Giáo án Ngữ Văn 6 - Tuần 9 - Trịnh Đình Vinh

,4,5 + Nhân vật mụ vợ + Cách kết thúc truyện V. RÚT KINH NGHIỆM: Bài 9 - Tiết 35 ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG(tt) Truyện cổ tích của A. Pu-Skin Tuần 9 Văn bản I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Giúp HS: Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện cổ tích thần kỳ . Sự lặp lại tăng tiến của các tình tiết, sự đối lập của các nhân vật, sự xuất hiện của các yêu tố tưởng tượng, hoang đường . 2. Kỹ năng: - Đọc-hiểu văn bản truyện cổ tích thần kỳ . - Phân tích các sự kiện trong truyện. - Kể lại được câu chuyện . 3. Thái độ: Qua tìm hiểu văn bản, GDHS lòng biết ơn. II. NỘI DUNG HỌC TẬP: Nhân vật mụ vợ và ý nghĩa của truyện. III. CHUẨN BỊ: GV: Tranh minh họa HS: Đọc kĩ văn bản, nghiên cứu soạn bài. IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Ổn định tổ chức và kiểm diện 2.. Kiểm tra miệng: 3. Tiến trình bài học: * Giới thiệu bài: Ở tiết trước chúng ta đi vào tìm hiểu nhân vật ông lão. Tiết này ta sẽ vào tìm hiểu nhân vật mụ vợ và ý nghĩa của truyện nhé. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY & TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC Hoạt động 2: 35p Hướng dẫn tìm hiểu văn bản ? Mụ vợ trong truyện là người như thế nào ? - Tham lam, bội bạc, dữ dằn ? Em có nhận xét gì về lòng tham và sự bội bạc của mụ vợ ? - Với chồng: thái độ bội bạc ngày càng tăng lên. + Tham của cải vật chất: máng lợn, nhà rộng, lâu đài, vàng bạc + Tham danh vọng, quyền hành: Nhất phẩm phu nhân, Nữ Hoàng, Long Vương ? Qua thái độ và cách đối xử với chồng, với cá vàng khẳng định mụ vợ là người như thế nào ? - Lòng tham không ngừng tăng tiến, không chịu thỏa mãn với cái đang có. + Với cá vàng, mụ chẳng có chút công lao gì nhưng lại đòi hưởng thụ tất cả một cách vô lý. + Với ông chồng già, mụ không hề tỏ ra tôn trọng, biết ơn. Ngược lại mụ luôn tìm cớ sai phái, cáu bẳn, hoạnh họe, quát nạt, mắng chửi, thậm chí đánh đuổi. Mỗi lần thỏa mãn lòng tham không những mụ không hài lòng mà còn tỏ ra bội bạc, coi chồng như người đầy tớ già phải làm theo mọi ý muốn tai quái của mụ. - Cá vàng mang ơn ông lão nhưng mụ vợ lại đòi cá vàng trả ơn mọi thứ, bà ta còn muốn chính cá vàng cũng trở thành đầy tớ hầu hạ mụ để tùy mụ sai khiến " Sự bội bạc đã đến tột cùng, người và trời đều không thể vung tha. HS hoạt động nhóm Nhóm 1, 2,: Câu chuyện kết thúc như thế nào ? Với ông lão đánh ? Với mụ vợ ? Nhóm 4, 5,: Cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội tham lam hay bội bạc ? Tìm thành ngữ nói lên sự tham lam, bội bạc. Nhóm 5, 6: Mấy lần cá vàng thỏa mãn yêu cầu của mụ vợ ? Điều đó cho thấy cá vàng như thế nào ? Cá vàng tượng trưng cho điều gì ? Đại diện nhóm trình bày, GV chốt, ghi bảng 1. Ông lão không mất gì cả. Tất cả trở lại như xưa (lều nát, máng sứt). Mụ vợ từ trên đỉnh chóp của quyền lực, danh vọng phút chốc chỉ còn trơ khất với cái máng lợn sứt mẻ. ? Mụ vợ bị trừng trị như vậy có đích đáng không ? Đích đáng ở chỗ nào ? - Đây là hình phạt đích đáng dành cho mụ vợ. Trước kia gia cảnh thế nào thì nay trở về như thế ấy. 2. Cá vàng trừng trị mụ vợ vì cả hai tội tham lam và bội bạc. Lòng tham quá lớn thường làm người ta mờ mắt, mất hết lương tri, không còn khả năng nhận biết phải trái. Lòng tham là nguyên nhân dẫn con người đến nhiều tai họa * Thành ngữ: Tham thì thâm. Ăn cháo đá bát GDHS lòng biết ơn 3. Bốn lần cá vàng thỏa mãn yêu cầu của mụ vợ " tấm lòng rộng lượng và sự biết ơn đối với ông lão. Cá vàng tượng trưng cho lòng biết ơn, điều thiện, công lý xã hội. ? Qua câu chuyện, em rút ra được bài học gì ? - Qua nhân vật mụ vợ ? - Qua nhân vật ông lão ? " HS trả lời, GV chốt ghi bảng GV chốt phần ghi nhớ HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập Hãy kể diễn cảm truyện cổ tích này " HS thực hiện I. Đọc, tìm hiểu chú thíchï: II. Tìm hiểu văn bản: 3/. Nhân vật mụ vợ: - Tham lam, không chịu thỏa mãn với cái đang có. - Bội bạc, ngược đãi chồng, xem chồng như đầy tớ có quyền mắng chửi, đánh đuổi. * Ý nghĩa cách kết thúc truyện: Kết thúc truyện rất độc đáo, theo lối vòng tròn, không theo lối có hậu như nhiều truyện cổ tích khác. 4/. Ý nghĩa tượng trưng của hình tượng cá vàng: - Khả năng kỳ diệu của con người - Lòng biết ơn sâu nặng, cái thiện, công lý xã hội 5/. Bài học rút ra từ truyện: - Bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc. - Phải đấu tranh chống lại mọi cái ác, cái xấu để tồn tại và khẳng định giá trị của mình. * Ghi nhớ SGK / 96 III. Luyện tập: 4. Tổng kết 1 GV treo tranh:Bức tranh thể hiện chi tiết nào trong truyện? - Tranh 1: Mụ vợ trở thành nữ hoàng sai ông lão ra gặp cá vàng - Tranh 2: Mụ vợ trở lại cuộc sống như xưa: nhà nát, máng sức mẽ. 2 Theo em với hoàn cảnh như đã xảy ra trong truyện ông lão đánh cá và con cá vàng. Lời khuyên nào sao đây là phù hợp nhất? A. Phải biết ước mơ. B. Biết hành động để đạt được ước mơ. (C.) Đừng tham lam bội bạc, phải biết sống nhân hậu. D. Hãy bằng lòng với những gì mình có. 5. Hướng dẫn HS tự học: - Học ghi nhớ, phần ghi tập - Chuẩn bị: Ếch ngồi đáy giếng + Đọc văn bản, chú thích dấu sao + Soạn các câu hỏi Sgk trang 100 - 101 V. RÚT KINH NGHIỆM: Bài 9 - Tiết 36 THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ Tuần 9 Tập làm văn I/. MỤC TIÊU: 1/. Kiến thức: Giúp HS: - Hai cách kể-hai thứ tự kể :kể “xuôi” kể “ngược” . - Điều kiện cần có khi kể “ngược” . - Thấy sự khác biệt giữa kể xuôi và kể ngược, muốn kể ngược phải có điều kiện. Tập làm quen nên kể theo hình thức hồi tưởng 2/. Kỹ năng: - Chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện nội dung . - Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình . 3/. Thái độ: Bước đầu học sinh biết vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình. II. NỘI DUNG HỌC TẬP: - Sự khác biệt giữa kể xuôi và kể ngược III. CHUẨN BỊ: GV: bảng phụ HS: Nghiên cứu đề bài và soạn bài. IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP: 1. Ổn định tổ chức và kiểm diện 2.. Kiểm tra miệng: 1/. Ngôi kể là gì ? Thế nào là kể theo ngôi thứ nhất, ngôi thứ ba ? 2/. Làm thế nào để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị ? Khi người kể xưng tôi trong tác phẩm có nhất thiết phải là tác giả hay không? * Trả lời: 1/. Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện. Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng, người kể tự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể kể linh hoạt tự do những gì diễn ra với nhân vật. Khi người kể xưng tôi, kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trãi qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình. 2/. Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp. Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết phải là tác giả. 3. Tiến trình bài học: GV giới thiệu bài: Để làm tốt bài văn kể chuyện, người viết không chỉ chọn đúng ngôi kể mà còn cần phải chọn thứ tự kể phù hợp. Vậy thứ tự kể là thế nào? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY & TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC Hoạt động 1: 20p Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự HS đọc câu 1 GV yêu cầu HS kể tóm tắt các sự việc trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng " HS nêu các sự việc, GV treo bảng phụ - Giới thiệu ông lão đánh cá - Ông lão bắt được cá vàng và thả cá vàng, nhận lời hứa của cá vàng - Năm lần ra biển gặp cá vàng và kết quả mỗi lần ? Các sự việc trong truyện được kể theo thứ tự nào ? - Các sự việc trong truyện đươ kể theo thứ tự tăng tiến: lòng tham và sự bôi bạc của mụ vợ cứ tăng dần lên, sư nổi giận của biển cả cũng tăng dần lên. ? Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì ? - Thứ tự tự nhiên ấy có ý nghĩa tố cáo và phê phán. Lúc đầu cá vàng trả nghĩa cho ông lão là có lý, nhưnh mụ vợ đòi hỏi nhiều thành ra dự lợi dụng, lạm dựng, cuối cùng mụ vợ làm việc phi nghĩa thì bị trả giá. ? Nếu không tuân theo thứ tự ấy thì có làm cho ý nghĩa của truyện nổi bật không ? - Không HS đọc bài văn ? Thứ tự kể của các sự việc trong bài văn đã diễn ra như thế nào ? - Ngỗ mồ côi cha mẹ, không có người rèn cặp trở nên lêu lỏng, bị mọi người xa lánh. - Ngỗ tìm cách trêu chọc, đánh lừa mọi người, làm họ mất lòng tin. - Khi Ngỗ bị chó dại cắn thật, kêu cứu thì không ai đến cứu. - Ngỗ bị chó cắn phải băng bó, tiêm thuốc trừ bệnh dại. ? Bài văn đã kể lại theo thứ tự nào ? ? Kể theo thứ tự này có tác dụng nhấn mạnh đến điều gì ? " HS trả lời, GV chốt ghi bảng ? Kể theo thứ tự tự nhiên là kể như thế nào ? ? Để gây bất ngờ cho người đọc, còn có cách kể nào khác ? " HS đọc ghi nhớ Hoạt động 2: 15p Hướng dẫn luyện tập HS đọc câu chuyện bài tập 1 Tổ chức cho HS hoạt động nhóm 7 phút ? Câu chuyện được kể theo thứ tự nào ? ? Chuyện kể theo ngôi thứ mấy ? Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò như thế nào trong câu chuyện ? Hết thời gian HS trình bày, GV nhận xét, sửa chữa. I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự: 1/. Tóm tắt các sự việc trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng - Kể theo thứ tự thời gian, thứ tự gia tăng của lòng tham ngày càng táo tợn của mụ vợ. - Ý nghĩa: tố cáo, phê phán 2/. Đọc bài văn - Thứ tự kể bắt đầu từ hậu quả xấu rồi ngược lên kể nguyên nhân. - Cách kể này làm nổi bật ý nghĩa của một bài học. * Ghi nhớ SGK/ 98 II. Luyện tập: 1/. Đọc truyện và trả lời câu hỏi: - Truyện được kể theo mạch hồi tưởng của nhân vật kể chuyện. - Truyện kể theo ngôi thứ nhất. - Hồi tưởng đóng vai trò là chất keo kết dính, xâu chuỗi các sự việc quá khứ, hiện tại thống nhất với nhau. 4.Tổng kết * Nhận định nào không đúng với trình tự thời gian của văn kể chuyện? A. Khi kể chuyện, người kể có thể kể các sự việc theo trình tự câu chuyện đã diễn ra. B. Để tạo sức hấp dẫn cho câu chuyện, người kể có thể đảo trật tự thời gian, diễn biến của sự việc. C. Không thể đảo trình tự thời gian, trật tự sự việc của câu chuyện. D. Đảo trật tự sự kiện, trình tự thời gian là nghệ thuật kể chuyện thường thấy trong văn chương hiện đại. 5. Hướng dẫn HS tự học: - Học ghi nhớ - Làm bài tập 2. Lập dàn bài cho đề văn Kể câu chuyện lần đầu em được đi xa, dựa vào gợi ý Sgk trang 99 - Chuẩn bị làm bài viết số 2: Tham khảo các đề bài SGK / 99 V. RÚT KINH NGHIỆM: :