Giáo án Ngữ Văn Lớp 8 - Tuần 25 - Năm học 2011-2012

y, giáo viên hướng dẫn HS nhận xét và đánh giá kết quả Bài tập 3: GV tự giới thiệu nguồn tài liêu tham khỏa và một số thể loại văn học ở địa phương : ca dao, dân ca, sử thi... của dân tộc Gia -rai, Ba na,... Khai thác, hướng dẫn HS tìm hiểu về một số lễ hội truyền thống của địa phương : lễ hội bả mả, cồng chiêng, mừng nhà mới, đâm trâu,... từ những hiểu biết trên, viết bài văn thuyêt minh. I. Ôn tập về văn bản thuyết minh.: a. Đoạn văn thuộc kiểu văn bản thuyết minh: 1b,1c.( còn 1a là văn bản biểu cảm ) Căn cứ để xác định : các đoạn văn đã cung cấp cho người đọc hiểu biết một cách chính xác, khách quan về cồng chiêng. b.Xác định phương pháp thuyêt minh của các đoạn văn trên : -Đoạn văn 1b : sử dụng các phương pháp : số liệu, so sánh , phân loại -Đoạn văn 1c :sử dụng các phương pháp : số liệu, phân loại * Ghi nhớ ( STL) II.Luyện tập 1. Thuyết minh về một dồ dùng, một loài cây, một nhack cụ quen thuộc hoặc một danh lam thắng cảnh ở địa phương em. 2. Thuyết minh về một tác giả hoặc một thể loại văn học quen thuộc ở địa phương em 3. Viết ( hoặc sưu tầm ) một văn bản thuyết minh về một lễ hội ở địa phương em, 4.CỦNG CỐ :GV hệ thống kiến thức bài học. 5 HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. * Bài học : - Tổng kết buổi trình bày - Sau khi hoàn thành vb, em đã nhận thức thêm, củng cố được những gì về thực tế quê hương? Về lí thuyết làm bài văn thuyết minh? - Tiếp tục bổ sung những tài liệu mới, cách trình bày mới cho bài thuyết minh của mình. * Bài soạn: Soạn bài “Hịch tướng sĩ ” ***************************************** TUẦN 25 ,26 Ngày soạn : 20/2/2012 TIẾT 96+97 Ngày dạy : 23/2/2012 Văn bản. HỊCH TƯỚNG SĨ Trần Quốc Tuấn I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Bổ sung thêm kiến thức về văn nghị luận trung đại. - Thấy được chức năng, yêu cầu nội dung, hình thức của văn bản Hịch tướng sĩ. - Cảm nhận lòng yêu nước tha thiết, tầm nhìn, chiến lược của vị chỉ huy quân sự đại tàn Trần Quốc Tuấn. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức : - Sơ giản về thể hịch. - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài Hịch tướng sĩ. - Tinh thần yêu nước, í chí quyết thắng kẻ thù xâm lược của quân dân đời Trần. - Đặc điểm văn chính luận ở Hịch tướng sĩ. 2. Kỹ năng : - Đọc hiểu văn bản theo thể hịch. - Nhận biết được không khí thời đại sôi sục thời Trần ở thời điểm dân tộc ta chuẩn bị cuộc kháng chiến chống giặc Mông- Nguyên xâm lược lần thứ 2. - Phân tích nghệ thuật lập luận, cách dùng các điển tích, điển cố trong văn bản nghị luận trung đại. 3. Thái độ : Lắng nghe chăm chỉ .. III. CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI : -Giao tiếp : trao đổi , trình bày suy nghĩ về lòng căm thù giặc và ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ htù xâm lược của vị chủ soái Trần Quốc Tuấn. -Suy nghĩ sáng tạo: phân tích kết cấu, nghệ thuật lập luận và ý nghĩa nội dung của bài hịch. -Xác định giá trị bản thân : có trách nhiệm với vân mệnh đất nước, dân tộc. IV.CÁC PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG -Học theo nhóm : thảo luận, trao đổi, phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của bài hịch. -Động não : suy nghĩ về ý thức trách nhiệm của Trần Quốc Tuấn với vân mệnh đất nước, dân tộc. V.TÍCH HỢP NỘI DUNG HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH Liên hệ với tư tưởng yêu nước và độc lập của Bác ( liên hệ ) VI.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : VII. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ : ? Em hiểu thế nào là thể chiếu ? ? Sự kết hợp giữa lí lẽ và tình cảm được thể hiện như thế nào trong bài "Chiếu dời đô" ? Phân tích, dẫn chứng . ? Vì sao nói, với" Thiên đô chiếu" , Lí Công Uẩn xứng đáng là một vị minh quân nhìn xa trông rộng ? 3. Bài mới : GV giới thiệu bài mới. Trần Quốc Tuấn là một trong những danh tướng kiệt xuất của nhân dân Việt Nam và của thế giới thời trung đại. Ông góp công lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên ( 1285, 1288). Là nhà lí luận quân sự với các tác phẩm Vạn kiếp tông bí truyền thư, Binh thư yếu lược, để kích động tinh thần yêu nước, trung nghĩa, quyết chiến quyết thắng của tướng sĩ dưới quyền. Hôm nay, chúng ta đi tìm hiểu một trong những vb mang nội dung đó . HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu chung tác giả, tác phẩm, thể loại. Gọi hs đọc chú thích dấu sao sgk . ? Em hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ? * HOẠT ĐỘNG 2: Đọc và tìm hiểu văn bản Gọi hs đọc đoạn 1 GV cùng hs đọc (yêu cầu giọng điệu cần thay đổi linh hoạt cho phù hợp với từng đoạn nhưng nhìn chung giọng điệu cần hào hùng, tha thiết ) - GV nhận xét cách đọc của từng hs và Giải thích từ khó ? Hãy tìm bố cục cụ thể của bài Hịch Tướng sĩ chia làm mấy đoạn? Nêu nội dung từng đoạn? GV: Hướng dẫn tìm hiểu HS: Chia nhóm, thảo luận, trình bày * Gọi hs đọc đoạn 1 ? Những nhân vật được nêu gương có địa vị xã hội ntn? ? Các nhân vật này có địa vị xã hội cao thấp khác nhau, thuộc các thời đại khác nhau, nhưng ở họ có những điểm chung nào để thành gương sáng cho mọi người noi theo ? HS: Lần lượt trả lời. GV: Nhận xét, chốt. ? Để mở bài tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ? Nghệ thuật đó đã đem lại hiệu quả gì cho đoạn văn ? (Dùng phép liệt kê, sử dụng nhiều câu cảm thán. Vì vậy thuyết phục người đọc tin tưởng điều định nói bởi tính khách quan của các dẫn chứng có thật ) HS: Suy nghĩ. Lần lượt trả lời. GV: Nhận xét, chốt, ghi bảng. * HẾT TIẾT 96, CHUYỂN TIẾT 97 ? Khi phân tích tình hình địch –ta tác giả đã dùng những luận điểm nào ? ? Hãy tìm những trong văn tương ứng với luận điểm đó ? * Đọc đoạn văn mang luận điểm 1 ? Thời loạn lạc và buổi gian nan mà tác giả nói tới ở đây thuộc về thời kì nào của nước ta ? ( Thời trần, quân Mông – Nguyên lăm le xâm lược nước ta ) ? Trong thời buổi ấy, hình ảnh kẻ thù hiện lên qua những từ ngữ nào ? ? Có gì đặc sắc trong lời văn khắc hoạ kẻ thù ? ? Từ đó kẻ thù hiện ra như thế nào ? ? Nhận xét thái độ của người viết đoạn văn này ? * Gọi hs đọc luận điểm 2 ? Hãy tìm những từ ngữ thể hiện nỗi lòng của tác giả trước sự bạo ngược, vô nhân đạo của bọn xâm lược ? ? Qua đó ta thấy được tâm trạng của tác giả ntn? ? Theo dõi đoạn văn diễn tả tâm tình của chủ tướng đối với tướng sĩ cho biết: Đoạn văn này liên kết các câu văn có cấu tạo ntn? ( Liên các câu có 2 vế song hành đối xứng , gọi là câu văn biền ngẫu ) ? Trần Quốc Tuấn đã chỉ rõ những việc làm sai trái của tướng sĩ như thế nào? ? Trước việc làm sai trái đó sẽ dẫn đến hậu quả gì ? ? Những biểu hiện đó cho thấy một cách sống ntn cần phê phán ? (Quên danh dự và bổ phận . Cầu an hưởng lạc ) ? Những lời văn đó đã bộc lộ thái độ nào của tác giả ? ? Tiếp theo tác giả đã khuyên răn tướng sĩ điều gì ? * Hs đọc đoạn cuối ? Đối lập thần chủ và nghịch thù, cũng có nghĩa vạch rõ 2 con đường sống và chết. Điều đó cho ta thấy TQT có thái độ như thế nào đối với tướng sĩ của ông và với kẻ thù? ? Em có cảm nhận được những điều sâu sắc nào từ nội dung của bài Hịch ? ( Ghi nhớ sgk ) * HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn học sinh tổng kết. Em hãy nêu hình thức bài hịch ? Nêu ý nghĩa văn bản ? HS đọc ghi nhớ ? I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả: Hưng Đạo Vương–Trần Quốc Tuấn ( 1231?- 1300) là một danh tướng đời Trần có công lớn lao trong 3 cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên. 2. Tác phẩm: Hịch là thể văn chính luận trung đại, có kết cấu chặt chẽ, lí luận sắc bén, dùng để khích lệ tình cảm, tinh thần đấu tranh chống kẻ thù. Hịch tướng sĩ được Trần Quốc Tuấn viết để kêu gọi tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược, sẵn sàng đối phó với âm mưu của giặc Mông - Nguyên xâm lược nước ta lần thứ 2.(1285) 3. Thể lọai : Văn nghị luận trung đại. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc và tìm hiểu từ khó. / SGK 2. Bố cục: Gồm 3 phần - MB : Từ đầu ..tiếng tốt => Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong lịch sử - TB : Tiếp theo ....phỏng có được không? => Phân tích tình hình địch ta, nhắm khích lệ lòng yêu nước, căm thù giặc của tướng sĩ - KB : còn lại => Kêu gọi tướng sĩ học Binh thư yếu lược 3. Tìm hiểu văn bản. a, Nêu gương sáng trong lịch sử - Có người là tướng như Do vu, Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang, Xích Tu Tư - Có người là gia thần như Dự Nhược, Kích Đức - Có người làm quan nhỏ coi giữ ao cá như Thân Khoái => Họ sẵn sáng chết vì vua, vì chủ tướng. Nêu gương sáng trong lịch sử để khích lệ lòng trung quân ái quốc của tướng sĩ thời Trần. b, Phân tích tình hình địch- ta * Phía Địch - Đi lại nghênh ngang . hung hản như hổ đói => Ngôn từ gợi hình, gợi cảm, lời văn mỉa mai châm biếm hình ảnh ghê tởm của kẻ thù. Gợi cảm xúc căm phẫn cho người đọc. Cho ta thấy bộ mặt bạo ngược, vô nhân đạo, tham lam của kẻ thù. * Phía Ta + Chủ tướng - Quên ăn mất ngủsẳn sàng hi sinh để rửa mối nhục cho đất nước => Tâm trạng uất hận trào dâng trong lòng + Quân lính - Những việc làm sai trái: Vui chọi gà, cờ - Hậu quả; Thái ấp, tất cả đều đau xót biết chừng nào => Phê phán dứt khoát, rạch ròi lối sống cá nhân hưởng lạc của tướng sĩ. - Lời khuyên : Biết lo xa, cảnh giác trước âm mưu xâm lược, tăng cường luyện tập Binh thư yếu lược, sẵn sàng chiến đấu chống kẻ thù. c, Nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu - Chọn một trong 2 con đường sống và chết để thuyết phục tướng sĩ. => Thái độ dứt khoát, cương quyết, rõ ràng. Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược. 4.Tổng kết. a. Hình thức. - Lập luận chặt chẽ. Lí lẽ sắc bén. Luận điểm rõ ràng, luận cứ chính xác. - Sử dụng phép lập luận linh hoạt, ( so sánh, bác bỏ..), chặt chẽ. - Lòi văn thể hiện tình cảm yêu nước mãnh liệt, chân thành, gây xúc động trong người đọc b. Ý nghĩa văn bản. Hịch tướng sĩ nêu vấn đề nhận thức và hành động trước nguy cơ đất nước bị xâm lược. * Ghi nhớ sgk 4.CỦNG CỐ :GV hệ thống kiến thức bài học. 5. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài học :- Đọc chú thích - Tập đọc bài yêu cầu thể loại, học thuộc lòng một số đoạn. -Tìm thêm về tác giả Trần Quốc Tuấn và cuộc kháng chiến chống giặc Mông -Nguyên của nhân dân thời Trần. * Soạn bài tiếp theo “ Hành động nói ”