Giáo án Ngữ Văn Lớp 8 - Tuần 29 - Năm học 2011-2012 - Hình Thị Ngọc Huệ

bản đã học ở học kì II lớp 8. - Rèn luyện kĩ năng hệ thống hoá, phân tích, tổng hợp, so sánh, kết hợp kiểm tra trắc nghiệm và kiểm tra tự luận bài viết đoạn văn. II. Chuẩn bị. Gv: Đề bài, biểu điểm và đáp án. Hs: Ôn lại kiến thức theo hướng dẫn của Gv. II. Hướng dẫn thực hiện. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Bài mới. Phần I: Trắc nghiệm. Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng. 1. Một trong những cảm hứng chung của hai bài thơ “Nhớ rừng” và “Quê Hương” là gì? A. Nhớ tiếc quá khứ. B. Thương người và hoài cổ. C. Coi thường và khinh bỉ cuộc sống tầm thường hiện tại. D. Đau xót và bất lực. 2. “Chiếu dời đô” được sáng tác vào năm nào? A. 1010. B. 958. C. 1789. D. 1858. 3. Ý nào nói đúng nhất mục đích của thể Chiếu? A. Giãi bày tình cảm của người viết. B. Kêu gọi cổ vũ mọi người hăng hái chiến đấu tiêu diệt kẻ thù. C. Miêu tả phong cảnh, kể sự việc. D. Ban bố mạnh lệnh của nhà vua. 4. Ý nào nói đúng nhất chức năng của thể Hịch? A. Ban bố mệnh lệnh của vua. B. Dùng để công bố kết qủa một sự việc. C. Dùng để trình bày với nhà vua sự việc, ý kiến hoặc đề nghị. D. Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài. 5. “Hịch tướng sĩ “ được sáng tác khi nào? A. Trước khi quân Mông - Nguyên xâm lược nước ta lần thứ nhất (1257). B. Trước khi quân Mông - Nguyên xâm lược nước ta lần thứ hai (1285). C. Trước khi quân Mông – Nguyên xâm lược nước ta lần thứ ba (1287). D. Sau chiến thắng quân Mông – Nguyên lần thứ hai. 6. Dòng nào nói đúng nhất chức năng của thể Cáo? A. Dùng để ban bố mệnh lệnh của nhà vua hoặc thủ lĩnh một phong trào. B. Dùng để trình một chủ trương hay công bố kết qủa một việc lớn để mọi người cùng biết. C. Dùng để kêu gọi, thuyết phục mọi người đứng lên chống giặc. D. Dùng để tâu lên những ý kiến, đề nghị của bề tôi. 7. “Bình Ngô đại cáo” được công bố vào năm nào? A. Năm 1426. B. Năm 1429. C. Năm 1430. D. Năm 1428. 8. “Bàn luận về phép học” được trích dẫn từ đâu? A. Bài Cáo của vua Quang Trung. C. Bài Tấu của Nguyễn Thiếp. B. Bài Hịch của Nguyễn Thiếp. D. Bài Tấu của Nguyễn Trãi. 9. Sự phát triển của quan niệm về Tổ quốc được thể hiện như thế nào trong bài “Sông núi nước Nam” và “Nước Đại Việt ta”. Hãy đánh dấu vào ô trống trong bảng sau? Nội dung quan niệm về Tổ quốc. Sông núi nước Nam Nước Đại Việt ta Bờ cõi núi sông. Có Vua. Có chủ quyền. Ghi nhận ở sách trời. Văn hiến. Phong tục – tập quán. Truyền thống lịch sử. 10. Điền tên tác giả và thể loại vào ô trống trong bảng sau. TT Tên văn bản Tác giả Thể loại 1 Chiếu dời đô. 2 Hịch tướng sĩ. 3 Nước Đại Việt ta (Trích). 4 Bàn luận về phép học (Trích). 5 Thuế máu (Trích). Đáp án – Biểu điểm Phần I: Trắc nghiệm (4 điểm ) Mỗi câu trả lời đúng được: 0,25 điểm (từ câu 1 -> 8) Câu 9 -10: 1 điểm. 1 2 3 4 5 6 7 8 A A D D B B D C Câu 9: - Sông núi nước Nam: ý 1,2,3,4. - Nước Đại Việt ta: ý 1,2,3,5,6,7. Câu 10: 1. Chiếu dời đô - Lí Công Uẩn – Chiếu. 2. Hịch tướng sĩ– Trần Quốc Tuấn – Hịch. 3. Nước Đại Việt ta – Nguyễn Trãi – Cáo. 4. Bàn luận về phép học – Nguyễn Thiếp – Tấu. 5. Thuế máu – Nguyễn Ái Quốc – Nghị luận. Phần II. Tự luận ( 6 điểm ). * Yêu cầu chung: HS nêu lên được mục đích của việc dời đô của Lí Công Uẩn trong văn bản “Chiếu dời đô”. * Yêu cầu cụ thể: 1. Mở bài: 0,5 điểm. - Giới thiệu về Lí Công Uẩn và hoàn cảnh ra đời “Chiếu dời đô”. - Khẳng định: phần đầu bài “chiếu”, Lí Công Uẩn giả thích nguyên nhân, mục đích của việc dời đô. Tác giả có một lối viết ngắn gọn, lí lẽ sắc sảo, các dẫn chứng nêu ra đầy sức thuyết phục. 2. Thân bài: 4 điểm. - Mở đầu bài chiếu tác giả dẫn sử sách làm tiền đề: nhà Thương 5 lần dời đô, nhà Chu 3 lần dời đô. + Việc dời đô của các vua thời tam đại (bên Tàu) là do yêu cầu khách quan (“Tuân theo mệnh trời”), lại phù hợp với nguyện vọng của nhân dân (“Thuận theo ý dân”). + Kết qủa của việc dời đô: làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng. - Lí Công Uẩn phê phán hai triều đại: Đinh – Lê không tuân theo mệnh trời, không biết học theo cái đúng của người xưa và hậu qủa là triều đại ngắn ngủi, vạn vật không thích nghi, nhân dân thì khổ sở. - Việc dời đô là cần thiết, là nhằm mục đích sâu xa, tốt đẹp: “đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan việc lớn, tính kế muôn đời cho con cháu”. Dời đô sẽ mang lại lợi ích tốt đẹp “vận nước lâu dài”, “phong tục phồn thịnh”. 3. Kết bài: 0,5 điểm. Dời đô là để xây dựng và bảo vệ đất nước giàu đẹp, bền vững để muôn đời mai sau. Phần đầu “Chiếu dời đô” đã thể hiện tâm hồn và trí tuệ Đại Việt, bản lĩnh đổi mới và vươn lên của Đại Việt. 4. Thu bài: Bảng hệ thống chất lượng. Đ 2 3 4 TS % 5 6 7 8 9 10 TS % 8A5 5. Hướng dẫn về nhà. - Soạn bài : “Ông Giuốc -đanh mặc lễ phục”. Tuần: 30 Tiết: 114 Ngày soạn: ...../ ...../ 2011 Ngày giảng: ..../ ...../ 2011 Tiếng việt LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I. Mức độ cần đạt. Nắm được cách sắp xếp và hiệu quả của sự sắp xếp trật tự từ trong câu. Từ đó có ý thức lựa chọn trật tự từ phù hpự với hoàn cảnh giao tiếp. II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng. 1. Kiến thức. Cách sắp xếp trật tự từ trong câu. Tác dụng diễn đạt của trật tự từ khác nhau. 2. Kĩ năng. Phân tích hiệu quả diễn đạt của việc lựa chọn trật tự từ trong một số văb bản đã học. Phát hiện và sửa được một số lỗi trong sắp xếp trật tự từ. III. Hướng dẫn thực hiện. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ. - Lượt lời là gì? Khi tham gia giao tiếp cần chú ýý điều gì về lượt lời? 3. Bài mới. Giới thiệu bài. Trong khi nói cũng như viết, để giúp người đọc - người nghe hiểu được nội dung cần truyền đạt cần sắp xếp các kí hiệu ngôn ngữ, hoặc chuỗi lời nói theo tuần tự cái trước cái sau. Trình tự sắp xếp các từ trong chuỗi lời nói được gọi là trật tự từ. Chúng ta cùng tìm hiểu bài học. Hoạt động Gv Hoạt động Hs ND cần đạt Hoạt động 1: GV nhân xét chung về trật tự từ. I. Nhận xét chung. 1. Tìm hiểu chung về sự thay đổi trật tự từ trong câu. Gv chép VD lên bảng phụ. Gọi h/s đọc VD. Gọi 2 h/s lên bảng làm, bên dưới h/s làm việc tập thể. Có thể thay đổi trật tự từ trong câu in đậm theo cách nào để ý nghĩa cơ bản không thay đổi? ? Như vậy để diễn đạt nội dung tương tự câu in đậm có bao nhiêu cách sắp xếp trật tự từ? ? Trong 6 cách sắp xếp trên, tại sao tác giả lại chọn trật tự từ như trong đoạn trích? Nhận xét tác dụng của 6 câu đã thay đổi trật tự từ. Hs đọc VD -> chú ý câu in đậm Hs lên bảng làm -> Hs bên dưới hoạt động. 2. Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ. 3.Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, gõ đầu 4. Thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, cai lệ 5. Bằng giọng khàn khàn của người hút cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét.. 6. Bằng giọng khàn khàn của .xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. 7. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng ..xái cũ, cai lệ thét. Có 6 cách sắp xếp trật tự từ. H thảo luận theo nhóm. - Việc lặp lại từ “roi” ở ngay đầu câu có tác dụng liên kết câu ấy với câu trước. - Từ “ thét” tạo sự liên kết các câu. - Việc mở đầu bằng cụm từ “gõ đầu roi xuống đất” nhấn mạnh vị thế xã hội và thái độ hung hãn của cai lệ. Câu Nhấn mạnh sự hung hãn Liên kết với câu đứng trước. Liên kết với câu đứng sau. 2 x x 3 x 4 5 x 6 x 7 x x ? Hiệu quả diễn đạt của cách sắp xếp trật tự từ có giống nhau không? Qua đây em rút ra lưu ý gì trong việc đặt câu? Gọi h/s đọc phần ghi nhớ. Mỗi cách sắp xếp đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. => Chúng ta cần phải lựa chọn trật tự từ sao cho phù hợp với yêu cầu giao tiếp. Hs đọc ghi nhớ. * Ghi nhớ. II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ. VDa: Thể hiện thứ tự trước sau của hành động. VDb: Phản ánh thứ tự xuất hiện của các nhân vật: cai lệ đi trước, người nhà Lí trưởng theo sau Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ. Đọc VD SGK, chú ý từ ngữ in đậm. ? Trật tự từ trong những câu in đậm thể hiện điều gì? Gv: chép các câu in đậm ở VD a, b, c. Gọi h/s đọc VD bảng phụ. ? So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các VD trên? ? Qua phân tích VD em rút ra nhận xét gì về tác dụng của việc sắp xếp trật từ tự trong câu? Hs đọc VD, chú ý các từ ngữ in đậm. VDa: Cai lệ giật phắt cái thừng => Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động. Chị Dậu xám mặt, vội vàng . -> Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động. VDb: * “Cai lệ và người nhà Lí trưởng”: thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật. (Cai lệ có địa vị xã hội cao hơn người nhà Lí trưởng). - Phản ánh thứ tự xuất hiện của các nhân vật: cai lệ đi trước, người nhà Lí trưởng theo sau. * “Roi song, thước và dây thừng tương ứng với trật tự của cụm từ đứng trước: cai lệ mang roi song, người nhà lí trưởng mang tay thước và dây thừng. Hs đọc VD trên bảng phụ. Hs thảo luận theo nhóm bàn. => Cách viết của nhà văn Thép Mới có hiệu quả diễn đạt cao hơn (đảm bảo sự hài hoà về mặt ngữ âm). - Thể hiện thứ tự của sự việc, hành động. Gọi h/s đọc phần ghi nhớ. - Thể hiện vị thế xã hội của nhân vật. - Nhấn mạnh tính chất, đặc điểm của sự việc, hành động. - Tạo liên kết câu. - Tạo nhịp điệu cho câu. H đọc ghi nhớ. * Ghi nhớ. III. Luyện tập. Bài 1: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong câu in đậm. Hướng dẫn luyện tập. ? Đọc yêu cầu bài tập 1? H làm việc cá nhân. Hoạt động 3. 4. Củng cố: Gv gọi 2-3 Hs đọc ghi nhớ 5. Hướng dẫn về nhà. - Học thuộc ghi nhớ. - Chuẩn bị trước bài tập tiết: “Luyện tập”. H làm việc độc lập. a, Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử. b, Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi! Cụm từ “đẹp vô cùng” đặt trước hô ngữ “ Tổ quốc ta ơi!” để nhấn mạnh vẻ đẹp của đất nước mới được giải phóng. - Hò ô: đưa lên trước để bắt vần lưng với “sông Lô”: tạo cảm giác kéo dài, thể hiện sự mênh mang của sông nước; đồng thời đảm bảo cho câu thơ bắt vần với câu trước (ngạt, hát) -> Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ. c. Lặp cụm từ “mật thám” và “đội con gái” tạo sự liên kết với câu đứng trước.