Giáo án Ngữ Văn Khối 8 - Tuần 27 - Nguyễn Hương Giang

................................................................................................................................................................................................................. Ngày soạn: Ngày giảng: .. .. Tuần27Tiết 104 Tập làm văn: Viết đoạn văn Trình bày luận điểm A.Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nắm được cách viết đoạn văn trình bày luận điểm theo các phương pháp diễn dịch và quy nạp. - Nhận biết, phân tích được cấu trúc của đoạn văn nghị luận. - Biết cách viết đoạn văn trình bày luận điểm theo hai phương pháp diễn dịch và quy nạp. 2. Kĩ năng: a. Kỹ năng bài học: - Viết đoạn văn diễn dịch, quy nạp. - Lựa chọn ngôn ngữ diễn đạt trong đoạn văn nghị luận. - Viết một đoạn văn nghị luận trình bày luận điểm có độ dài 90 chữ về một vấn đề chính trị hoặc xã hội. b. Kỹ năng sống: 1. Ra quyết định: 2. Giao tiếp: 3. Thái độ: - Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc trình bày luận điểm trong bài văn. B. Chuẩn bị: 1. Giáo viên : Giáo án, TLTK, bảng phụ, một số đoạn văn trình bày theo cách qui nạp, diễn dịch. 2. Học sinh : Soạn bài C. Các phương pháp và kĩ thuật dạy học: * Phương pháp: qui nạp, thực hành, so sánh, đối chiếu, đàm thoại, tích hợp. * Kỹ thuật dạy học: 1. Phân tích tình huống mẫu 2. Động não: 3. Thực hành có hướng dẫn: D. Tiến trình dạy học: 1.ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp với bài giảng 3. Bài mới : Hoạt động của thầy và trũ Nội dung kiến thức - G/v bật máy chiếu mục I1 - H/s đọc và quan sát đoạn văn Ngữ liệu 1(T79) -> Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát nhất toàn đoạn. vì vậy trong đoạn văn câu chủ đề thường diễn đạt nội dung luận điểm. ?) Xác định câu chủ đề nêu luận điểm ở đoạn văn a và vị trí của nó trong đoạn văn ? Nêu luận điểm gì? ?) Vậy đó là kiểu đoạn văn gì? Tại sao em biết? (Tbày theo kiểu qui nạp là trình bày ntn – hãy làm rõ cách Tb đó?) ?) Phân tích trình tự lập luận của đoạn văn ? àTrình tự lập luận : + Vốn là kinh đô cũ + Vị trí trung tâm trời đất + Thế đất quý hiếm : Rồng cuộn hổ ngời + Dân cư đông đúc, muôn vật phong phú, tốt tươi + Nơi thắng địa ?) Em có nhận xét gì về nghệ thuật nghị luận ở đoạn văn? G/v bật máy chiếu đoạn văn b-> Trả lời câu hỏi tương tự như đối với đoạn văn a ?) Xác định câu chủ đề nêu luận điểm ở đoạn văn b và vị trí của nó trong đoạn văn ? Nêu luận điểm gì? ?) Vậy đó là kiểu đoạn văn gì? ?) Phân tích trình tự lập luận của đoạn văn và nhận xét đặc điểm nghị luận của đoạn văn? - Trình tự lập luận : Những biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước của đồng bào ta: + Theo lứa tuổi.... ( cụ già ...nhi đồng..) + Theo không gian vùng, miền (kiều bào nước ngoài....vùng bị tạm chiếm... miền ngược ...miền xuôi....) + Theo vị trí công tác, ngành nghề, nhiệm vụ được giao ( Chiến sĩ ngoài mặt trận ..công chức ở địa phương... phụ nữ ... bà mẹ....Công nhân...nông dân...điền chủ...) ?)Qua phân tích ví dụ ta cần chú ý điều gì khi trình bày luận điểm trong đoạn văn nghị luận ? -> H/s đọc ghi nhớ à G/v chốt : - Ghi nhớ 1 chỉ rõ yêu cầu của luận điểm trong câu chủ đề, vị trí câu chủ đề liên quan đến việc nhận diện các loại đoạn văn nghị luận diễn dịch và quy nạp H/s đọc ngữ liệu2: ( sgk trang 80). G/v bật màn hình có đoạn văn H/s đọc kỹ đoạn văn và trả lời câu hỏi. ?) Xem lại sách ngữ văn 7- tập II, cho biết Lập luận là gì? à Là cách sắp xếp, trình bày luận điểm ( Nội dung khái quát nhất) và luận cứ (lí lẽ, dẫn chứng làm sáng tỏ luận điểm) thành 1 hệ thống chặt chẽ, mạch lạc, tập trung, liên tục, làm nổi bật vấn đề. ?)Xác định luận điểm của đoạn văn? ?)Câu chủ đề nằm ở vị trí nào? Từ đó xác định kiểu của đoạn văn trên? ?) Đoạn văn được lập luận theo lối tương phản. Phân tích làm rõ cách lập luận trong đoạn văn trên? àCách đặt Hđộng,thái độ với chó>< giọng chó má với người bán chó (chị Dậu) à Tác dụng chứng minh, làm rõ luận điểm : Bản chất chó má của giai cấp địa chủ ?)Nếu thay đổi trật tự sắp xếp lời nhận xét về vợ chồng Nquế: Đùng đùng giở giọng chó má ngay với mẹ con chị Dậu lên trên và đưa nhận xét: vợ chồng địa chủ cũng ...thích chó, yêu gia súc xuống dưới thì hiệu quả nghệ thuật sẽ thay đổi ntn? àNếu sắp xếp ngược lại thì sẽ làm cho luận điểm mờ nhạt (không mang tính đả kích, tố cáo), lỏng lẻo hơn. ?)Những cụm từ : Chuyên chó, giọng chó, rước chó, chất chó đểu xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì? à Mục đích : Làm cho đoạn văn xoáy vào luận điểm, vào vấn đề, vừa làm cho bản chất chó, bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra bằng hình ảnh với cái nhìn khái quát và khinh bỉ của người phê bình - H/s đọc ghi nhớ sgk trang 80. G/v chốt : Cách trình bày đoạn văn nghị luận, nghĩa là lập luận cần phải trong sáng hấp dẫn, có thể dùng hình ảnh, sắp xếp luận cứ lôgíc đến mức không thể đảo đổi. Như vậy luận điểm sẽ càng vững chắc, thuyết phục ?) H đọc và xác định yêu cầu bài tập 1? ?) Hãy diễn đạt ý mỗi câu bằng 1 luận điểm ngắn gọn? - H thảo luận nhóm bàn, ghi bảng phụ - Cử đại diện trình bày. ?) H đọc và xác định yêu cầu bài tập 2? ?) Đoạn văn trình bày luận điểm gì? Gồm những luận cứ nào? ?) Nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn đạt đoạn văn? -> Nhận xét : Các luận cứ được sắp xếp theo trình tự tăng tiến, càng sâu, cao, càng tinh tế dần. Nhờ vậy mà người đọc càng thấy hứng thú tăng dần khi đọc phê bình thơ của Hoài Thanh ?) H đọc và xác định yêu cầu bài tập 3? ?) Viết đoạn văn ngắn triển khai luận điểm? - Gợi ý: Nhóm 2: Học vẹt không phát triển được năng lực suy nghĩ. Gồm các luận cứ: - Học vẹt và học thuộc lòng, có khi không cần hiểu, hoặc hiểu lơ mơ - Học vẹt rất chóng quên, khó có thể tận dụng thành công những điều đã học trong thực tế - Học vẹt mất thời gian, chẳng đem lại hiệu quả thiết thực - Học còn làm cưa mòn năng lực tư duy, suy nghĩ - Bởi vậy không nên theo cách học vẹt, mà học phải trên cơ sở hiểu, gắn với nhận thức đúng về sự vật, vấn đề I. Trình bày Luận điểm trong bài văn nghị luận: 1. Phân tích ngữ liệu: sgk trang 79 Ngữ liệu 1(T79) Đoạn văn a : * Câu chủ đề nằm ở vị trí cuối cùng : “Thật là chốn... muôn đời” -> Luận điểm của đoạn. -> Đoạn văn quy nạp * Trình tự lập luận Kết luận : Xứng đáng là kinh đô muôn đời * Nhận xét : - Luận cứ đưa ra toàn diện đầy đủ - Lập luận trình tự hệ thống mạch lạc, chặt chẽ làm sáng tỏ vấn đề nêu trong luận điểm, thuyết phục người nghe. Đoạn văn b : - Câu chủ đề nêu luận điểm là câu đầu đoạn : “Đồng bào ta... ngày trước.” - Luận điểm : Tinh thần yêu nước nồng nàn của đồng bào ta ngày nay -> Đoạn diễn dịch - Trình tự lập luận : Những biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước của đồng bào ta: Theo lứa tuổi.... Theo không gian vùng, miền.... Theo vị trí công tác, ngành nghề, nhiệm vụ được giao... * Nhận xét : Cách lập luận thật toàn diện, đầy đủ, đi từ khái quát -> cụ thể * Ghi nhớ 1 : sgk trang 81 Khi trình bày luận điểm trong văn nghị luận cần chú ý: - Thể hiện rõ ràng chính xác nội dung luận điểm trong câu chủ đề. - Trong đoạn văn trình bày luận điểm, câu chủ đề thường đặt ở vị trí đầu tiên (đối với đoạn diễn dịch), hoặc cuối cùng (đối với đoạn qui nạp). Ngữ liệu2 sgk T 80. * Lập luận là gì? Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm. Lập luận phải chặt chẽ, hợp lý thì bài văn mới có sức thuyết phục. *Nội dung luận điểm diễn đạt gọn lại là: Làm rõ giai cấp chó đểu của vợ chồng Nghị Quế thể hiện rõ qua việc chúng mua chó. * Câu chủ đề : nằm ở cuối đoạn: Cho thằng nhà giàu... giai cấp nó ra à Đoạn văn quy nạp * Cách lập luận; theo lối tương phản Hành động, thái độ quí chó >< giọng chó má, bản chất chó má của vợ chồng Nghị Quế với con người (chị Dậu). à Cách lập luận CM thuyết phục, hấp dẫn làm nổi bật b/c chó má của vợ chồng Nquế 2. Ghi nhớ : sgk II Luyện tập: Bài tập 1 : a) Có hai cách diễn đạt : - Cách 1 : Tránh lối viết dài dòng làm người xem khó hiểu - Cách 2 : Cần viết gọn, dễ hiểu b)Cách 1 : Nguyên Hồng thích truyền nghề cho bạn trẻ Cách 2 : Niềm say mê đào tạo nhà văn trẻ của Nguyên Hồng Bài tập 2 : - Câu chủ đề : Tôi thấy...tinh lắm (câu đầu của đoạn) - Luận điểm : Tế Hanh là một nhà thơ tinh tế Bài tập 3 : ?) Em định triển khai luận điểm bằng cách nào? Diễn dịch hay qui nạp? ?)Tìm luận cứ nào để làm sáng tỏ luận điểm trên ? -> GV phân nhóm viết bài. Nhóm 1: Viết đoạn văn ngắn triển khai luận điểm a: Học phải kết hợp với làm bài tập thì mới hiểu bài. Gồm các luận cứ sau : - Làm bài tập chính là thực hành bài học lý thuyết, làm cho kiến thức lý thuyết được nhận thức sâu hơn, bản chất hơn - Làm bài tập làm cho việc nhớ kiến thức dễ dàng hơn - Làm bài tập và rèn luyện các kỷ năng tư duy, đặc biệt là tư duy phân tích, tổng hợp, so sánh. - Vì vậy nhất thiết học phải kết hợp với làm bài tập thì sự học mới đầy đủ và vững chắc 4. Củng cố: ?) Viết đoạn văn trình bày luận điểm, làm nổi bật luận điểm... cần chú ý gì ? * Khi trình bày luận điểm trong văn nghị luận cần chú ý: - Thể hiện rõ ràng chính xác nội dung luận điểm trong câu chủ đề. - Trong đoạn văn trình bày luận điểm, câu chủ đề thường đặt ở vị trí đầu tiên (đối với đoạn diễn dịch) hoặc cuối cùng (đối với đoạn qui nạp). * Muốn làm nổi bật luận điểm: cần tìm đủ luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo 1 trật tự hợp lý...Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn để sự trình bày có sức thuyết phục. 5. Hướng dẫn về nhà: -> Gv hướng dẫn về nhà. bài tập 4. * Các nhóm viết đoạn văn theo gợi ý trên * Học thuộc bài, soạn bài tiếp theo E. Rút kinh nghiệm: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Duyệt tuần 27 Ngày......tháng.......năm 2014 Nguyễn Thị Xuyến