,NO2,CO2,SO, SO2; H2S) Có xu hướng chuyển động xuống dưới mặt đất, ảnh hưởng trầm trọng đến môi và sức khỏe con người. ♣ Biện pháp BVMT: - Có biện pháp lưu thông không khí. - Hạn chế khí thải độc hại. - Có biện pháp an toàn trong vận chuyển dầu lửa, ứng cứu kịp thời khi gặp sự cố tràn dầu. - Hoạt động nhóm, thực hiện theo nội dung yêu cầu ở phiếu học tập. - Các nhóm kiểm tra, đánh giá chéo. - Đọc ghi nhớ sgk - Cá nhân HS trả lời theo gợi ý của GV - Đàm thoại - Nêu vấn đề - Dạy học theo nhóm - Dạy học 1 hiện tượng vật lý. - Bảng phụ - Trực quan - Đàm thoại - Nêu vấn đề - Đàm thoại - Dạy học theo nhóm - Đàm thoại - Phiếu học tập PHIẾU HỌC TẬP ( Bài: Sự nổi ) NHÓM: Điểm: | Đánh dấu chéo vào ô đúng hoặc sai cho các nội dung ở các câu sau: Câu Nội dung Đúng Sai 1 Vật nhúng trong chất lỏng chịu tác dụng của trọng lực P và lực đẩy Ac-si-met.Hai lực này cùng phương,ngược chiều. 2 Khi nhúng vật trong chất lỏng, vật chìm khi trọng lượng của vật nhỏ hơn lực đẩy Ac-si-met: P < FA 3 Khi vật nổi trên mặt chất lỏng, trọng lượng của vật bằng lực đẩy Ac-si-met: P = FA 4 Khi vật nổi trên mặt của chất lỏng, độ lớn của lực đẩy Ac-si-met được tính bằng công thức: FA = d .V Trong đó: d là trọng lượng riêng của chất lỏng,còn V là thể tích phần vật chìm trong chất lỏng. 5 Thả một chiếc nhẫn đặc, bằng bạc vào thủy ngân thì nhẫn nổi vì: trọng lượng riêng của bạc lớn hơn trọng lượng riêng của thủy ngân . | Các nhóm đổi bài cho nhau, tự kiểm tra đánh giá chéo theo đáp án, mỗi câu chọn đúng: 2 điểm.