Giáo án Ngữ Văn Lớp 7 - Năm học 2013-2014 - Nguyễn Thị Phương Thảo

ụng cú nghĩa là kẻ kộm trớ thụng minh mà là kẻ khụng biết học hỏi, tỡm tũi, khỏm phỏ, và sẽ mói là kẻ khụng cú tự do vỡ trước mặt anh ta mói luụn là một thế giới xa lạ”.Chớnh vỡ vậy, chỳng ta cần phải hiểu rừ được thế nào là học, học nữa, và học mói. Đú là những dẫn chứng khỏ rừ nột phần nào đó thấy được ớch lợi, mục đớch, giỏ trị của việc học. Trong thời đại khoa học bõy giờ thỡ nhu cầu về học tập là rất cấp thiết. Và để theo kịp xó hội và cỏch thớch nghi với đời sống văn minh thỡ lại càng cấp thiết hơn. Cứ mỗi giờ trụi qua, mỗi ngày trụi qua thỡ lượng kiến thức lại càng nhiều, do đú chỳng ta cần phải luụn luụn học. Đú chớnh là ý nghĩa của ý thứ hai “học nữa”. Cũn “học mói”. Thế giới kiến thức là rất rộng lớn, để tiếp thu, tỡm hiểu được hết mọi kiến thức thỡ chắc hẳn là khụng thể, thậm chớ cả đời người cũng khụng xong. “Mói” ở đõy là mói mói, là liờn tục, khụng dứt. Hơn thế nữa, con người đang sống trong kỉ nguyờn mới, bờn cạnh những quyền lợi khỏc thỡ “học tập” cũng là một quyền lợi, đồng thời cũng là nghĩa vụ của mỗi người dõn, là mục tiờu, yờu cầu mà bất cứ chớnh quyền nào cũng đặt ra đầu tiờn và quan tõm hàng đầu. Và nhiệm vụ của chỳng ta là học tập để phục vụ đất nước, vỡ tương lai của mỡnh gắn liền với tương lai toàn dõn tộc núi chung. Một người bỏc sĩ muốn chữa bệnh cũng phải học tập, kể cả kinh nghiệm lẫn kiến thức. Một người nụng dõn muốn cày cấy cũng phải học hỏi cỏch thức từ những người đi trước, cú thể là khụng qua sỏch vở. Núi cho cựng thỡ trỡnh độ văn hoỏ của mỗi con người là rất quan trọng trong cuộc sống và học tập – một lớ tưởng cao đẹp lại là nền tảng cho mục tiờu quan trọng ấy. Cuộc sống sẽ luụn thay đổi theo những chiều hướng tốt đẹp hơn, hoàn thiện hơn nếu mỗi con người biết học tập một cỏch đỳng đắn. Như Bỏc Hồ, một con người gắn liền với nền độc lập nước ta và cũng là con người gần gũi với chỳng ta nhất cũng khẳng định rằng học tập là nền tảng cho một đất nước hựng mạnh. Tuy vậy, hiện nay vẫn cú một số người vẫn chưa thấm thớa được ớch lợi từ học tập, họ vẫn cho rằng học chỉ là phương tiện của nhiều mục đớch khỏc nhau. Cú người cho là vỡ tiền, cú người lại cho là vỡ chức quyền. Nhưng khụng, mục đớch của việc học tập là đổi mới con người, xó hội bởi kiến thức, khoỏc lờn cho dõn tộc, thế giới một bộ ỏo văn minh, hiện đại mà mỗi chỳng ta chớnh la người được hưởng thành quả ấy. Đờ̀ 34- Lời núi khụng mất tiền mua. Lựa lời mà núi cho vừa lũng nhau". Lời núi khụng mất tiền mua. Lựa lời mà núi cho vừa lũng nhau". Một tiếng cỏm ơn, một lời chào hỏi, nếu được thực thi với tất cả chõn tỡnh là một biểu lộ của một lũng tin sõu sắc. Núi một tiếng cỏm ơn, biểu lộ một cử chỉ thõn thiện với người khỏc là muốn núi lờn rằng tỡnh liờn đới giữa con người là một điều thiết yếu và ta cần cú người chung quanh để sống với. Núi một tiếng cỏm ơn với người nào đú là khẳng định giỏ trị và nhõn phẩm của người đú. Nhưng ở đời, cú ai mà khụng cho ta một mún quà hay khụng dạy ta bất cứ bài học nào đú.  Lời núi chẳng mất tiền mua  Lựa lời mà núi cho vừa lũng nhau.  Tõm buồn chẳng núi lời nào,  Tõm vui lời núi ngọt ngào dễ thương.  Khi yờu thương, núi sao cũng được,  Hết thương rồi, núi ngược núi xuụi.  Trong cuộc sống hằng ngày, để hiểu nhau biết nhau, trao đổi tin tức, phổ biến văn húa, con người thường dựng ngụn ngữ, tức là: chữ viết và tiếng núi. éụi khi, khụng cựng chữ viết, cũng khụng cựng tiếng núi, nhưng con người cũng cú thể hiểu biết nhau qua dỏng điệu, cử chỉ, nột mặt, thỏi độ, hay giọng núi.  Lời núi cú ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt đời sống của mọi người trờn thế gian này. Dự quen biết trước, hay chưa quen biết, khi gặp mặt nhau, con người thường hay: chào hỏi với nhau. Một lời chào hỏi, khộo lộo lịch thiệp, vui vẻ cởi mở, cú thể khởi đầu, một mối quan hệ, tốt đẹp lõu dài.  Cú người mở miệng núi, dự chỉ một lời, người nào cũng ưa, cũng thương cũng mến, cũng cú cảm tỡnh, cũng tin tưởng được, cũng đều nghe theo. Cũng cú người mở miệng núi, dự cú núi nhiều, cũng khụng ai tin, cũng khụng ai nghe, cũng khụng ai ưa, cũng khụng ai thớch. Cú những lời núi đem lại sự mỏt dịu trong tõm hồn người nghe. Người nghe cú cảm giỏc như vừa uống được một ngụm nước cam lồ tươi mỏt. Cũng cú những lời núi khiến người nghe phải đi xức dầu cự là, hoặc là, phải uống thuốc nhức đầu, cú khi ngất xỉu, hay là, nghỉ thở luụn!  Lời núi đổi trắng thay đen.  Thiờn đàng địa ngục bon chen lối nào?  Trực ngụn tõm chẳng lao xao.  Giữ tõm thiền định, biết bao an lành.  Người đời thường núi: "Cỏi lưỡi khụng xương, nhiều đường lắc lộo". Nghĩa là cỏi lưỡi của con người khụng cú xương, cho nờn con người muốn núi kiểu nào, muốn núi cỏch nào, muốn núi thế nào, tựy theo trường hợp, tựy theo hoàn cảnh, tựy theo nhõn cỏch của mỗi người. Những người thường hay, núi ngược núi xuụi, khụng giữ uy tớn, khụng giữ tư cỏch, khụng giữ lời hứa, người ta mỉa mai: đú là hạng người, trở mặt nuốt lời, như người đời trở bỏnh trỏng!  Trong sỏch cú cõu: "Một người núi ngang, ba làng khụng cói lại". Nghĩa là: khi cú một người, núi năng ngang tàng, bất kể lẽ phải, bướng bỉnh cố chấp, đi khắp ba làng, chẳng ai đếm xỉa, chẳng ai thốm cói, chẳng ai ngu dại, phớ cụng phớ sức, phớ cả thời gian, hơn thua với họ. Chứ khụng phải: ba làng cói khụng lại!  Bởi vỡ lời núi của mỡnh khú nghe, người đời thường gọi là núi đõm hơi, núi múc họng, cho nờn khụng cú ai muốn kết bạn với mỡnh, khụng cú ai dỏm làm thõn với mỡnh, khụng cú ai dỏm tõm sự với mỡnh. Tại sao vậy? Bởi vỡ, sống ở trờn đời, đõu cú ai thớch, bị người khỏc chơi, bới múc đời tư, bươi múc dũng họ, tổ tiờn của mỡnh, khai ra lý lịch, đưa lờn mặt bỏo, bàng dõn thiờn hạ, mọi người đều biết. Cũng vậy, nếu mỡnh kờnh kiệu điờu ngoa, đốp chỏt thẳng thừng, chẳng ngừng chửi bới, lờn mặt thầy đời, khuyờn người lương thiện, hiền lành dễ thương, cũn mỡnh thỡ khụng, chơi người chẳng ngừng, tưng bừng đăng bỏo, làm thơ lếu lỏo, nhắn gửi chửi người, chắc chắn cú ngày, người ta chơi lại, chết chẳng kịp ngỏp.  Lời núi đụi khi cú những tỏc dụng khụng thể lường trước được. Cú những lời núi cú thể đem lại an vui, hạnh phỳc cho người. Cú những lời núi cú thể đem lại sự ly tỏn, tan nỏt hạnh phỳc của người khỏc, đụi khi đổ vỡ hạnh phỳc của chớnh người núi nữa. Cú những lời núi, làm cho người nghe, mỉm cười tươi tắn, vui vẻ khỏe khoắn. Cú những lời núi, khiến cho người nghe, nhăn mặt nhớu mày, đau đầu nhức úc, lộn gan lộn ruột, nhúi tim mất ngủ! Cú những lời núi cú thể cứu người, cũng cú những lời núi cú thể hại người, một cỏch dễ dàng.  Thớ dụ như là: Lời núi của vị, luật sư lương tõm, khú kiếm khú tầm, chức nghiệp cao quớ, cú thể cứu người, thoỏt khỏi tội oan, cũn như mưu toan, của một nhõn chứng, khai gian núi dối, làm cho người khỏc, phải bị tự tội. Một vị bỏc sĩ, khộo lựa lời núi, khuyến khớch khuyờn lơn, an ủi động viờn, làm dịu tinh thần, giỳp được bệnh nhõn, yờn tõm dưỡng bệnh, chúng qua hiểm nghốo, sớm được bỡnh phục. Bằng như ngược lại, lời núi vụ ý, cú thể làm cho, bệnh nhõn kớch động, bệnh tỡnh trầm trọng, tắt thở tức thỡ.  Cũng như lời núi, của nhà ngoại giao, hay cỏc sứ thần, hoặc cỏc sứ giả, cú thể đem lại, hũa bỡnh hai nước, hoặc gõy chiến tranh, binh lửa lan tràn, khắp cả mọi nơi. Nhiều khi lời núi, của một con người, sức mạnh lớn hơn, cả một đoàn quõn. Cú người thường núi năng ngọt ngào với người dưng bờn ngoài, nhưng đối với những người thõn thớch, bờn trong gia đỡnh, khụng bao giờ lời núi được ngọt ngào như vậy.  Con người thường thường, khụng ưa thớch nhau, làm mớch lũng nhau, chỉ vỡ lời núi, ngay cả bạn thõn, hay giữa vợ chồng, cha mẹ con cỏi. Tuy nhiờn đến khi, một người bất hạnh, chẳng may qua đời, người khỏc kể lể, dài dũng văn tự, khúc lúc thảm thiết, núi lời tha thiết, nhớ nhung da diết, dự cú hối hận, cũng quỏ muộn màng!  Cú chuyện lạ đời, trờn thế gian này, chuyện đú chớnh là: con người thường chỉ, cú thể núi chuyện, ngọt ngào dễ thương, với người nằm xuống, chỉ cũn nằm yờn, bất động để nghe, khụng cũn đối đỏp, cói cọ được nữa, hoặc là núi chuyện, hằng ngày hằng giờ, với tấm mộ bia, ở ngoài nghĩa địa. Nhưng khi người đú, cũn sống hiện tiền, con người chẳng thể, mở miệng núi ra, núi được lời nào, cho thiệt dễ nghe, cho thiệt dễ thương! Tại sao như vậy? Cú lẽ bởi vỡ, con người thường khụng, sợ người cũn sống, nhưng hay sợ người, đó chết trở về, búp cổ mỡnh chăng?  Con người cú thể, thương yờu sỳc vật, chú mốo chim chuột, cho đến cụn trựng, nhưng thường lắm khi, khụng thể chịu đựng, khụng thể nhịn được, những người chung quanh, cha mẹ anh em, vợ chồng con cỏi, bạn bố gần xa, hàng xúm lỏng giềng, chỉ vỡ một điều: lời núi của họ, sao quỏ khú nghe! Tại sao như vậy? Bởi vỡ sỳc vật, khụng hề biết nghe, khụng núi tiếng người, cho nờn khụng bị, con người mớch lũng! Người đời thường núi: Hai gà ghột nhau, chỉ vỡ tiếng gỏy. Hai chú ghột nhau, chỉ vỡ tiếng sủa. Hai cụ ca sĩ, bao giờ thương nhau?  Ở những xứ cú nhiều sắc dõn khỏc nhau cựng chung sống, người ta cú thể khụng hiểu người khỏc núi gỡ, vỡ bất đồng ngụn ngữ, nhưng người ta cú thể đoỏn được người khỏc muốn núi gỡ, qua sắc mặt, cỏch núi và giọng núi. Cho nờn sắc mặt, cỏch núi và giọng núi của chỳng ta cũng đúng một vai trũ quan trọng, trong cỏc cuộc giao thiệp, hay tiếp xỳc hằng ngày. Giọng núi ờm ỏi, lễ độ tế nhị, ngọt ngào từ tốn, sắc mặt hiền hũa, dễ thương dễ mến, nhiếp phục lũng người, hơn là giọng núi, ồm ồm rào rào, ồn ồn ào ào, chanh chua khế chỏt, the thộ khú nghe, mặt mày đỏ kộ, khoa tay mỳa chõn. Lời núi hiền từ, hũa nhó thanh tao, thõn thiết thành thật, ngay thẳng rừ ràng, sỏng suốt khụn khộo, cởi mở vui vẻ, rất là dễ dàng, cảm húa lũng người, cú thể hướng dẫn, người vào chỏnh đạo. Trong sỏch cú cõu:  Chim khụn hút tiếng thanh nhàn.  Người khụn núi tiếng dịu dàng dễ nghe.  Trong sỏch cú cõu: "Nhất ngụn ký xuất, tứ mó nan truy". Nghĩa là một lời núi ra, bốn ngựa khú đuổi theo kịp. Cú những lời núi nhẹ tựa lụng hồng, cú những lời núi nặng tựa nỳi non. Cú những lời núi như vậy, nhưng thực khụng phải vậy. Sửa đổi được lời núi, sửa đổi được giọng núi, sửa đổi được cỏch núi, tức là chỳng ta đó sửa đổi được tõm tỏnh, giảm bớt