Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 27: Thực hành Nhận biết một vài dạng đột biến - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: 25/11/2012 Ngày giảng:28/11/2012 Tiết 27 :THỰC HÀNH NHẬN BIẾT MỘT VÀI DẠNG ĐỘT BIẾN I. Mục tiờu bài học 1. Kiến thức + Nhận biết được một số đột biến hình thái ở thực vật và phân biệt được sự sai khác về hình thái của thân , lá , hoa , quả , hạt giữa thể lưỡng bội và thể đa bội trên tranh và ảnh . + Nhận biết được hiện tượng mất đoạn NST trên ảnh chụp hiển vi ( hoặc trên tiêu bản hiển vi ) . + Nhận biết các dạng đột biến NST ( mất đoạn, lặp đoạn, chuyển đoạn ) trên tranh ảnh . 2. Kỹ năng + Phát triển kỹ năng sử dụng kính hiển vi và kỹ năng hợp tác trong nhóm . + Rèn luyện kỹ năng quan sát và hoạt động theo nhóm . 3.Thỏi độ Bảo vệ cỏc loài sinh vật. II.Đồ dung dạy học * GV : - Tranh , ảnh về các đột biến hình thái : thân , lá , hạt ... - Tranh , ảnh về các kiểu đột biến cấu trúc NST ở hành tây hoặc hành ta , về biến đổi số lượng NST ở hành tây , hành ta , dâu tằm , dưa hấu ... - Tiêu bản về bộ NST thường và bộ NST bị mất đoạn hoặc chuyển đoạn ở hành tây hoặc hành ta và tiêu bản về bộ NST lưỡng bội ( 2n ), tam bội ( 3n ) và tứ bội ( 4n ) ở dưa hấu . - Kính hiển vi quang học ( có độ phóng đại 100 - 400 lần ) . * HS : - Sưu tầm các tranh ảnh về các dạng đột biến . - Kẻ băng 26 trang 75 Sgk vào vở bài tập . III. Phương phỏp -Trực quan -Hoạt động nhúm IV. Tổ chức giờ học 1. Khởi động * ổn định tổ chức (1’) * Kiểm tra đầu giờ (4’) ?Mức phản ứng là gì ? Cho ví dụ về mức phản ứng ở cây trồng ? *Bài mới 2.Cỏc hoạt động Hoạt động 1(12’) Nhận biết cỏc đột biến gen gõy ra những biến đổi về hỡnh thỏi * Mục tiờu: HS Nhận biết được cỏc đột biến gen gõy ra những biến đổi về hỡnh thỏi * Đồ dựng: Tranh , ảnh về các đột biến hình thái : thân , lá , hạt ... HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV chia nhóm HS ( mỗi nhóm 10 HS ) và cho các nhóm quan sát đặc điểm hình thái của dạng gốc và các thể đột biến trên tranh phóng to treo trên bảng . - GV lưu ý HS : Quan sát kĩ các hình để thấy rõ và phân biệt được dạng gốc với các thể đột biến . - GV yêu cầu các nhóm phải nêu được các dạng đột biến ở thực vật và động vật . *Kết luận 1 . Nhận biết các đột biến gen gây ra những biến đổi về hình thái : - ở thực vật , dạng đột biến là dạng bạch tạng , cây thấp , bông dài , lúa có lá đồng nằm ngang , hạt dài , hạt có râu . - ở động vật : chuột đột biến bạch tạng , gà đột biến chân ngắn , ở người đột biến bạch tạng . Hoạt động 2(12’) Nhận biết đột biến cấu trỳc NST * Mục tiờu: HS Nhận biết được đột biến cấu trỳc NST * Đồ dựng: Tranh , ảnh về các kiểu đột biến cấu trúc NST ở hành tây hoặc hành ta , về biến đổi số lượng NST ở hành tây , hành ta , dâu tằm , dưa hấu ... HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV yêu cầu HS quan sát tranh phóng to , đồng thời quan sát tiêu bản hiển vi về đột biến cấu trúc NST ở hành tây ( hoặc hành ta ) để xác định được các dạng đột biến NST . - GV gợi ý : Cần quan sát kĩ các hình để nhận ra được các dạng đột biến NST : mất đoạn, lặp đoạn , đảo đoạn . - GV theo dõi , nhận xét , bổ sung và nêu kết luận . *Kết luận 2. Nhận biết đột biến cấu trúc NST : Đột biến cấu trúc NST bao gồm : - Mất đoạn là một đoạn NST bị đứt ra làm giảm số lượng gen trên NST - Lặp đoạn là một đoạn NST nào đó được lặp lại một hay nhiều lần . - Đảo đoạn là một đoạn NST bị đứt rồi quay ngược lại 1800 và gắn vào chỗ bị đứt . Hoạt động 3 (11’) Nhận biết một số kiểu đột biến số lượng NST * Mục tiờu: HS Nhận biết được một số kiểu đột biếnếuố lượng NST * Đồ dựng: Tiêu bản về bộ NST thường và bộ NST bị mất đoạn hoặc chuyển đoạn ở hành tây hoặc hành ta và tiêu bản về bộ NST lưỡng bội ( 2n ) , tam bội ( 3n ) và tứ bội ( 4n ) ở dưa hấu . - Kính hiển vi quang học ( có độ phóng đại 100 - 400 lần ) . HĐcủa GV và HS Nội Dung *Bước 1: - GV gợi ý : + Quan sát để thấy được sự sai khác giữa bộ NST và hình thái của người bình thường ( 2n ) với người dị bội như bệnh Đao , Tơcnơ . + Quan sát để rút ra sự sai khác giữa thể lưỡng bội với thể đa bội ở lá tằm , quả dưa hấu . *Bước 2: - GV nhận xét , bổ sung và nêu kết luận . *Kết luận (phần ghi bảng) 3 . Nhận biết một số kiểu đột biến số lượng NST : - Người dị bội ( 3n ) có 3 NST 21 bị bệnh Đao , bệnh Tơcnơ ( OX ) . - Thực vật đa bội như lá tằm , quả dưa hấu ... có các đáu hiệu thể hiện trên hình vẽ và tiêu bản . 3.Tổng kết, hướng dẫn về nhà (5’) * Củng cố Tìm các cụm từ phù hợp điền vào ô trống để hoàn thành bảng 26 trang 75 Sgk . * Hướng dẫn về nhà Chuẩn bị cho bài sau : - Ươm mầm khoai lang ở ngoài sáng và trong tối . - Mang theo cây mạ trồng trong bóng tối và ngoài sáng . - Tìm một số tranh ảnh về thường biến . ________________________________________ Ngày soạn: 01/12/2012 Ngày giảng:04/12/2012 Tiết 28 - Thực hành QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN. I. Mục tiờu bài học 1. Kiến thức - Qua tranh ảnh và mẫu vật sống, nhận biết được một số thường biến phát sinh ở một số đối tượng thường gặp. - Qua tranh ảnh, phân biệt được sự khác nhau giữa thường biến và đột biến. - Qua tranh ảnh và mẫu vật sống, rút ra được : + Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen, không hoặc rất ít chịu tác động của môi trường. + Tính trạng số lượng thường chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường. 2. Kỹ năng + Rèn luyện kỹ năng quan sát và hoạt động theo nhóm . 3.Thỏi độ Yờu thớch mụn học II. Đồ dung dạy học - Tranh ảnh minh họa thường biến. - ảnh chụp chứng minh thường biến là biến dị không di truyền được. - Mẫu vật : + Mầm khoai lang hoặc khoai tây mọc trong bóng tối và ngoài sáng. + Cây mạ mọc trong bóng tối và ngoài sáng . + Một thân cây rau dừa nước mọc từ mô đất cao , bò xuống vai bờ và trải trên mặt nước . + Hai củ su hào của một giống thuần chủng nhưng được bón phân, tưới nước khác nhau . III. Phương phỏp -Trực quan -Hoạt động nhúm IV. Tổ chức giờ học 1. Khởi động * ổn định tổ chức (1’) * Bài mới 2.Cỏc hoạt động Hoạt động 1 (13’) Nhận biết một số thường biến phỏt sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh * Mục tiờu: HS nhận biết được một số đột biến phỏt sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh * Đồ dựng: Tranh ảnh minh họa thường biến. HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV cho HS quan sát tranh và mẫu vật về các dạng thường biến để nhận biết được các dạng thường biến và nguyên nhân gây ra thường biến . - GV lưu ý HS : + So sánh màu sắc của 2 loại mầm khoai và 2 chậu mạ ở trong tối và ngoài ánh sáng . + So sánh màu sắc của con thằn lằn khi ở ngoài nắng và trong bóng râm . - GV nhận xét , bổ sung và nêu kết luận . *Kết luận 1 . Nhận biết một số thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của ngoại ảnh : - Màu sắc của các mầm khoai tây và chậu mạ để ngoài ánh sáng xanh hơn . - Màu sắc con thằn lằn trong bóng râm thì sẫm ( tối ) hơn . - Nguyên nhân của sự khác nhau trên là do sự tác động của môi trường khác nhau đến cơ thể sinh vật . Hoạt động 2(13’) Nhận biết và phõn biệt sự khỏc nhau giữa thường biến và đột biến * Mục tiờu: HS nhận biết và phõn biệt được sự khỏc nhau giữa thường biến và đột biến * Đồ dựng: ảnh chụp chứng minh thường biến là biến dị không di truyền được. HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV hướng dẫn HS quan sát tranh về ruộng lúa gieo từ những hạt thóc bắt nguồn từ các cây mạ ven bờ và trong ruộng , rút ra nhận xét . - GV hướng dẫn HS hoạt động tương tự như trên đối với việc quan sát đoạn thân cây rau dừa nước ở trên cạn được chuyển sang sống trong môi trường nước . *Kết luận 2 . Nhận biết và phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến - Ruộng lúa bao gồm những cây lúa phát triển đồng đều ( không có gì khác nhau nhiều ) . - Thường biến ( sự khác nhau từ đời trước ) không di truyền được . Hoạt động 3 (13’) Nhận biết ảnh hưởng khỏc nhau của một điều kiện mụi trường đối với tớnh trạng số lượng và chất lượng * Mục tiờu: HS Nhận biết ảnh hưởng khỏc nhau của một điều kiện mụi trường đối với tớnh trạng số lượng và chất lượng * Đồ dựng: Mẫu vật : + Mầm khoai lang hoặc khoai tây mọc trong bóng tối và ngoài sáng. + Cây mạ mọc trong bóng tối và ngoài sáng . + Một thân cây rau dừa nước mọc từ mô đất cao , bò xuống vai bờ và trải trên mặt nước . + Hai củ su hào của một giống thuần chủng nhưng được bón phân , tưới nước khác nhau . HĐcủa GV và HS Nội Dung - GV hướng dẫn HS quan sát tranh về hai luống su hào của cùng một giống nhưng được chăm bón khác nhau để rút ra kết luận về sự ảnh hưởng của môi trường đến tính trạng chất lượng và số lượng . - GV nhận xét , bổ sung và chímh xác hoá ý kiến của các nhóm , đưa ra kết luận . *Kết luận 3 . Nhận biết ảnh hưởng khác nhau của cùng một điều kiện môi trường đối với tính trạng số lượng và chất lượng : - Kích thước của các củ su hào ở luống được chăm sóc nhiều thì to hơn ở luống ít được chăm sóc . Điều đó chứng tỏ tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng nhiều của điều kiện ngoại cảnh . - Hình dạng các củ su hào ở hai luống là giống nhau . Điều đó chứng tỏ tính trạng chất lượng ít chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường . 3.Tổng kết, hướng dẫn về nhà (5’) *Củng cố Cho HS viết thu hoạch 2 câu hỏi sau : - ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng - Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến . - Gv thu bản thu hoạch chấm lấy điểm 15 phỳt. * Hướng dẫn về nhà - Ôn tập kiến thức chương IV - Biến dị . - Nghiên cứu bài mới : Phương phỏp nghiờn cứu di truyền người . ..