Giáo án môn Tiếng Việt Lớp 4 Tuần 2 - Bùi Văn Bé

o thấy ! Dấu hai chấm thứ hai dùng để giới thiệu lời nói của bà lão với nàng tiên ốc . Ví dụ 2 Từ hôm đó , đi làm về bà thấy trong nhà có nhiều điều khác lạ : sân đã được quét sạch , đàn lợn đã được ăn , cơm nước đã nấu tinh tươm , vườn rau sạch cỏ . Bà quyết định rình xem . Một lần đi làm về bà thấy nàng tiên từ trong chum nước bước ra. Bà rón rén lại gần chum nước và đập vỡ vỏ ốc . Nàng tiên thấy động quay lại tìm vỏ ốc nhưng không còn . Bà lão ôm lấy nàng và bảo : _ Con hãy ở lại đây với mẹ ! Dấu hai chấm thứ nhất dùng để giải thích một chuyện kì lạ mà bà lão thấy . Dấu hai chấm thứ hai dùng để giới thiệu lời nói của bà lão với nàng tiên ốc . III / CỦNG CỐ – DẶN DÒ _ Dấu hai chấm có tác dụng gì ? _ Nhận xét tiết học . _ Dặn dò HS về nhà học thuộc phần Ghi nhớ trong SGK , mang từ điển để chuẩn bị bài sau . _ 1 HS đọc bài 1 , 1 HS đọc bài 4 _dấu chấm , dấu phẩy , dấu chấm hỏi , dấu chấm than _ Lắng nghe . _ 1 HS đọc thành tiếng yêu cầu trong SGK _ Đọc thầm , tiếp nối trả lời đến khi có câu trả lời đúng : Dấu hai chấm báo hiệu phần sau là lời nói của Bác Hồ . Nó dùng phối hợp với dấu ngoặc kép . _ Lời giải : b) Dấu hai chấm báo hiệu câu sau là lời nói của Dế mèn . Nó được dùng phối hợp với dấu gạch đầu dòng . c) Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận đi sau là lời giải thích rõ những điều lạ mà bà già nhận thấy khi về nhà như : sân đã được quét sạch , đàn lợn đã được ăn , cơm nước đã nấu tinh tươm , vườn rau sạch cỏ . _ Dấu hai chấm dùng để báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời của nhân vật nói hay là lời giải thích cho bộ phận đứng trước . _ Khi dùng để báo hiệu lời nói của nhân vật , dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép , hay dấu gạch đầu dòng . _ 1 HS đọc thành tiếng , cả lớp đọc thầm . _ HS theo 4 nhóm điền từ còn thiếu vào chỗ trống . Lớp trưởng hướng dẫn cả lớp nhận xét kết quả điền của từng nhóm . _ 2 HS đọc thành tiếng trước lớp . _ Thảo luận cặp đôi . _ HS tiếp nối nhau trả lời và nhận xét cho đến khi có lời giải đúng . a) + Dấu hai chấm thứ nhất ( phối hợp với dấu gạch đầu dòng ) có tác dụng báo hiệu bộ phận câu đứng sau là lời nói của nhân vật “ tôi ” . + Dấu hai chấm thứ hai ( phối hợp với dấu ngoặc kép ) báo hiệu phần sau là câu hỏi của cô giáo . b) Dấu hai chấm có tác dụng giải thích cho bộ phận đứng trước , làm rõ những cảnh đẹp của đất nước hiện ra là những cảnh gì _ 1 HS đọc thành tiếng yêu cầu trong SGK + Khi dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật có thể phối hợp với dấu ngoặc kép hoặc khi xuống dòng phối hợp với dấu gạch đầu dòng . + Khi dùng để giải thích thì nó không cần dùng phối hợp với dấu nào cả . _ Viết đoạn văn . _ Một số HS đọc bài của mình ( tuỳ thuộc vào thời gian ) . Tập làm văn TẢ NGOẠI HÌNH CỦA NHÂN VẬT TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN I . MỤC TIÊU Hiểu được đặc điểm ngoại hình của nhân vật có thể nói lên tính cách , thân phận của nhân vật đó trong bài văn kể chuyện . Biết dựa vào đặc điểm ngoại hình để xác định tính cách nhân vật và ý nghĩacủa truyện khi đọc truyện , tìm hiểu truyện . Biết lựa chọn những chi tiết tiêu biểu để tả ngoại hình nhân vật trong bài văn kể chuyện . II . ĐỒ DÙNG DẠY- HỌC Giấy khổ to viết yêu cầu bài tập 1 ( để chỗ trống ) để HS điền đặc điểm ngoại hình của nhân vật . Bài tập 1 viết sẵn trên bảng lớp . III . CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC I / KIỂM TRA BÀI CŨ _ Gọi 2 HS lên bảng trả lời câu hỏi : Khi kể lại hành động của nhân vật cần chú ý điều gì ? _ Gọi 2 HS kể lại câu chuyện đã giao ở tiết trước . _ Nhận xét và cho điểm từng HS . II / DẠY – HỌC BÀI MỚI 1 . Giới thiệu bài _ Hỏi : + Tính cách của nhân vật thường biểu hiện qua những điểm nào ? _ Giới thiệu : Hình dáng bên ngoài của nhân vật thường nói lên tính cách của nhân vật đó . Trong bài văn kể chuyện tại sao có khi cần phải miêu tả ngoại hình nhân vật ? Chúng ta sẽ tìm câu trả lời đó trong bài học hôm nay . 2 . Nhận xét _ Yêu cầu HS đọc đoạn văn . _ Chia nhóm HS , phát phiếu và bút dạ cho HS . Yêu cầu HS thảo luận nhóm và hoàn thành phiếu . _ Gọi các nhóm lên dán phiếu và trình bày _ Gọi các nhóm khác nhận xét , bổ sung . _ Kết luận : 1 . Ghi vắn tắt đặc điểm ngoại hình của Nhà Trò về : _ Sức vóc : gầy yếu quá . _ Thân mình : bé nhỏ , người bự những phấn như mới lột . _ Cánh : hai cánh mỏng như cánh bướm non , lại ngắn chùn chùn . _ Trang phục : mặc áo thâm dài , đôi chỗ chấm điểm vàng . 2 . Ngoại hình của Nhà Trò nói lên điều gì về : _ Tính cách : yếu đuối . _ Thân phận : tội ngiệp , đáng thương , dễ bị bắt nạt . _ Kết luận : Những đặc điểm ngoại hình tiêu biểu có thể góp phần nói lên tính cách hoặc thân phận của nhân vật và làm cho câu chuyện thêm sinh động , hấp dẫn . 3 . Ghi nhớ _ Gọi HS đọc phần Ghi nhớ . _ Yêu cầu HS tìm những đoạn văn miêu tả ngoại hình của nhân vật có thể nói lên tính cách hoặc thân phận của nhân vật đó . 4 . Luyện tập Bài 1 _ Yêu cầu HS đọc bài . _ Yêu cầu HS đọc thầm và trả lời câu hỏi : Chi tiết nào miêu tả ngoại hình của chú bé liên lạc ? Các chi tiết ấy nói lên điều gì về chú bé ? _ Gọi 1 HS lên bảng dùng phấn màu gạch chân những chi tiết miêu tả đặc điểm ngoại hình ? _ Gọi HS nhận xét , bổ sung . _ Kết luận : Tác giảchú ý đến miêu tả những chi tiết về ngoại hình của chú bé liên lạc : người gầy , tóc búi ngắn , hai túi áo cánh nâu trễ xuống tận đùi , quần ngắn tới gần đầu gối , đôi bắp chân nhỏ luôn luôn động đậy , đôi mắt sáng và xếch . _ Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : Các chi tiết ấy nói lên điều gì ? Kết luận : Các chi tiết ấy nói lên : + Thân hình gầy gò , bộ áo cánh nâu , quần ngắn tới gần đầu gối cho thấy chú bé là con một gia đình nông dân nghèo , quen chịu đựng vất vả . + Hai túi áo trễ xuống như đã từng phải đựng nhiều thứ quá nặng có thể cho thấy chú bé rất hiếu động , đã từng đựng rất nhiều đồ chơi hoặc đựng cả lựu đạn khi đi liên lạc . + Bắp chân luôn động đậy , đôi mắt sáng và xếch cho biết chú rất nhanh nhẹn , hiếu động , thông minh , thật thà . Bài 2 _ Gọi HS đọc yêu cầu . _ Cho HS quan sát tranh minh họa truyện thơ Nàng tiên Ốc . _ Nhắc HS chỉ cần kể một đoạn có kết hợp tả ngoại hình nhân vật . _ Yêu cầu HS tự làm bài . GV giúp đỡ những HS yếu hay gặp khó khăn . _ Yêu cầu HS kể chuyện . _ Nhận xét , tuyên dương những HS kể tốt Ví dụ 1 Ngày xưa , có một bà lão nghèo khó sống bằng nghề mò cua bắt ốc . Bà chẳng có nơi nào nương tựa . Thân hình bà gầy gò , lưng còng xuống . Bà mặc chiếc áo cánh nâu đã bạc màu và cái váy đụp màu đen . Mái tóc bà đã bạc trắng . Nhưng khuôn mặt bà lại hiền từ như một bà tiên với đôi mắt sáng . Bà thường bỏm bẻm nhai trầu khi bắt ốc , mò cua . Ví dụ 2 Hôm ấy bà lão quyết định rình xem ai đã mang đến điều kì diệu cho nhà bà. Bà thấy một nàng tiên nhẹ nhàng bước ra từ chum nước . Nàng mặc chiếc áo tứ thân đủ sắc màu . Khuôn mặt nàng tròn trịa , dịu dàng như ánh trăng rằm . Đôi tay mềm mại của nàng cằm chổi quét sân , quét nhà, cho lợn ăn rồi ra vườn nhặt cỏ, tưới rau . Ví dụ 3 Một hôm ra đồng bà bắt được một con ốc rất lạ : Con ốc tròn , nhỏ xíu như cái chén uống nước trông rất xinh xắn và đáng yêu . Vỏ nó màu xanh biếc , óng ánh những đường gân xanh . Bà ngắm mãi mà không thấy chán . III / CỦNG CỐ – DẶN DÒ _ Hỏi : + Khi tả ngoại hình nhân vật , cần chú ý tả những gì ? + Tại sao khi tả ngoại hình chỉ nên tả những đặc điểm tiêu biểu . _ Nhận xét tiết học . _ Dặn dò HS về nhà học thuộc phần Ghi nhớ , viết lại bài tập 2 vào vở và chuẩn bị bài sau . _ 2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu . _ 2 HS kể lại câu chuyện của mình . + Tính cách của nhân vật thường biểu hiện qua hình dáng , hàng động , lời nói , ý nghĩa … _ Lắng nghe . _ 3 HS tiếp nối nhau đọc . _ Hoạt động trong nhóm . _ 2 nhóm cử đại diện trình bày . _ Nhận xét , bổ sung . _ Lắng nghe . _ 3 HS đọc thành tiếng , cả lớp theo dõi . _ HS tìm trong các bài đã học hoặc đã đọc ở trong báo . Không thể lẫn chị Chấm với bất cứ người nào khác . Chị có một thân hình nở nang rất cân đối .Hai cánh tay béo lẳn , chắc nịch . Đôi lông mày không tỉa bao giờ , mọc lòa xòa tự nhiên , làm cho đôi mắt sắc sảo của chị dịu dàng đi . Những đặc điểm ngoại hình có thể đánh giá chị Chấm là một con người rất khỏe mạnh , tự nhiên , ngay thẳng và sắc sảo . _ 2 HS tiếp nối nhau đọc bài và đoạn văn . _ Đọc thầm và dùng bút chì gạch chân dưới những chi tiết miêu tả đặc điểm ngoại hình . _ Nhận xét , bổ sung bài làm của bạn . _ Tiếp nối nhau trả lời đến khi có câu trả lời đúng . _ 1 HS đọc yêu cầu trong SGK . _ Quan sát tranh minh họa . _ Lắng nghe . _ HS tự làm . _ 3 đến 5 HS thi kể . - HS trả lời.