Giáo án Ngữ Văn Khối 6 - Tuần 21 - Trần Thị Thắng - Năm học 2013-2014

a văn bản bài học đường đời đầu tiên của Tô Hoài? 3. Bài mới: GV giới thiệu bài Các em đã được xem nhiều trên ti vi và các phương tiện thong tin đại chúng về những cảnh đẹp thiên nhiên của nước ta. Bài học hôm nay sẽ giúp các em biết thêm cảnh quan thiên nhiên sông nước Cà Mau, mảnh đất tận cùng phía Nam của tổ quốc. Và nó đẹp như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY Tiết 1 Hđ1: Gv giới thiệu sơ lược về tác giả và tác phẩm. - Gv gọi hs đọc phần chú thích * trong sgk ? Em hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Đoàn Giỏi và tác phẩm sông nước Cà Mau? - Hs dựa vào phần chú thích * sgk để trả lời Hđ2: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu nội dung của văn bản Gv hướng dẫn hs cách đọc, sau đó đọc mẫu và gọi hs đọc tiếp đến hết bài. ? Theo em bài văn tả cảnh gì? Hãy nêu bố cục của bài văn? - Hstl-Gvkl: Bài văn tả cảnh sông nước Cà Mau. Tác giả đã ý chung, ý khái quát về thiên nhiên đến hoạt động của con người Cà Mau. Bài văn được chia làm ba đoạn Đoạn1: Từ đầu" Đơn điệu: Ấn tượng chung về sông nước Cà Mau Đoạn 2: Tiếp" Ban mai: Cảnh sông nước Cà Mau Đoạn 3: Còn lại: Con người vùng sông nước Cà Mau. ? Em hãy cho biết ấn tượng ban đầu của sông nước Cà Mau được tác giả thể hiện qua những chi tiết nào? - Hstl-Gvkl: Vùng sông nước Cà Mau có sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, tiếng rì rào của rừng và biển nơi Cà Mau. Đó là cảm nhận của tác giả qua thính giác. Tiết 2: ? Em có suy nghĩ gì về cách đặt tên cho các vùng của sông nước Cà Mau? - Hstl-gvkl: Đó là cách đặt tên rất thực tế, phù hợp với đặc điểm của từng vùng ở Cà Mau. ? Qua cách miêu tả em hiểu được gì ở tác giả? - Hstl-Gvkl: Đó là người rất hiểu về địa lý vùng sông nước Cà Mau, hiểu được đời sống của con người vùng đất Cà Mau. Tác giả đã sử dungj biện pháp nghệ thuật liệt kê để giới thiệu về vùng sông nước này. ? Tác giả miêu tả con sông Năm Căn ntn? Em hãy chỉ ra những chi tiết đó? - Hstl-Gvkl: Sông Năm Căn, nước ầm ầm đổ về biển ngày đêm như thác. Những đầu sóng trắng rộng hơn ngàn thước. Rừng đước dựng cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. ? Em hiểu đoạn trích đó tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào để miêu tả? - Hstl-Gvkl: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật so sánh nhằm mục đích làm nổi bật vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ của sông Năm Căn. ? Theo em đoạn cuối của truyện tác giả đã miêu tả cảnh gì? Cảnh ấy được miêu tả ntn? - Hstl-Gvkl và ghi bảng ? Những đặc sắc nghệ thuật mà đoạn văn thể hiện? ? Nêu ý nghĩa văn bản? Hđ3: Thực hiện phần hướng dẫn tự học - Gv cho hs phát biểu cảm nghĩ của mình về cảnh sông nước Cà Mau, chuẩn bị bài so sánh. - HS Soạn bài “ Bức tranh của em gái tôi” I/ GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả: SGK 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: Vb “ Sông nước Cà Mau” trích từ chương XVIII truyện Đất rừng phương Nam b. Thể loại: truyện II/ ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN. 1. Đọc, tìm hiểu từ khó 2. Tìm hiểu văn bản a. Bố cục: b. Ptbđ: Miêu tả. c. Phân tích: c1/ Ấn tượng ban đầu: - Nhiều sông ngòi, kênh rạch. - Tiếng rì rào của rừng và biển. -> Cảm nhận qua thính giác. c2/ Cảnh sông nước Cà Mau: - Kênh ba khía - Rạch mái dầm. " Liệt kê các - Kênh bọ mắt địa danh - Sông Năm Căn -> Các địa danh được gọi theo đặc điểm của vùng sông nước Cà Mau. - Sông Năm Căn đổ ầm ầm như thác. - Rừng đước cao ngất như " so hai dãy trường thành. sánh - Sóng rộng hơn ngàn thước -> Vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ của vùng sông nước Cà Mau. c3/ Cảnh chợ Năm Căn. - Chợ nằm sát bên bờ sông. - Cảnh ồn ào, đông vui và nhộn nhịp. - Sự đa dạng về màu sắc, tiếng nói của người bán hàng. " Quan sát kĩ lưỡng, vừa chú ý đến cả hình khối, màu sắc, âm thanh. -> Hoạt động của con người Năm Căn thật đông vui, nhộn nhịp. 3/ Tổng kết: + Nghệ thuật: - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể. - Lựa chọn từ ngữ gợi hình, chính xác kết hợp với việc sd các phép tu từ - Sử dụng ngôn ngữ địa phương. - Kết hợp miêu tả và thuyết minh. + Nội dung: * Ý nghĩa vb: Sống nước Cà Mau là một đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn Đoàn Giỏi với thiên nhiên và con người vùng Cà Mau. III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài cũ: HS phát biểu cảm nghĩ về vùng sông nước Cà Mau qua bài học. * Bài mới: Soạn bài “ Bức tranh của em gái tôi” E. RÚT KINH NGHIỆM TUẦN 21 Ngày soạn:04.01.2014 TIẾT 79, 80 Ngày dạy: 11.01.2014 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm được một số thao tác cơ bản cần thiết cho việc viết văn miêu tả: Quan sát, tưởng tượng , nhận xét so sánh - Thấy được vai trò tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả. - Biết cách vận dụng những thao tác trên khi viết bài văn miêu tả. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức: - Mối quan hệ trực tiếp của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. - Vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. 2. Kĩ năng: - Nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản: quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong đọc và viết văn miêu tả. 3. Thái độ: - Nghiêm túc trong học tập C. PHƯƠNG PHÁP - Vấn đáp, thảo luận D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức : Lớp 6A1. 2. Bài cũ : ? Thế nào là so sánh ? Nêu cấu tạo của phép so sánh? 3. Bài mới: GV giới thiệu bài. Để làm tốt một bài văn miêu tả các em cần nắm được một số thao tác cơ bản cần thiết: quan sát, tưởng tượng, nhận xét, so sánh HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY TIẾT 80 Hđ1: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu các đoạn văn để nhận biết vai trò của quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả. Bước1: Gv gọi hs đọc ba đoạn văn trong sgk Bước 2: Gv cho hs tìm hiểu cách quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét ? Em hãy xác định nội dung miêu tả của các đoạn văn? - Hstl-Gvkl và ghi bảng: - Sau đó gv chia lớp thành ba nhóm học tập để thảo luận các câu hỏi trong sgk với ba đoạn văn. - Đại diện các mhóm trình bày- Gv cho các nhóm khác nhận xét và chốt lại các ý đúng- Bổ sung thêm các ý còn thiếu. ? Em có nhận xét gì về năng lực viết của tác giả? Hs trả lời Gv nhận xét Trước hết người viết đã chọn được cho mình một vị trí quan sát tốt, để quan sát được các đối tượng cần miêu tả. Sau đó người viết biết tưởng tượng, so sánh giúp người đọc hình dung được đối tượng miêu tả một cách cụ thể, sinh động hấp dẫn . Đồng thời người viết cũng đã đưa ra được những nhận xét phù hợp với sự vật được miêu tả để người đọc hiểu được tình cảm của người viết. - Gv cho hs đọc đoạn trích trong tác phẩm sông nước Cà Mau của Đoàn Giỏi đã được lược bớt đi các biện pháp tu từ. ? Em hãy so sánh đoạn văn 2 mục 1 và đoạn văn vừa đọc để chỉ ra sự khác biệt và vai trò của các từ được lược bớt? Hs phát biểu Gv kết luận Những từ bỏ đi đều là hình ảnh so sánh, liên tưởng khá thú vị. Không có những hình ảnh so sánh ấy, đoạn văn mất đi sự sinh động, hấp dẫn. Các từ đó chính là trí tưởng tượng phong phú của người viết. ? Em có nhận xét gì về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả? - Gv cho hs dựa vào ghi nhớ sgk để trả lời. - Gvkl và ghi những ý chính, ý cơ bản lên bảng. TIẾT 81 Hđ2: G v hướng dẫn hs thực hiện phần luyện tập trong sgk Bài tập1: Gv cho hs điền từ vào chỗ trống bằng hình thức thực hiện bài tập nhanh. - Gv thu ba bài làm nhanh nhất chấm, sau đó cho hs nhận xét và gvkl ghi bảng: ? Em có nhận xét gì về cách quan sát và lựa chọn những hình ảnh của tác giả để miêu tả cảnh Hồ Gươm? Hs phát biểu. Gv nhận xét, chốt ? Em có nhận xét gì về những từ vừa điền vào trong dấu ngoặc đơn? Hs nhận xét Gvkl và ghi bảng. Bài tập 2: ? Em hãy chỉ ra những từ chỉ đặc điểm và tính cách ương bướng, kiêu căng của Dế Mèn? ? Những hình ảnh đó làm nổi bật điều gì? - Hstl-Gvkl và ghi bảng. Bài tập 3: Gv hướng dẫn cho hs thực hiện bài tập 3 bằng cách chỉ ra những đặc điểm nổi bật của căn phòng đang ở Bài tập 4: Gv gợi ý cho hs thực hiện theo sgk để liên tưởng và so sánh các hình ảnh, sự vật Chẳng hạn: - Mặt trời như một chiếc mâm lửa. - Bầu trời trong sáng và mát mẻ như khuôn mặt của em bé sau một giấc ngủ dài. - Những hàng cây như những bức tường thành cao vút. Hđ3: Hướng dẫn tự học Gv hướng dẫn học sinh thực hiện ở nhà Học sinh thực hiện yêu cầu ở nhà. I/ TÌM HIỂU CHUNG 1. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. Ví dụ: SGK Đ1: Ngoại hình Dế Choắt. Đ2: Cảnh sông nước Cà Mau. Đ3: Cảnh sắc mùa xuân. " Người viết biết quan sát, sau đó tưởng tượng, so sánh để làm nổi bật đối tượng được miêu tả. -> Để làm nổi bật đặc điểm của sự vật trong văn miêu tả cần phải biết quan sát đặc điểm của sự vật, sau đó tưởng tượng để có cách so sánh. Đồng thời người viết cũng đã đưa ra được những nhận xét với sự vật được miêu tả để người đọc hiểu được tình cảm của người viết. 2. Ghi nhớ: sgk/ 28. II/ LUYỆN TẬP Bài tập1: Điền từ và nhận xét (1) gương bầu dục; (2) cong cong; (3) lấp ló; (4) cổ kính; (5) xanh um. " Tác giả đã quan sát và lựa chọn được những hình ảnh rất tiêu biểu, đặc sắc. Những hình ảnh đó là: mặt hồ... sáng long lanh; cầu Thê Húc...màu son; đền Ngọc Sơn; gốc đa già rễ lá xum xuê; tháp rùa xây trên gò đất giữa hồ. đó là những đặc điểm mà các hồ khác không có. -> Những từ ngữ trong dấu ngoặc đơn đều là những từ ngữ chỉ tính chất của Hồ Gươm. Nếu thay những từ đó bằng những từ khác thì không hợp với đặc điểm của hồ. Bài tập 2: Xác định những đặc điểm tính chất của Dế Mèn - Rung rinh; bóng mỡ soi gương được. - Nổi từng tảng rất bướng. - Răng đen nhánh; nhai ngoàm ngoạp - Râu dài; rất đổi hùng dũng. - Trịnh trọng; khoan thai. -> Ngoại hình đẹp, cường tráng, tính tình ương bướng, kiêu căng. Bài tập 3: Tìm đặc điểm ngôi nhà ( căn phòng) em đang ở. Bài tập 4: Tìm chi tiết liên tưởng so sánh. III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài cũ: - Nhớ được mục đích của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. - Nhận biết được điểm nhìn miêu tả, các chi tiết tưởng tượng, so sánh trong một đoạn văn miêu tả * Bài mới: - Chuẩn bị bài bức tranh của em gái tôi. E. RÚT KINH NGHIỆM ...