Giáo án Sinh học Khối 8 - Tiết 47: Dây thần kinh Tủy

y thần kinh tuỷ Mục tiêu: TB được cấu tạo dây thần kinh tuỷ GV treo tranh các rễ tuỷ và dây thần kinh tuỷ hướng dẫn HS quan sát ( đọc kỉ chú thích, phân biệt rễ trước, rễ sau, sợi hướng tâm, sợi li tâm ) GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I /142 SGK Có bao nhiêu đôi dây thần kinh tuỷ? Cấu tạo của dây thần kinh tủy? HS quan sát tranh, nghiên cứu thông mục I /142 trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét bổ sung Tiểu kết Hoạt động 2: Tìm hiểu chức năng của dây thần kinh tuỷ Mục tiêu: Thông qua thí nghiệm rút ra được kết luận về chức năng của dây thần kinh tuỷ GV yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm và đọc bảng 45 /143 SGK, yêu cầu HS chia nhóm thảo luận trả lời câu hỏi ( thời gian 3 phút) Chức năng của rễ tuỷ? Chức năng của dây thần kinh tuỷ? HS nghiên cứu thí nghiệm, chia nhóm thảo luận trả lời câu hỏi Đại diện nhóm trả lời câu hỏi, nhóm khác nhận xét bổ sung GV nhấn mạnh đặc điểm cấu tạo dây pha, chức năng của dây pha Tuỷ sống điều khiển hoạt động tứ chi nên khi bị tổn thương phấn cột sống nhất là ở phần lưng và ở cổ, người bệnh có thể bị liệt các chi vì phình cổ và phình thắt lưng là hai nơi quan trọng nhất xuất phát các dây thần kinh đến các chi, hoặc các dây thần kinh tủy bị chèn ( vôi đốt sống), tuỷ sống không thể tiếp nhận được thông tin từ luồng thần kinh hướng tâm cũng như cơ quan vận động không thể nhận được luồng thần kinh li tâm từ trung ương để trả lời và không tạo thành phản xạ. Vì vậy hoạt động sống hàng ngày cần có ý thức bảo vệ hệ thần kinh Tiểu kết Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ Mỗi dây thần kinh tuỷ gồm: Nhóm sợi thần kinh cảm giác nối với tuỷ sống qua rễ sau ( rễ cảm giác ) Nhóm sợi thần kinh vận động nối với tuỷ sống qua rễ trước ( rễ vận động ) Dây thần kinh tuỷ do các bó sợi cảm giác và bó sợi vận động khi đi qua khe giữa hai đốt sống liên tiếp đã nhập lại tạo nên, nên gọi dây thần kinh tủy là dây pha Chức năng của dây thần kinh tuỷ Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động (li tâm) Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác ( hướng tâm ) Dây thần kinh tuỷ vừa dẫn truyền kích thích nhận được đến tuỷ sống, vừa dẫn truyền xung thần kinh trả lời kích thích đến cơ và da 4. Củng cố và luyện tập Trình bày đặc điểm cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ? GV treo tranh câm: Cấu các rễ tuỷ và dây thần kinh tuỷ, gọi HS lên chỉ vào tranh Chú thích các bộ phận vào tranh câm ? 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Học bài, trả lời câu hỏi1, 2 SGK /143 Vẽ hình: 45.1 /143 vào tập học Kẻ bảng 46 /145 SGK vào vở bài tập Ôn lại kiến thức: Giới thiệu chung hệ thần kinh V. Rút kinh nghiệm Tiết: 48 Ngày dạy: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Mục tiêu Kiến thức Biết được vị trí thành phần cấu tạo, chức năng của trụ nảo, tiểu não, não trung gian Kĩ năng Biết cách quan sát, phân tích tranh vẽrút ra kiến thức Thái độ Có ý thức bảo vệ hệ não Chuẩn bị: Giáo viên: Tranh: Não bổ dọc, tiểu não, các dây thần kinh não Bảng phụ bảng 46 /154 SGK Học sinh: Dụng cụ học tập, tập ghi bài, SGK sinh 8 Kiến thức cũ cần ôn: Giới thiệu chung hệ thần kinh Phương pháp: Hỏi đáp - tìm tòi, hoạt động nhóm nhỏ, quan sát- tìm tòi Tiến trình Ổn định: Kiểm tra sỉ số học sinh Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi Câu 1: Trình bày cấu tạo, chức năng của dây thần kinh tuỷ? (8 điểm) Câu 2: vì sao gọi dây thần kinh tuỷ là dây pha? (2 điểm) Đáp án: Câu 1: Cấu tạo dây thần kinh tuỷ (6 điểm) Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ Mỗi dây thần kinh tuỷ gồm: Nhóm sợi thần kinh cảm giác nối với tuỷ sống qua rễ sau ( rễ cảm giác ) Nhóm sợi thần kinh vận động nối với tuỷ sống qua rễ trước ( rễ vận động ) Dây thần kinh tuỷ do các bó sợi cảm giác cà bó sợi vận động khi đi qua khe giữa hai đốt sống liên tiếp đã nhập lại tạo nên Chức năng của dây thần kinh tuỷ (2 điểm) Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động (li tâm) Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác ( hướng tâm ) Câu 2: Gọi dây thần kinh tuỷ là dây pha (2 điểm) Dây thần kinh tuỷ vừa dẫn truyền kích thích nhận được đến tuỷ sống, vừa dẫn truyền xung thần kinh trả lời kích thích đến cơ và da Giảng bài mới: Mở bài: Tiếp theo tuỷ sống là não bộ. Não bộ có cấu tạo như thế nào? Chức năng ra sao? Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí và các thành phần của não bộ Mục tiêu: biết được vị trí và các thành phần của não bộ. Xác định được giới hhạn của trụ não, tiểu não, não trung gian GV treo tranh não bộ cắt dọc hướng dẫn HS quan sát ( chú ý giới hạn các phần nảo) yêu cầu HS đọc chú thích hình vẽ, thực hiện bài tập trắc nghiệm điền từ /144 SGK HS quan sát tranh nảo bô bổ dọc, thực hiện bài tập trắc nghiệm điền từ /144 SGK, HS trả lởi bài tập, HS khác nhận xét Yêu cầu điền được theo thứ tự đúng là: 1-não trung gian, 2- hành não, 3- cầu não, 4- não giữa, 5- cuống não, 6- củ não sinh tư, 7-tiểu não GV yêu cầu HS đọc lại hoàn chỉnh bài tập sau khi điền từ đúng Tiểu kết Hoạt động 2:Tìm hiểu cấu tạo chức năng của trụ não Mục tiêu: Biết được cấu tạo, chức năng của trụ não. So sánh được giống và khác nhau giữa trụ não, tuỷ sống GV treo tranh các dây thần kinh não hướng dẫn HS quan sát Yêu cầu HS đọc thông tin mục II/144 SGK Cấu tạo và chức năng của trụ não? HS quan sát tranh, đọc thông tin mục II/144 SGK trả lời câu hỏi GV chốt lại kiến thức đúng GV yêu cầu HS chia nhóm thảo luận thực hiện bảng 46 /145 SGK ( thời gian 4 phút) HS dựa vào cấu tạo, chức năng của trụ não và tuỷ sống thực hiện bảng 46 GV treo bảng phụ bảng 46 yêu cầu đại diện nhóm HS lên ghi kết quả vào bảng 46 Yêu cầu thực hiện được Tuỷ sống Trụ não Vị trí Chức năng Vị trí Chức năng Bộ phận trung ương Chất xám Giữa làm thành dãi liên tục Căn cứ thần kinh Ơû trong phân thành các nhân xám Căn cứ thầnkinh Chất trắng Bao quanh chất xám Dẫn truyền dọc Bao ngoài nhân xám Dẫn truyền dọc Bộ phận ngoại biên 31 đôi dây thần kinh pha 12 đôi dây: cảm giác, vận động, pha Tiểu kết Hoạt động 3: Tìm hiểu não trung gian Mục tiêu:Biết được cấu tạo, chức năng não trung gian GV treo tranh não bộ bổ dọc yêu cầu HS lên : Xác định vị trí của não trung gian? Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục III /145 SGK Cấu tạo và chức năng của não trung gian? HS quan sát tranh, nghiên cứu thông tin mục III /145 SGK trả lời câu hỏi GV chốt lại kiến thức đúng Tiểu kết Hoạt động 4: Tìm hiểu tiểu não Mục tiêu:Biết được cấu tạo, chức năng của tiểu não GV treo tranh tiểu não hướng dẫn HS quan sát( chú ý vị trí của chất xám và chất trắng ) Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục IV /145 SGK Vị trí của tiểu não? Cấu tạo của tiểu não? GV yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm cuối mục IV Dự đoán chức năng của tiểu não? HS tự nghiên cứu thí nghiệm dự đoán chức năng của tiểu não GV chốt lại kiến thức Tiểu kết Vị trí các thành phần của não bộ: Trụ não: Tiếp liền với tuỷ sống ở phía dưới. Trụ não gồm hành não, cầu não và não giữa. Não giữa gồm cuống não ở mặt trước và củ não sinh tư ở mặt sau Tiểu não : Phía sau trụ não Não trung gian: Nằm giữa trụ não và đại não Cấu tạo và chức năng của trụ não Trụ não tiếp liền với tuỷ sống gồm: Não giữa, cầu não, hành nnão Cấu tạo trụ não: Chất trắng ở ngoài: Chất trắng là các đường liên lạc dọc, nối tuỷ sống với các phần trên của não và bao quanh chất xám Chất xám ở trong: Chất xám ở trụ não tập trung thành các nhân xám. Đó là các trung khu thần kinh, nơi xuát phát các dây thấn kinh não Có 12 đôi ddây thần kinh nnão gồm 3 loại: Dây cảm giác, dây vận động và dây pha Chức năng của trụ não Chất xám điều khiển, điều hoà hoạt động của nội quan Chất trắng dẫn truyền Đường lên: Cảm giác Đường xuống: Vận động Não trung gian Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não gồm đổi thị và vùng dưới đồi Chất trắng: Ở ngoài chuyển tiếp các đường từ dưới lên não Chất xám: Là các nhân xám, điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt Tiểu não Vị trí: Tiểu não nằm sau trụ não dưới bán cầu não Cấu tạo: Chất xám ở ngoài làm thành vỏ não và các nhân Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền Chức năng: Điều hoà phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể Củng cố và luyện tập Trình bày cấu tạo, chức năng của trụ não? ( phần II ) Giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi? ( Do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng ) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Học bài, trả lời câu hỏi1, 2 SGK /146 Đọc mục: Em có biết /146 SGK Ôn lại kiến thức: Giới thiệu chung hệ thần kinh Rút kinh nghiệm