Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 37: Thoái hóa do tự thụ phấn và do giao phối gần - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: 4/1/2013 Ngày giảng:7/1/2013 Tiết 37 Thoái hoá do tự thụ phấn và do giao phối gần. I. Mục tiờu bài học 1. Kiến thức - Biết được phương pháp tạo dòng thuần chủng ở cây giao phấn . - Giải thích được sự thoái hoá của tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phối và giao phối gần ở động vật . - Nêu được vai trò của tự thụ phấn và giao phối gần trong chọn giống. 2. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng tự nghiên cứu với Sgk , trao đổi theo nhóm và quan sát , phân tích để thu nhận kiến thức từ các hình vẽ . II. Đồ dung dạy học * GV : - Tranh phóng to H.34.1 - 4 Sgk . III. Phương phỏp -Trực quan -Hoạt động nhúm IV. Tổ chức giờ học 1. Khởi động * ổn định tổ chức (1’) *Vào bài. GV giới thiệu bài 2.Cỏc hoạt động Hoạt động 1 (15’) Tỡm hiểu về hiện tượng thoỏi hoỏ *Mục tiờu:HS biết được hiện tượng thoỏi hoỏ *Đồ dựng: H 34.2 phúng to HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV yêu cầu HS đọc Sgk, thảo luận theo nhóm, trả lời các câu hỏi sau : ‚Mục đích của việc cho cây giao phấn tự thụ phấn là gì ? ‚Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành như thế nào ? - GV gợi ý HS : Cần nắm được : + Cách cho cây giao phấn tự thụ phấn ( bắt buộc ) . + Phương pháp tạo dòng thuần ở cây giao phấn . - GV gợi ý HS : Cần nắm vững các đặc điểm của các cây bị thoái hoá . - GV yêu cầu HS quan sát tranh phóng to H.34.2 Sgk và nghiên cứu Sgk để trả lời câu hỏi : ‚Giao phối gần là gì ? ‚Hậu quả của giao phối gần ? I .Hiện tượng thoái hoá : 1 . Hiện tượng thoái hoá do tự thụ phấn ở cây giao phấn : - Việc cho cây giao phấn tự thụ phấn là để tạo dòng thuần . - Việc tạo dòng thuần ở cây giao phấn được tiến hành như sau : + Tự thụ phấn bắt buộc : Dùng túi cách li lấy phấn cây nào thì rắc lên đầu nhuỵ cây đó . Lấy hạt của từng cây gieo riêng thành từng hàng , chọn những cây có đặc điểm mong muốn cho tự thụ phấn Ž làm qua nhiều thế hệ Ž dòng thuần . + Nuôi cấy hạt phấn của cây đơn bội , rồi nhân đôi số lượng NST để tạo cây lưỡng bội . - Hiện tượng thoái hoá ( ở ngô ) do tự thụ phấn biểu hiện : Các cá thể có sức sống kém dần , biểu hiện ở các dấu hiệu như phát triển chậm , chiều cao và năng suất cây giảm giảm dần . 2 . Hiện tượng thoái hoá do giao phối gần : a). Giao phối gần : Là hiện tượng những con vật sinh ra từ một cặp bố mẹ giao phối nhau hoặc giao phối giữa bố mẹ với các con con của chúng . b). Thoái hoá do giao phối gần: Hậu quả : Sinh trưởng và phát triển yếu , sức đẻ giảm giảm , quái thai , dị tật bẩm sinh ... Hoạt động2(12’) Tỡm hiểu về nguyờn nhõn của hiện tượng thoỏi hoỏ *Mục tiờu: HS biết được nguyờn nhõn của hiện tượng thoỏi hoỏ HĐcủa GV và HS Nội Dung -GV yêu cầu HS trả lời 2 câu hỏi : ‚Thể đồng hợp và thể di hợp biến đổi thế nào qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối gần ? ‚Tại sao sự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá ? - Gv giải thích cho HS rõ: Một số loài thực vật tự thụ phấn cao độ ( cà chua, đậu Hà lan ...) hoặc thường xuyên giao phối gần ( chim bồ câu , cu gáy ...) không bị thoái hoá khi tự thụ phấn hay giao phối gần . Vì chúng đang có những cặp gen đồng hợp không gây hại cho chúng . II . Nguyên nhân của hiện tượng thoái hoá : - Qua các thế hệ tự thụ phấn hoặc giao phối gần thì thể di hợp tử giảm dần , thể đồng hợp tử tăng dần . - Tự thụ phấn ở cây giao giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hoá là vì : trong các quá trình đó thể đồng hợp tử ngày càng tăng , tạo điều kiện cho các gen lặn gây hại biểu hiện ra kiểu hình . Hoạt động 3(12’) Tỡm hiểu về vai trũ của phương phỏp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết trong chon giống *mục tiờu:HS biết được vai trũ của phương phỏp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết trong chon giống HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV nêu câu hỏi : Tại sao người sử dụng tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống ? - HS trả lời, hs khỏc nhận xột, bổ sung - GV nhận xột nhấn mạnh *Kết luận (phần ghi bảng) III . Vai trò của phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết trong chọn giống : - Người ta dùng phương pháp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối gần trong chọn giống là để cung cố và giữ gìn tính ổn định của một số tính trạng mong muốn , tạo dòng thuần , thuận lợi cho cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng , phát hiện các gen xấu để loại ra khỏi quần thể . 3.Tổng kết, hướng dẫn về nhà (5’) *Tổng kết. GV cho HS đọc phần tóm tắt cuối bài để nêu được : + Tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật gây ra hiện tượng thoái hoá giống . + Trong chọn giống , người ta cho tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật để củng cố và duy trì một số tính trạng mong muốn và tạo dòng thuần . Gợi ý trả lời một số câu hỏi và bài tập trong Sgk . * Hướng dẫn học bài. - Học thuộc và nhớ phần tóm tắt cuối bài . trả lời các câu hỏi 1,2 Sgk . - Nghiên cứu bài mới : Ưu thế lai . Yêu cầu : + Đọc bài mới và quan sát hình 35 Sgk . + Trả lời các câu hỏi mục lệnh ‚ Sgk . + Tìm hiểu nguyên nhân và phương pháp tạo ưu thế lai . ............................................................