Giáo án Sinh học Lớp 10 - Tiết 1 đến 6 - Nguyễn Thị Lài

h.naêng: C.taïo neân caùc loaïi maøng tb. 3. Steâroit - C.truùc: Chøa c¸c nguyªn tö liªn kÕt vßng. - Ch.naêng: c.taïo MSC cuûa tb vaø 1 soá hoocmoân giôùi tính. 4. Saéc toá vaø vitamin - Caroâtenoit vaø moät soá vitamin nhö: A,D,E,K cuõng laø moät daïng lipit. - Tham gia vaøo moïi hñ soáng cuûa cô theå. 4. Cuûng coá: 5p (?) Taïi sao treû em ngaøy nay hay maéc beänh beùo phì? à AÊn nhieàu ñoà ngoït à bieáng aên à khoâng haáp thuï ñöôïc caùc chaât dinh döôõng khaùc. (?) Taïi sao ngöôøi giaø khoâng neân nhieàu lipit? à Môõ chöùa cholesteron gaây sô vöõa ñoäng maïch. (?) Taïi sao maëc duø ôû ngöôøi khoâng tieâu hoùa ñöôïc xenluloâzô nhöøn ta vaãn phaûi aên rau xanh haøng ngaøy? à Chaát sô giuùp cho quaù trình tieâu hoùa deã daøng hôn, traùnh taùo boùn, traùnh ung thö ruoät giaø. (?) Hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp sau: Môõ Photpho lipit Steâroit Saéc toá vaø vitamin Caáu taïo Chöùc naêng 5. Daën doø: 2p - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp SGK - OÂn laïi kieán thöùc proâteâin Tân An, ngaøy thaùng naêm 2013 DUYEÄT CUÛA TOÅ CM Trần Ngọc Hân Tuần: 06(tuần 5) Tiết: 06 (tiết 5 gdtx) NS: ......// ND:...................... I/. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức: - Phaân bieät ñöôïc caùc möùc ñoä caáu truùc cuûa proâteâin : 1,2,3,4 - Hieåu ñöôïc chöùc naêng vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chöùc naêng cuûa proâteâin. 2. Kỹ năng: Kỹ năng thể hiện sự tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp. Kỹ năng lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ, ý tưởng. Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin về các bậc cấu trúc chức năng của protein. Kỹ năng quản lý thời gian, đảm nhận trách nhiệm, hợp tác trong hoạt động nhóm. 3. Thái độ: thấy được tại sao protein lại là cơ sở của sự sống II.CHUẨN BỊ CỦA GV-HS: 2.1. Chuẩn bị của GV: -- Sô ñoà caáu taïo 1 axit amin, sô ñoà lieân keát peptit. - Thiết bị dạy học: tranh phóng to H.5.1 SGK. Phieáu hoïc taäp Loaïi c.truùc Ñaëc ñieåm Baäc 1 Baäc 2 Baäc 3 Baäc 4 -Học liệu: SGK, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng.. 2.2. Chuẩn bị của học sinh: - Soạn bài: trả lời câu lệnh và câu hỏi cuối bài SGK. - Sưu tầm 1 số tài liệu, tranh ảnh có liên quan đến bài học. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 1. OÅn ñònh lôùp:KTSS 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5p) - Caâu 1: Neâu caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa Cacbohidrat? - Caâu 2: Neâu caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa caùc loaïi lipit? 3. Baøi môùi: Cuõng laø ÑV aên coû nhöng taïi sao thòt boø laïi khaùc thòt traâu? Taïi sao caùo laïi aên gaø? Trong thòt coù nhieàu proâteâin, proâteâin cuûa moãi loaøi laø khaùc nhau (ñaëc thuø). Vaäy proâteâin coù caáu taïo vaø chöùc naêng gì? Ñeå hieåu roõ ñieàu ñoù ta cuøng nhau tìm hieåu noäi dung baøi hoïc hoâm nay à baøi 5: “proâteâin” (2p) Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: C.TRUÙC CUÛA PROÂTEÂIN (18 phut) - PHÖÔNG PHAÙP: Trực quan- tìm tòi, hỏi đáp – tìm tòi, thaûo luaän nhoùm, suy nghĩ, thảo luận cặp đôi chia sẽ, lưu giữ nhật kí. -các bước hoạt động - GV: Proâ tieáng Hy Laïp laø proâteios coù nghóa laø vò trí soá 1. Proâ chieám ½ caùc h/c cacbon (100 ngaøn loaïi proâ) coù trong cô theå soáng, maëc duø coù chung nhieàu neùt cô baûn nhöng proâ ñöôïc c.taïo linh hoaït vaø coù ñoä chuyeân hoùa raát cao. (?) Proâ coù maáy loaïi? C.taïo töø ng/toá naøo? (?) Proâteâin caáu taïo theo nguyeân taéc naøo? Ñôn phaân cuûa noù laø gì? à 20 loaïi a.a à taïo s.löôïng lôùn p/töû proâ. - GV: treo tranh CT c.taïo cuûa 1 p/töû a.a. (?) Axit amin goàm nhöõng nhoùm naøo? à Trong ñoù: nhoùm H, amin vaø nhoùm cacboxyl laø th/ph coá ñònh trong proâ cuûa taát caû caùc a.a, coøn nhoùm R laø nhoùm thay ñoåi öùng vôùi moãi a.a. Nhoùm R coù c.naêng SH q.troïng xñ t/c h.h cuûa a.a. (?) Thòt boø, thòt gaø, thòt lôïn, toùc, söøng traâu, tô taèm, tô nheän ñeàu ñöôïc c.taïo töø proâ nhöng chuùng raát khaùc nhau veà nhieàu ñaëc tính. Söï khaùc nhau naøy laø do ñaâu? - GV: Caên cöù veà maët d.döôõng, ngöôøi ta chia a.a laøm 2 loaïi. (?) Theá naøo laø a.a ko thay theá? Cho VD? (?) Theá naøo laø a.a thay theá? Cho VD? à thòt, tröùng, söõa coù giaù trò d.döôõng cao vì coù nhieàu a.a ko thay theá.Nhieàu a.a lk vôùi nhau taïo thaønh proâ. - GV chuyeån: Proâ coù c.truùc goàm maáy baäc? ÑÑ c.truùc töøng baäc laø gì? - GV: Cho HS thaûo luaän ñieàn ND vaøo phieáu hoïc taäp, GV chænh söûa vaø keát luaän. (?) Chuoãi polipeptit ñöôïc h/th khi naøo? (?) Trong c.truùc baäc 1 caùc a.a lk vôùi nhau baèng lk gì? Theá naøo laø lk peptit? Vieát pöù? (?) Caáu truùc baäc 1 cuûa proâteâin laø gì? - GV: Nhìn vaøo c.truùc baäc 1 cuûa proâ ta bieát ñöôïc trình töï saép xeáp caùc a.a trong proâ à q.troïng vì qñònh tính ñaêch thuø, ña daïng vaø qñònh c.truùc baäc 2,3 cuûa proâ. - Tuøy vaøo s.löôïng a.a trong proâ ta coù proâ ñôn giaûn (vaøi chuïc a.a) hay proâ phöùc taïp (SL a.a lôùn). Sai leäch trong trình töï a.a daãn ñeán beänh taät (hoàng caàu hình lieàm). - GV: Sau khi t/hôïp chuoãi polipetit coù ôû daïng maïch thẳng khoâng? (?) Xoaén vaø gaáp ñöôïc coá ñònh nhôø ñaâu? (?) C.truùc baäc 3 ñöôïc hình thaønh ntn? (?) C.truùc baäc 4? ÑK ñeå coù c.truùc baäc 4? - GV: C.truùc khoâng gian 3 chieàu cuûa proâ q.ñònh hoaït tính, c.naêng cuûa proâ. Khi proâ bò maát c.truùc ko gian 3 chieàu trôû veà daïng maïnh thaúng thì proâ bò maát hoaït tính, goïi laø söï bieán tính. (?) Söï bieán tính laø gì? Y/toá naøo cuûa m.tröôøng aûh söï bieán tính cuûa proâ? - GV g.giaûi: Loøng traéng tröùng luoäc maøu traéng ñuïc vì proâ albumin bò bieán tính thaønh tr.thaùi raén ko tan trong nöôùc. Tuy nhieân 1 soá VSV ôû suoái nöôùc noùng 1000C maø proâ ko bò bieán tính do coù c.taïo ñaëc bieät. Maëc khaéc söï bieán tính cuûa proâ laø q.trình thuaän nghòch, t/c cuûa proâ coù theå khoâi phuïc trôû laïi khi ñöa veà ñk b.thöôøng ban ñaàu, goïi laø söï hoài tính. à Proâ coù 2 loaïi: daïng sôïi (keâratin: toùc, loâng, moùng,) maïch thaúng, vaø daïng vieân (enzim, hoocmoân) maïch gaáp laïi thaønh caùc cuoän troøn. à C, H, O, N, nhieàu proâ coù S. à Ña phaân, ñôn phaân laø a.a, coù khoaûng 20 loaïi a.a khaùc nhau trong cô theå. à HS caên cöù hình veõ traû lôøi. à Ng/töû C trung taâm noái vôùi nhoùm H, amin, cacboxyl vaø nhoùm R. VD: Valin, Analin, à Do soá löôïng , thaønh phaàn vaø traät töï saép xeáp cuûa caùc aa à Proâ ña daïng vaø ñaëc thuø. à a.a ko thay theá: a.a maø ÑV vaø ngöôøi ko t/hôïp ñöôïc valin, lôxin, Izoâlôxin, meâtionin, a.a thay theá: cô theå ÑV vaø ngöôøi t/hôïp ñöôïc (a.a coøn laïi). à HS thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát yù kieán trình baøy tröôùc lôùp, nhoùm khaùc nx boå sung. à Caùc a.a lk baèng lk peptit taïo thaønh chuoãi polipeptit. à Lk peptit: h/th giöõa nhoùm COOH cuûa 1 a.a vôùi nhoùm NH2 beân caïnh à g/phoùng 1 p/töû H2O. à Tieáp tuïc xoaén laïi coù 2 daïng: xoaén vaø gaáp . à Ñöôïc coá ñònh nhôø caùc lk H2 giöa nhoùm N-H vaø nhoùm C=O cuûa caùc a.a trong proâ. à HS ng/c SGK traû lôøi. à HS suy nghó thaûo luaän nhoùm (3 phuùt) traû lôøi. - Proâ laø nhöõng ñaïi p/töû coù caáu truùc ña daïng nhaát theo ng/taéc ña phaân. - Ñôn phaân laø a.a (20 loaïi a.a). - Mçi aa gåm 3 thÇnh phÇn: + Nhãm amin (- NH2) + Nhãm cacboxyl (- COOH) + Gèc hy®r«cacbon (- R) - Proâ ña daïng vaø ñaëc thuø do coù s.löôïng, th/ph vaø trình töï saép xeáp caùc a.a. 1. Caáu truùc baäc 1: - Caùc aa lk vôùi nhau baèng lieân keát peptit taïo thaønh chuoãi polipeptit daïng maïch thaúng. - Thể hiện tr×nh tù s¾p xÕp ®Æc thï cña c¸c axit amin trong chuçi p«lypeptit 2. Caáu truùc baäc 2: C.truùc baäc 1 co xoaén laïi hoaëc gaáp neáp taïo neân caáu truùc baäc 2 nhôø lieân keát hidro âgiữa các nhóm pepetit gần nhau. 3. Caáu truùc baäc 3, baäc 4 - C.truùc baäc 2 tieáp tuïc co xoaén taïo neân c.truùc ko gian 3 chieàu goïi laø c.truùc baäc 3. - Proâteâin coù 2 hay nhieàu chuoãi polipeptit khaùc nhau lk nhau taïo thaønh 1 phöùc heä proâteâin lôùn hôn goïi laø caáu truùc baäc 4. ­ H.töôïng bieán tính: laø h.töôïng proâ bò bieán ñoåi c.truùc khoâng gian 3 chieàu do aûh cuûa caùc y/toá T0 cao, pH, tia p/xaï, Hoạt động 2: CHÖÙC NAÊNG CUÛA PRO (15phut) - PHÖÔNG PHAÙP: Trực quan- tìm tòi, hỏi đáp – tìm tòi, thaûo luaän nhoùm, suy nghĩ,vd thực tế -các bước hoạt động - GV chuyeån: Proâ coù c.naêng q.troïng gì ñ/v cô theå chuùng ta? - GV: cho HS thaûo luaän nhoùm (3 phuùt) traû lôøi caâu hoûi: (?) Trong cô theå proâteâin giöõ nhöõng chöùc naêng gì? Cho VD? (?) Trong böõa aên haøng ngaøy taïi sao chuùng ta caàn aên proâteâin töø caùc nguoàn thöïc phaåm khaùc nhau? - GV: Phaûi bieát keát hôïp caùc loaïi TAÊ vôùi nhau 1 caùch hôïp lyù nhaát laø TAÊ proâ. ÔÛ tuoåi tröôûng thaønh khoâng neân aên chay vì TAÊ TV coù giaù trò dinh döôõng thaáp, chöùa ít a.a ko thay theá à daãn ñeán suy d.döôõng. Ngaøy nay, vôùi Cn bieán ñoåi gen à taïo ra nhieàu gioáng caây LT chöa nhieàu a.a ko thay theá (caùc loaïi ñaäu, ngoâ, giaøu Lizin) à HS suy nghó thaûo luaän nhoùm (3 phuùt) traû lôøi. à Moãi loaïi proâ coù c.truùc vaø c.naêng khaùc nhau. Cung caáp ñaày ñuû caùc loaïi a.a thay theá vaø khoâng thay theá, moãi g.ñoaïn PT cuûa cô theå caàn nhieàu loaïi proâ khaùc nhau. - C.taïo neân TB vaø cô theå . VD: Colagen tham gia caáu taïo moâ lieân keát. - Döï tröõ caùc aa. VD: Proâ trong söõa (cazeâin), proâteâin trong haït caây. - Vaän chuyeån caùc chaát. VD : Hemoglobin -B.veä cô theå (khaùng theå) - Thu nhaän thoâng tin (thuï theå) - Chaát xuùc taùc (enzim) - Ñieàu hoaø trao ñoåi chaát. - Vaän ñoäng: proâteâin c.taïo ñuoâi tinh truøng. 4. Cuûng coá: 3p 4.1/ Đơn phân của prô là: A. Glucôzơ B. Axit amin C. Nuclêic D. Axit béo. 4.2/ Trình tự sắp xếp các a.a trong prô quy định cấu trúc bậc mấy của prô? A. Bậc 1 B. Bậc 2 C. Bậc 3 D. Bậc 4 4.3/ Prô có thể bị biến tính bởi: A. Độ pH thấp B. Nhiệt độ cao C. Có mặt Oxi ng/tử D. Cả A và B 4.4/ Trong p/tử prô các a.a lk với nhau bằng lk: A. Peptit B. Ion C. Hidrô D. Cộng hóa trị 5. Daën doø:2p - Học bài, trả lời câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Chuẩn bị nội dung cho bài tiếp theo (bài 6). Tân An, ngaøy thaùng naêm 2013 DUYEÄT CUÛA TOÅ CM Trần Ngọc Hân