Giáo án môn Lịch sử lớp 4 - Bài 25: Quang Trung đại phá quân Thanh

Ngày soạn: 27/ 3/ 2010 Ngày giảng: 8/ 4/ 2010 Môn: Lịch sử Bài 25: Quang Trung đại phá quân Thanh ────── (Năm 1789) ────── Lớp 4 A/ Mục tiêu. - Dựa vào lược đồ và gợi ý của giáo viên thuật lại được diễn biến trận Quang Trung đại phá quân Thanh. - Thấy được sự tài trí của Nguyễn Huệ trong việc đánh bại quân xâm lược nhà Thanh. - Tự hào về truyền thống chống giặc ngoại xâm anh dũng của dân tộc. B/ Đồ dùng dạy- học. - Lược đồ Quang Trung đại phá quân Thanh. - Các hình minh hoạ trong SGK (phóng to). - Bảng phụ ghi các câu hỏi gợi ý cho hoạt động thảo luận nhóm. C/ Dạy- học bài mới. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh I, Kiểm tra bài cũ. - Gọi 3HS lên bảng, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: + Năm 1786, Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc để làm gì? + Hãy kể lại chiến thắng của nghĩa quân Tây Sơn tiêu diệt chính quyền họ Trịnh. + Hãy trình bày kết quả của việc nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Thăng Long. - Nhận xét, cho điểm. - 3HS lên bảng thực hiện yêu cầu. II, Bài mới. Giới thiệu bài. - Cho HS quan sát hình chụp gò Đống Đa (Hà Nội) và hỏi: Con biết gì về di tích lịch sử này? - Giới thiệu: Hàng năm, cứ đến ngày mùng 5 Tết Nguyên đán, ở gò Đống Đa (Hà Nội) nhân dân ta lại tổ chức giỗ trận Đống Đa, dâng hương tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ và những chiến binh Tây Sơn trong trận đại phá quân Thanh. Bài học hôm nay sẽ giúp các con hiểu trận chiến chống quân Thanh xâm lược. - Một số HS trả lời trước lớp theo hiểu biết riêng. - Lắng nghe. Hoạt động 1: Quân Thanh xâm lược nước ta. - Yêu cầu HS đọc nội dung bài trong SGK. - Hỏi: Vì sao quân Thanh sang xâm lược nước ta? - Giới thiệu: Mãn Thanh là một vương triều thống trị Trung Quốc từ thế kỉ XVII. Cũng như các triều đại phong kiến phương Bắc trước, triều Thanh luôn muốn thôn tính nước ta. Cuối năm 1788, vua Lê Chiêu Thống đã cho người sang cầu viện nhà Thanh để đánh bại nghĩa quân Tây Sơn. Mượn cớ này, nhà Thanh đã cho 29 vạn quân do Tôn Sỹ Nghị cầm đầu kéo sang xâm lược nước ta. - Đứng trước tình hình đó, Nguyễn Huệ đã làm gì? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp bài. - 2- 3HS đọc trước lớp. Cả lớp đọc thầm. - Trả lời: Phong kiến phương Bắc từ lâu đã muốn thôn tính nước ta, nay mượn cớ giúp nhà Lê khôi phục ngai vàng nên quân Thanh kéo sang xâm lược nước ta. - Lắng nghe. Hoạt động 2 Diễn biến trận Quang Trung đại phá quân Thanh - Tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm 4 trong thời gian 5 phút. + Treo bảng phụ ghi rõ nội dung thảo luận. + Theo dõi HS thảo luận. + Hết thời gian thảo luận, yêu cầu HS báo cáo kết quả. Nội dung thảo luận như sau: Hãy cùng đọc SGK, xem lược đồ trang 61 để kể lại diễn biến trận Quang Trung đại phá quân Thanh theo các gợi ý sau: 1. Khi nghe tin quân Thanh sang xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ đã làm gì? Vì sao nói việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế là một việc làm cần thiết? 2. Vua Quang Trung tiến quân đến Tam Điệp khi nào? Ở đây ông đã làm gì? Việc làm đó có tác dụng như thế nào? 3. Dựa vào lược đồ, nêu đường tiến của 5 đạo quân. 4. Trận đánh mở màn diễn ra ở đâu? Khi nào? Kết quả ra sao? 5. Hãy thuật lại trận Ngọc Hồi. 6. Hãy thuật lại trận Đống Đa. - Tổ chức cho HS thi kể lại diễn biến của trận Quang Trung đại phá quân Thanh. - Tổng kết cuộc thi. - Thảo luận nhóm 4 theo hướng dẫn. + Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, mỗi nhóm báo cáo 1 nội dung, các nhóm khác theo dõi và nhận xét. Kết quả thảo luận mong muốn: 1. Khi nghe tin quân Thanh sang xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ liền lên ngôi Hoàng đế lấy hiệu là Quang Trung và lập tức tiến quân ra Bắc đánh quân Thanh. Việc Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế là cần thiết vì trước hoàn cảnh đất nước lâm nguy cần có người đứng đầu lãnh đạo nhân dân, chỉ có Nguyễn Huệ mới đảm đương được nhiệm vụ ấy. 2. Vua Quang Trung tiến quân đến Tam Điệp (Ninh Bình) vào ngày 20 tháng Chạp năm Kỷ Dậu (1789). Tại đây, ông đã cho quân lính ăn Tết trước rồi mới chia thành 5 đạo quân để tiến đánh Thăng Long. Việc nhà vua cho quân lính ăn Tết trước làm lòng quân thêm hứng khởi, quyết tâm đánh giặc. 3. Đạo quân thứ nhất do vua Quang trung trực tiếp chỉ huy thẳng hướng Thăng Long; Đạo thứ hai và thứ ba do đô đốc Long chỉ huy đánh vào Tây Nam Thăng Long; Đạo thứ tư do đô đốc Tuyết chỉ huy tiến ra Hải Dương; Đạo thứ năm do đô đốc Lộc chỉ huy tiến lên Lạng Giang (Bắc Giang) chặn đường rút lui của địch. 4. Trận đánh mở màn là trận Hạ Hồi, cách Thăng Long 20km, diễn ra vào đêm mùng 3 Tết Kỷ Dậu. Quân Thanh hoảng sợ xin hàng. 5. HS thuật lại như SGK (trận Ngọc Hồi do vua Quang Trung trực tiếp chỉ huy). 6. HS thuật lại như SGK (trận Đống Đa do đô đốc Long chỉ huy). - Các nhóm cử đại diện tham gia cuộc thi, khuyến khích các nhóm thuật lại diễn biến theo hình thức nối tiếp để nhiều HS được tham gia. Hoạt động 3 Lòng quyết tâm đánh giặc và sự mưu trí của vua Quang Trung - Yêu cầu HS tìm những sự việc, hành động của vua Quang Trung nói lên lòng quyết tâm đánh giặc và sự mưu trí của nhà vua. - Gợi ý: + Nhà vua phải hành quân từ đâu để tiến về Thăng Long đánh giặc? + Thời điểm nhà vua chọn để đánh giặc là thời điểm nào? Theo con, việc chọn thời điểm ấy có lợi gì cho quân ta, có hại gì cho quân địch? Trước khi cho quân tiến vào Thăng Long nhà vua đã làm gì để động viên tinh thần quân sĩ? + Tại trận Ngọc Hồi, nhà vua đã cho quân tiến vào đồn giặc bằng cách nào? Làm như vậy có lợi gì cho quân ta? - Theo con vì sao quân ta đánh thắng được 29 vạn quân Thanh? - Trả lời câu hỏi: + Nhà vua phải cho quân hành quân bộ từ Nam ra Bắc để đánh giặc, đó là đoạn đường dài, gian lao nhưng nhà vua và quân sĩ vẫn quyết tâm đi để đánh giặc. + Nhà vua chọn đúng thời điểm Tết Kỷ Dậu để đánh giặc. Trước khi vào Thăng Long nhà vua cho quân ăn Tết trước ở Tam Điệp để quân sĩ thêm quyết tâm đánh giặc. Còn đối với quân Thanh, xa nhà lâu ngày, vào dịp Tết chúng sẽ uể oải, nhớ nhà, tinh thần sa sút. + Vua cho quân ta ghép các mảnh ván thành tấm lá chắn, lấy rơm dấp nước quấn ngoài, rồi cứ 20 người một tấm tiến lên. Tấm lá chắn này giúp quân ta tránh được mũi tên của quân địch, rơm ướt khiến địch không thể dùng lửa đánh quân ta. - Vì quân ta đoàn kết một lòng đánh giặc, lại có nhà vua sáng suốt chỉ huy. III, Củng cố- dặn dò. - Vì quân ta đoàn kết một lòng đánh giặc lại có nhà vua sáng suốt chỉ huy nên đã giành đại thắng. Trưa mùng 5 Tết, vua Quang Trung ngồi trên lưng voi, áo bào xạm đen khói súng, đi đầu đại quân chiến thắng tiến vào Thăng Long giữa muôn ngàn tiếng reo hò: Ba quân đội ngũ chỉnh tề tiến, Trăm họ chật đường vui tiếp nghênh... - Nhận xét tiết học. - Dặn HS chuẩn bị bài sau Những chính sách về kinh tế và văn hoá của vua Quang Trung. - Lắng nghe.