Giáo án Ngữ Văn Lớp 9 - Tuần 19 - Năm học 2013-2014

có thành phần khởi ngữ? 5. Hướng dẫn về nhà: - HSY: Cố gắng nắm được nội dung bài học - Học bài, nhớ đặc điểm và công dụng của khởi ngữ. - Tìm câu có thành phần khởi ngữ trong các Vb đã học. - Chuẩn bị bài: Các thành phần biệt lập (ôn các thành phần tình thái, cảm thán). ----------------------------------------------------------------------- Tiết 94 Phép phân tích và tổng hợp A/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: Học sinh nắm được: - Đặc điểm của phép lập luận phân tích và tổng hợp - Sự khác nhau giữa hai phép lập luận phân tích và tổng hợp. - Tác dụng của hai phép lập luận phân tích và tổng hợp trong các văn bản nghị luận. 2. Kĩ năng: Học sinh biết: - Nhận diện được phép lập luận phân tích và tổng hợp. - Vận dụng hai phép lập luận này khi tạo lập và đọc - hiểu văn bản nghị luận 3. Thái độ: HS có ý thức vận dụng hai phép lập luận phân tích và tổng hợp khi viết VB B/ Chuẩn bị : 1. Giáo viên: Soạn bài 2. Học sinh: Đọc trước bài. C/ Các phương pháp, kĩ thuật dạy học - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, phân tích. - Kĩ thuật: động não. D/ Tiến trình dạy học: 1) ổn định tổ chức: 2) KT bài cũ: 3) Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài : Phõn tích và tụ̉ng hợp là phép lọ̃p luọ̃n rṍt cõ̀n thiờ́t cho VB nghị luọ̃n. Đờ̉ biờ́t sử dụng, hụm nay chúng ta học bài Hoạt động của thầy và trũ Nội dung cần đạt Hoạt động 2: Tìm hiểu ND bài học HS đọc kĩ VB (SGK) HS theo dõi đoạn văn mở bài. ? Thông qua một loạt dẫn chứng ở đoạn mở bài tác giả đã rút ra nhận xét về vấn đề gì ? ? VB gồm mấy luận điểm chính ? Đó là những luận điểm nào ? Để xác lập hai luận điểm trên, tác giả đã dùng phép lập điểm nào? ? Để chốt lại vấn đề, tác giả đã dùng phép lập luận nào? Phép lập luận này thường đứng ở vị trí nào trtong văn bản. ? Qua tìm hiểu và phân tích ở trên em hãy cho viết vai trò của phép lập luận phân tích và tổng hợp. GV chốt I. Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp: 1. Ví dụ : VB "Trang phục" 2. Nhận xột. - Rút ra NX về vấn đề : Ăn mặc chỉnh tề cụ thể là sự đồng bộ, hài hoà giữa quần áo với giày, dép.. trong trang phục của con người. - Hai luận điểm chính trong văn bản là: 1) Trang phục phải phù hợp với hoàn cảnh tức là tuân thủ những "quy tắc ngầm" mang tính văn hoá xã hội. 2) Trang phục phải phù hợp với đạo đức tức là giản dị và hài hoà với môi trường sống xung quanh. - Xác lập 2 luận điểm trên tác giả sử dụng phép lập điểm phân tích cụ thể : a) Luận điểm 1: Ăn cho mình, mặc cho người. - Cô gái một mình trong hang sâu... - Anh thanh niên đi tát nước... - Vai trò của phép phân tích và tổng hợp. + Giúp ta hiểu sâu sắc các khía cạnh khác nhau của trang phục đối với từng người, trong từng hoàn cảnh cụ thể. + Giúp cho ta hiểu ý nghĩa văn hoá và đạo đức của cách ăn mặc, nghĩa là không thể ăn mặc một cách tuỳ tiện, cẩu thả như một số người lầm tưởng rằng đó là sở thích và "quyền, bất khả xâm phạm của mình". 3. Kết luận: Ghi nhớ (SGK) Hoạt động 2: Luyện tập Bài tập 1: Phân tích luận điểm Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn. - Thứ nhất: Học vấn là thành quả tích luỹ của nhân loại được lưu giữ và truyền lại cho đời sau. - Thứ hai: Bất kì ai muốn phát triển học thuận cũng phải bắt đầu từ "kho tàng quý báu" được lưu giữ trong sách; nếu không mọi sự bắt đầu sẽ là con số không, thậm chí là lạc hậu, giật lùi. - Thứ ba: Đọc sách là hưởng thụ, thành quả về tri thức và kinh nghiệm hàng nghìn năm của nhân loại, đó là tiền đề cho sự phát triển học thuật của mỗi người. Bài tập 2 : Phân tích lý do phải chọn sách để học. - Thứ nhất : Bất cứ lĩnh vực học vấn nào cũng có sách chất đầy thư viện, do đó phải biết chọn sách mà đọc. - Thứ hai: Phải chọn những cuốn sách "cơ bản, đích thực" để học, không nên đọc những cuốn sách "vô thưởng vô phạt". - Thứ ba: Đọc sách cũng như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu, tức là phải đọc cái cơ bản cần nhất, cần thiết nhất cho công việc và cuộc sống của mình. Bài tập 3 : Phân tích cách đọc sách - Tham đọc nhiều mà chỉ "liếc qua" cốt để khoe khoang là mình đã dọc sách nọ, sách kia thì chẳng khác gì "chuồn chuồn đạp nước" chỉ gây ra sự lãng phí thời gian và sức lực mà thôi. Thế gian có biết bai người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt, như kỉ trọc phú khoe của, chỉ biết lấy nhiều làm quý. Đối với việc học tập, cách đó chỉ là lừa mình, đối người, đối với việc làm người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường thấp kém. - Đọc ít mà đọc kĩ, thì sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích luỹ, tưởng tượng tự do đến mức làm thay đổi khí chất. - Có hai loại sách cần đọc là sách về kiến thức phổ thông và sách về kiến thức chuyên ngành, đó là hai bình diện riêng và sâu của tri thức. Bài tập 4 : Vai trò của phân tích lập luận - Có thể nói, trong VBNL, phân tích là một thao tác bắt buộc mang tính tất yếu bởi nếu không phân tích thì không thể làm sáng tỏ được luận điểm và không thể thuyết phục được người nghe, người đọc. - Cần nhớ rằng mục đích của phân tích và tổng hợp là giúp cho người nghe, người đọc nhận thức đúng, hiểu đúng vấn đề, do đó nếu đã có phân tích thì đương nhiên phải có tổng hợp và ngược lại. Nói cách khác, phân tích và tổng hợp luôn có mối quan hệ biện chứng để làm nên "hồn vía" cho VBNL. 4. Củng cố: GV chốt lại: Mối quan hệ qua lại giữa hai phép lập luận: Tuy đối lập nhưng ko tách rời nhau. Phân tích rồi phải tổng hợp thì mới có ý nghĩa, mặt khác phải dựa trên cơ sở phân tích thì mới có thể tổng hợp được. 5. Hướng dẫn về nhà: Đọc kĩ văn bản (VD) phần phân tích VD. Học thuộc ghi nhớ; Làm các BT còn lại. Chuõ̉n bị tiết sau : Luyện tập phân tích và tổng hợp. ......................................................................................... Tiết 95 Luyện tập phân tích và tổng hợp A/ Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: Học sinh nắm được: Mục đích, đặc điểm, tác dụng của việc sử dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp. 2. Kĩ năng: Học sinh biết: - Nhận dạng được rõ hơn văn bản có sử dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp. - Sử dụng phép PT, TH thuần thục hơn khi đọc - hiểu và tạo lập Vb nghị luận. 3. Thái độ : Học sinh có ý thức sử dụng phép lập luận PT và TH khi tạo lập VB NL B/ Chuẩn bị : 1. Giáo viên: Soạn bài. 2. Học sinh: Đọc trước bài C/ Các phương pháp, kĩ thuật dạy học - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận, phân tích,. - Kĩ thuật: động não. D/ Tiến trình dạy học: 1) ổn định tổ chức: 2) KT bài cũ: ? Khái niệm, vai trò của phân tích và tổng hợp trong lập luận? 3) Bài mới : Hoạt động 1: Giới thiệu bài : Đờ̉ áp dụng kiờ́n thức lí thuyờ́t vờ̀ phép phõn tích và tụ̉ng hợp vào thực hành, hụm nay, chúng ta học bài. Hoạt động của thầy và trũ Nội dung cần đạt Hoạt động 2: Luyện tập GV cho học sinh đọc đoạn văn (a) và thảo luận chỉ ra trình tự phân tích của đoạn văn? ? Nêu luận điểm và trình tự phân tích ở đoạn văn a. ? Đọc đoạn văn (b) và chỉ ra trình tự phân tích ? Giáo viên: Hiện nay có một số học sinh học qua loa, đối phó, không học thật sự. ? Em hãy phân tích bản chất của lối học đối phó để nêu lên những tác hại của nó? ? Hãy phân tích các lí do bắt buộc mọi người phải đọc sách? Gợi ý : Học sinh làm dàn ý phân tích vào giấy. Giáo viên gọi 1 số học sinh đọc và sửa chữa chung trước lớp, học sinh khác bổ sung. ? Viết đoạn văn tổng hợp những điều đã phân tích trong bài Bàn về đọc sách ? Gợi ý: Nêu tổng hợp tác hại của lối học đối phó. ? Tổng hợp theo yêu cầu bài tập 4? Bài tập 1 a. Luận điểm: Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài - Trình tự phân tích : + Thứ nhất: Cái hay thể hiện ở các điệu xanh: ao, bờ, sóng, tre, trời, bèo (phối hợp các màu xanh khác nhau). + Thứ hai: Cái hay thể hiện ở những cử động: Thuyền nhích, sóng gợi ti lá đưa vèo, tầng mây lơ lửng, con cá động (phối hợp các cử động nhỏ). + Thứ ba: Cái hay thể hiện ở các vần thơ: Tử vận hiểm hóc, kết hợp với từ, nghĩa chữ, tự nhiên không non ép. b. Luận điểm : Mấu chốt của thành đạt là ở đâu. - Trình tự phân tích : + Thứ nhất : Do nguyên nhân khách quan (đây là điều kiện cần) : Gặp thời, hoàn điều kiện học tập thuận lợi, tài năng trời phú... + Thứ hai : Do nguyên nhân chủ quan (đây là điều kiện đủ) : Tinh thần kiên trì học tập không mệt mỏi, không ngừng trau đồi phẩm chất đạo đức tốt đẹp. Bài tập 2: - Học đối phó là học mà không lấy việc học làm mục đích xem học là việc phụ. - Học đối phó là học bị động, cốt đối phó với thầy cô, thi cử. - Do học bị động nên không thấy hứng thú - chán học hiệu quả thấp. - Không đi sâu vào thực chất kiến thức của bài học. - Dù có bằng cấp nhưng đầu óc vẫn rỗng tuếch. b) Tác hại : - Đối với xã hội: Những kẻ học đối phó sẽ trở thành gánh nặng lâu dài cho xã hội về nhiều mặt như kinh tế, tư tưởng, đạo đức, lối sống. - Đối với bản thân: Những kẻ học đối phó sẽ không có hứng thú và do đó hiệu quả học tập ngày càng thấp. Bài tập 3: Lí do bắt buộc mọi người phải đọc sách: *Sách vở đúc kết tri thức của nhân loại đã tích lũy từ xưa đến nay. *Muốn tiến bộ, phát triển thì phải đọc sách để tiếp thu tri thức, kinh nghiệm. *Đọc sách không cần đọc nhiều, mà cần đọc kĩ, hiểu sâu đọc quyển nào nắm chắc được quyển đó. *Bên cạnh đọc sách chuyên sâu cần đọc rộng. Bài tập 4 Học đối phó là lối học bị động, hình thức, không lấy việc học làm mục đích chính. Lối học đó chẳng những làm cho người học mệt mỏi, mà còn không tạo ra được những nhân tài đích thực cho đất nước. Tóm lại, muốn đọc sách có hiệu quả phải chọn những sách quan trọng nhất mà đọc cho kĩ, đồng thời chú trọng đọc rộng, để hỗ trợ cho việc nghiên cứu chuyên sâu. 4. Củng cố : ? Muụ́n viờ́t được đoạn văn NL mạch lạc, em cõ̀n chú ý điờ̀u gì ? 5. Hướng dẫn: Nắm ND bài; Lập dàn ý cho mụ̣t bài văn NL, trên cơ sở đó, lựa chọn phép lập luận phân tích hoặc tổng hợp phù hợp với ND trong dàn ý để triển khai thành mụ̣t đoạn văn. - Soạn bài tiếp theo: Tiếng nói của văn nghệ . Ngày 2 tháng 1 năm 2014