Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 32: Trao đổi chất

Tiết: 32 CHƯƠNG VI: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ngày dạy: TRAO ĐỔI CHẤT Mục tiêu: Kiến thức Phân biệt được trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài, trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong Trình bày đuợc mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào Kĩ năng Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp Thái độ Có ý thức giữ gìn bảo vệ cơ thể Chuẩn bị Giáo viên: Tranh: Sơ đồ mối quan hệ trao đổi chất Học sinh: Kiến thức cũ cần ôn: trao đổi khí ở phổi và tế bào, tuần hoàn máu Phương pháp: hỏi đáp - tìm tòi, quan sát, hoạt động nhóm nhỏ Tiến trình Ổn định: kiểm tra sỉ số học sinh Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi Câu 1: Những tác nhân nào gây hại cho hệ tiêu hoá? (8 điểm) Câu 2: Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh? (2 điểm) Đáp án Câu 1: Những tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá (8 điểm) Vi khuẩn Tạo môi tường axít làm hỏng men răng, dạ dày , ruột bị viêm loét Các tuyến tiêu hóa bị viêm Giun sán: gây tắc ruột , tắc ống dẫn mật Aên uống không đúng cách Aên vội vàng không nhai kỉ Aên không đúng giờ Tinh thần lúc ăn không được thoải mái Các cơ quan tiêu hoá có thể bị viêm, hoạt động kém hiệu quả, hấp thụ giảm Khẩu phần ăn không hợp lý: dạ dày và ruột bị mệt mỏi, gan có thể bị xơ, hoạt động tiêu hoá bị rối loạn Câu 2: Aên uống hợp vệ sinh (2điểm) Aên chín, uống sôi, rửa tay trước khi ăn Trái cây rau sống rửa sạch trước khi ăn Không ăn thức ăn ôi thiu Không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn Giảng bài mới Em hiểu thế nào là trao đổi chất? Vật thể (bàn, ghế ) có trao đổi chất không? Trao đổi chất ở cơ thể người diễn ra như thế nào? Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường Mục tiêu:TB được đổi chất giữa cơ thể và môi trường GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ hình 3. 1 /100 SGK (chú ý chất vào và chất ra khỏi cơ thể) Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài được thể hiện như thế nào? HS: lấy chất cần thiết và thải chất bã thừa, cặn bã ra môi trường ngoài Vai trò của sự trao đổi chất? HS: trao đổi chất là đặc trưng cơ bản của sự sống, thông qua trao đổi chất, sinh vật tồn tại và phát triển Tiểu kết Hoạt động 2: Tìm hiểu sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong Mục tiêu: TB được sự trao đổi chất của cơ thể thực chất diễn ra ở tế bào GV treo tranh sơ đồ mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào (hình 31.2 ) hướng dẫn HS quan sát ( chú ý chất từ cơ thể vào tế bào, chất từ tế bào ra ngoài, vai trò của môi trường trong ) GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục II /100 Máu và nước mô cung cấp những gì cho tế bào? HS: máu mang chất dinh dưỡng và ôxi qua nước mô đến tế bào Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra những sản phẩm gì? HS: Hoạt động sống của tế bào tạo ra năng lượng, khí CO2 , chất thải Những sản phẩm đó của tế bào đổ vào nước mô rồi vào máu được đưa tới đâu? HS: Các sản phẩm thừa qua nước mô vào máu đến hệ hô hấp, bài tiết Sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong biểu hiện như thế nào? HS:tế bào trong cơ thể thường xuyên có sự trao đổi chất với nước mô và máu tức là có sự trao đổi chất vơí môi trường trong Tiểu kết Hoạt động 3:Tìm hiểu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất ở cấp độ tế bào Mục tiêu: Phân biệt được trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào GV yêu cầu HS tiếp tục quan sát sơ đồ hình 31.2, yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục III /101 SGK, chia nhóm thảo luận trả lời câu hỏi ( thời gian 4 phút) Phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong? HS: quan sát tranh, nghiên cứu thông tin mục III /101 SGK, chia nhóm thảo luận trả lời câu hỏi Đại diện hai nhóm phát trả lời câu hỏi thảo luận, nhóm khác nhận xét bổ sung GV chốt lại kiến thức đúng Tiểu kết Trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài Môi trường ngoài cung cấp thức ăn, nước, muối khoáng và ôxi qua hệ tiêu hoá, hô hấp, đồng thời tiếp nhận chất bã sản phẩm phân hủy và khí cacbonic từ cơ thể thải ra Trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong Chất dinh dưỡng và ôxi tiếp nhận từ máu vào nước mô được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống, đồng thời các sản phẩm phân huỷ được thải vào môi trường trong, đưa đến các cơ quan bài tiết, còn khí cacbonic được đưa tới phổi thải ra ngoài Mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và cấp độ tế bào Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể là sự trao đổi chất giữa hệ tiêu hoá , hô hấp bài tiết với môi trường ngoài. Cơ thể lấy thức ăn, muối khoáng, ôxi từ môi trường, thải khí cacbonic và chất thải Trao đổi chất ở cấp độ tế bào là sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trương trong. Máu cung cấp cho tế bào chất dinh dưỡng và ôxi, tế bào thải vào máu khí cacbonic và sản phẩm bài tiết Trao đổi chất ở cơ thể cung cấp chất dinh dưỡng và ôxi cho tế bào và nhận từ tế bào các sản phẩm bài tiết, khí cacbonic thải ra môi trường. Trao đổi chất ở tế bào giải phóng năng lượng cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể thực hiện các hoạt động trao đổi chất Củng cố và luyện tập Trình bày vai trò của hệ tiêu hoá, hệ hô hấp và bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường? ( Hệ tiêu hoá:tiếp nhận từ môi trường thức ăn, nước, muối khoáng, biến đổi thành dạng dễ hấp thụ, thải phân Hệ hô hấp : tiếp nhận và vận chuyển khí ôxi vào máu, thải khí CO2 ra môi trường Hệ bài tiết: bài tiết chất thải ra môi trường ) Phân biệt trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào? Nêu mối quan hệ về trao đổi chất ở hai cấp độ này? (Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể là sự trao đổi vật chất giữa hệ tiêu hoá , hô hấp, bài tiết với môi trường ngoài Trao đổi chất ở cấp độ tế bào là sự trao đổi chất giữ tế bào và môi trường trong Mối quan hệ ( phần III ) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Học bài, trả lời 3 câu hỏi SGK /101 Vẽ sơ đồ mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào vào tập học Rút kinh nghiệm