Giáo án Nghề nuôi cá Khối 11 - Bản đẹp 2 cột - Nguyễn Quang Vinh

rên thì người ta phải nuôi vỗ cá bố mẹ trước khi cho chúng sinh sảnII để tìm hiểu về kĩ thuật nuôi vỗ cá bố mẹ Gv: Hãy tìm hiểu thông tin trong SGK và cho biêt: Ao nuôi vỗ cá bố mẹ cần phải đảm bảo những điều kiện gì? HS trả lời Gv: Khi đã chuẩn bị được ao nuôi đảm bảo những điều kiện trên thì người ta tiến hành đưa cá chép bố mẹ vào ao để nuôi vỗ Gv: Khi nuôi vỗ cá chép bố mẹ cần phải đảm bảo những yêu câu gì? a Gv hỏi: Tại sao khi nuôi vỗ phải nuôi riêng cá đực, cá cái? HS trả lời: để tránh hiện tượng cá bắt cặp tự sinh sản không theo ý muốn của con người Gv: Trong các ao nuôi cá, chép có thể sinh sản tự nhiên nhiều lần trong năm khi gặp thời tiết thuận lợi, nhưng cá đẻ mạnh nhất vào mùa xuân và cuối mùa hạ. Như vậy một năm chúng ta có thể nuôi vỗ và cho cá chép bố mẹ sinh sản hai lần. Tuy nhiên do kĩ thuật sinh sản nhân tạo ngày càng tiến bộ cho nên sau khi cho cá đẻ chính vụ, ta có thể nuôi vỗ tích cực để cho cá đẻ tái phát, nhưng không nên cho cá đẻ tái phát đến lần thứ 3, bởi vì hiệu suất sinh sản của cá lúc này đã giảm Gv yêu cầu HS tìm hiểu SGK và cho biết: Qui trình nuôi vỗ cá được tiến hành theo mấy giai đoạn? Những giai đoạn được tiến hành vào thời điểm nào và cần phải đảm bảo yêu cầu gì về thức ăn? Gv: Tại sao phải giảm lượng thức ăn trong giai đoạn nuôi vỗ tích cực? Vì nếu cho cá ăn nhiều thì cá sẽ thành thục muộn Gv hỏi: Để quản lí ao nuôi vỗ cá chép bố mẹ người ta tiến hành như thế nào? Gv: Vì cá chép có thể sinh sản tự nhiên, cho nên trong các ao nuôi cá chép, đặc biệt là trong các ao rộng, nhiều năm không có điều kiện làm cạn và thu hoạch triệt để thì cá chép rất dễ bị thoái hoá giống. Do đó để tạo ra được những đàn cá chép con có chất lượng cao thì người sản xuất cần phải can thiệp vào quá trình sinh sản của cá. Vậy con người đã dùng những biện pháp gì để can thiệp vào quá trình sinh sản của cá? Để trả lời câu hỏi này chúng ta chuyển sang phần III Gv hỏi: Cá cho đẻ là những cá có mức độ thành thục như thế nào? Khi chọn cá cái và cá đực chúng ta chọn như thế nào? Gv: Trong trường hợp nào thì cần phải tiêm kích dục tố cho cá? Gv: Chúng ta chuyển sang phần 3 để tìm hiểu về cách cho cá đẻ Gv: Để cho cá đẻ trước tiên chúng ta phải chọn nơi cho cá đẻ, tạo ổ cho cá đẻ sau dó tiêm kích dục ttố để kích thích cá đẻ. Trước tiên chúng ta tìm hiểu về cách chọn nơi cho cá đẻ Gv yêu cầu HS tìm hiểu thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi: Chúng ta có thể cho cá chép đẻ ở những nơi nào? HS trả lời Gv hỏi: Khi chọn nơi cho cá đẻ chúng ta cần phải đảm bảo những yêu cầu gì? Gv: Chúng ta chuyển sang phần b để tìm hiểu về cách tạo ổ đẻ cho cá Gv: Khi tạo ổ đẻ cho cá người ta có thể sử dụng những loại vật liệu nào? Trước khi đưa vào ổ đẻ những vật liệu này phải được sử lí như thế nào? Gv: Khi đã chuẩn bị đầy đủ những điều kiện cần thiết thì người ta tiến hành tiêm kích dục tố để kích thích cá đẻ. Hỏi: Vậy em hiểu thế nào là kích dục tố? Những loại kích dục tố nào thường được sử dụng hiện nay? Gv hỏi: Khi tiêm kích dục tố cho cá thì người ta thường tiêm mấy lần và tiêm với liều lượng như thế nào? Gv: Chúng ta sang phần 4 để tìm hiểu về cách ấp trứng cho cá Gv: Hiện nay người ta có thể sử dụng một trong hai cách ấp khô và ấp ướt để tạo cá chép bột Gv hỏi: Công đoạn này được tiến hành như thế nào? Gv hỏi: Công đoạn này được tiến hành như thế nào? Gv yêu cầu HS tìm hiểu thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi: Cách ấp ướt trứng được tiến hành như thế nào ? Gv khi đã thu được cá chép bột thì người ta phải tiến hành ương nuôi chúng Gv: trong quá trình nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng đàn cá chép, các nhà khoa học VN đã tạo ra giống cá chép lai V1. Kĩ thuật sản xuất cá chon của chép lai V1 được tiến hành tương tự như những nội dung mà chúng ta vừa tìm hiểu. Tuy nhiên kĩ thuật ương cá con của cá chép lai V1 có một số đặc điểm khác biệt so với những loài cá khác2 I/ Chọn cá bố mẹ Khi chọn cá bố mẹ cần phải đảm bảo các tiêu chuẩn: - Cá có ngoại hình đẹp, cân đối, khoẻ mạnh. Không bệnh tật - Cá có độ tuổi từ 2 đến 6 tuổi - Cá cái có khối lượng từ 1kg/ con trở nên, cá đực có khối lượng từ 0,7kg/con trở nên II/ Nuôi vỗ cá bố mẹ 1/ Chuẩn bị ao nuôi vỗ Ao nuôi vỗ cá bố mẹ cần phải đảm bảo các điều kiện sau: - Thoáng, không bị cớm rợp, đã được sử dụng từ 2 – 3 năm - Gần nguồn nước sạch, có thể chủ động thay và thêm nước khi cần thiết - Diện tích phải đạt từ 200 – 300m2 hoặc từ 500 – 1000m2 tuỳ theo nhu câu cho cá đẻ nhiều hay ít - Nước ao có nhiệt độ khoảng 20 – 280C, độ pH từ 5 – 9, hàm lượng ôxy dưới 2mg/lit và không có các chất độc hại 2/ Nuôi vỗ cá bố mẹ a/ Những yêu cầu khi nuôi vỗ - Cá đực và cá cái được nuôi riêng trong các ao khác nhau với mật độ 1kg cá/ ( 4 – 5 )m2ao - Thời vụ nuôi vỗ: thích hợp nhất là vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 năm trước đến tháng 2 năm sau hoặc từ tháng 5 đến tháng 7 trong năm - Lượng thức ăn chiếm từ 3 – 5% khối lượng quần đàn, trong thức ăn hàm lượng đạm tổng số phải đạt từ 20 – 25% - Phân bón: tốt nhất là sử dụng phân chuồng đã ủ hoai với lượng 15 – 20 kg/100m2/ 1 tuần b/ Qui trình nuôi vỗ Được tiến hành theo hai giai đoạn: - Nuôi vỗ tích cực: + Được bắt đầu từ lúc đưa cá vào ao nuôi vỗ cho tới trước khi cá đẻ chính vụ từ 1 – 1,5 tháng + Yêu cầu: Lượng thức ăn cung cấp cho cá phải giảm dần theo thời gian và tuỳ thuộc vào thể trạng cá qua kiểm tra định kì - Nuôi vỗ thành thục: + Được tiến hành trước khi cho cá đẻ chính vụ từ 1 – 1,5 tháng và trước 10 – 15 ngày đối với đẻ tái phát + Yêu cầu: Cần cho cá ăn thêm thóc mầm với lượng 50g thóc mầm/ 1kg cá/ 1 ngày c/ Quản lí ao nuôi - Tiến hành tương tự như quản lí ao nuôi cá thịt, nhưng đối với ao nuôi cá cái trong giai đoạn nuôi thành thục không để nước rò rỉ vào ao, tránh hiện tượng cá tự đẻ - Kiểm tra định hàng tháng để điều chỉnh lượng thức ăn cũng như định thời gian cho cá đẻ III/ Kĩ thuật cho cá chép đẻ 1/ Chọn thời tiết thích hợp - Cho cá đẻ vào những ngày có nhiệt độ từ 18 đến 240C là thích hợp nhất - Không cho cá đẻ vào những ngày trời rét 2/ Chọn cá cho đẻ - Cá cho đẻ là những cá thành thục tốt: + Với cá cái: Chọn những cá thể khoẻ mạnh, bụng to mềm, lỗ sinh dục đỏ hồng, có trứng tròn căng màu sáng trắng hoặc trắng xanh... + Với cá đục: Chọn những cá thể khoẻ mạnh, có sẹ đặc màu trắng sữa chảy ra khi vuốt nhẹ bụng cá gần phần phụ sinh dục - Nếu cho cá đẻ tự nhiên thì không cần tiêm kích dục tố, nhưng nếu làm thụ tinh nhân tạo thì cần phải tiêm kích dục tố để cá rụng trứng đồng loạt 3/ Cách cho cá đẻ a/ Nơi cho cá đẻ - Có thể cho cá đẻ trong bể xây, ao đất, hoặc dùng phên nứa quây vùng tạo thành những giai trong ao để cho cá đẻ + Nếu cho cá đẻ trong bể xây, trong giai thì mực nước tối thiểu phải đạt từ 0,6 – 0,8 m, mật độ cá cái có thể từ 3- 5 kg/m2 + Nếu cho cá đẻ trong ao đất thì nên chọn những ao có nền đáy cứng, ít bùn - Yêu cầu: + Cần làm máng nước hoặc mưa nhân tạo vào nơi cho cá đẻ + Diện tích nơi cho cá đẻ phải phù hợp với số lượng cá định cho đẻ và điều kiện nơi cho cá đẻ b/ ổ đẻ - Có thể sử dụng bèo tây, cỏ ne, xơ nilông... làm giá thể để tạo ổ đẻ cho cá - Tất cả các vật liệu làm giá thể trước khi đưa vào ổ đẻ cần phải rửa sạch và nhúng qua nước muối loãng - Diện tích ổ đẻ tuỳ thuộc vào vật liệu làm giá thể, điều kiện nơi cho cá đẻ, nếu sử dụng bèo tây làm ổ đẻ cho cá thì diện tích tối thiểu của ổ đẻ phải đạt từ 0,2 – 0,3 m2 c/ Tiêm kích dục tố - Kích dục tố là những loại hormon sinh dục, được sử dụng để kích thích cho cá đẻ đồng loạt - Một số loại kích dục tố được sử dụng rộng rãi hiện nay như: huyết thanh ngựa chửa, LRH – A +DOM.. - Cách tiêm kích dục tố cho cá: + Số lần tiêm: Thường tiêm 2 lần vào đầu vụ và cuối vụ + Liều lượng tiêm: Với cá cái: dùng 30 – 40 g LRH – A và 10 – 15 g DOM , khi tiêm phải chia làm hai lần khoảng thời gian giữa hai lần tiêm cách nhau từ 4 – 8 giờ Với cá đực: dùng một lượng bằng 30% của cá cái và chỉ tiêm một lần cùng hoặc trước khi tiêm lần hai cho cá cái từ 1 – 2 giờ tuỳ thuộc vào chất lượng sẹ 4/ Cách ấp trứng a/ ấp khô và thu cá bột - ấp khô được tiến hành theo hai công đoạn: + Công đoạn thứ nhất: Được tiến hành ngay sau khi cá đẻ đến giai đoạn phôi quẫy mạnh. Tuỳ theo nhiệt độ không khí mà công đoạn này có thể kéo dài từ 2 – 3 ngày Cách tiến hành: . Để giá thể dính trứng trong phòng sao cho phần có trứng ngược lên trên, phần không dính trứng ngược xuống dưới và sát với giá đỡ . Cứ sau từ 2 – 3 giờ thì tưới nước giữ ẩm cho trứng một lần + Công đoạn thứ hai: Được tiến hành từ khi phôi quẫy mạnh đến khi phôi nở thành cá bột Cách tiến hành: . Khi thấy phôi quẫy mạnh thì đưa giá thể cùng trứng vào bể xây, bể vồng, ao, ruộng.. đã được chuẩn bị chu đáo có nước sạch, không có địch hại để cá nở . Một vài ngày sau phải tiến hành kiểm tra, nếu thấy cá đã bơi ngang thì rũ sạch cá bột khỏi giá thể và vớt hết giá thể ra khỏi bể - Thu và chăm sóc cá bột: + Sử dụng vợt để thu cá bột và tính lượng cá bột đưa ra ao ương hoặc lượng cá bột xuất bán cho khách hàng + Nếu chưa chuẩn bị kịp ao ương hoặc khách hàng chưa lấy ta phải cho cá ăn lòng đỏ trứng gà luộc chín bóp nhuyễn, lọc qua vải màn với lượng 1 lòng đỏ trứng cho 30 – 40 vạn cá bột ăn một lần b/ ấp ướt và thu cá bột - Cách tiến hành: + Khi cá đẻ xong, để nguyên giá thể tại ổ đẻ ở ruộng hoặc ao nếu ao và ruộng đã được tẩy dọn kĩ, nước sạch và không có dịch hại + Nếu ao hoặc ruộng không đảm bảo an toàn cho trứng nở thì có thể vớt giá thể chuyển vào trong bể vòng để ấp trứng + Sau 5 - 6 ngày thì tiến hành kiểm tra, nếu thấy cá đã bơi ngang thì rũ sạch cá bột khỏi giá thể và vớt hết giá thể ra khỏi ao, ruộng, bể ấp - Thu và chăm sóc cá bột + Nếu ấp trứng ngay trong ao, ruộng nuôi vỗ cá bố mẹ thì không phải thu cá bột + Nếu ấp trứng trong bể vòng thì làm tương tự như cách ấp khô IV/ ương cá chép bột lên cá chép hương 1/ Kĩ thuật ương nuôi 2/ Kĩ thuật ương nuôi cá con của cá chép lai V1 a/ ương chép bột V1 lên cá hương V1 b/ ương từ cá hương V1 nên cá giống V1 4/ Củng cố và hoàn thiện kiến thức 5/ Nhận xét rút kinh nghiệm giáo án